خاکورزی به عملیاتی که برای آماده سازی خاک کشاورزی جهت رشد گیاهان صورت می گیرد گفته می شود.
پیشینه
این عمل قبل از اولین تاریخ مکتوب بشر آغاز شد. اولین ابزارها برای خرد کردن یا حفر خاک ابزارهای دستی بودند که معمولاً از چوب، استخوان یا سنگ ساخته می شدند که برای از بین بردن پوشش گیاهان بومی، ساختن ورودی در خاک برای کاشتن بذر و گیاهان و کاهش رقابت بین گیاهان بومی و علفهای هرز که در بین محصولات زراعی رشد میکردند، استفاده می شد.
پیشرفت بعدی فرایند خاکورزی، استفاده از قدرت حیوانات اهلی بود؛ این امر امکان ساخت تجهیزات با حرکت رو به جلو را ممکن ساخت.
عملیات کاشت مورد استفاده برای تهیه بستر بذر را می توان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد: خاکورزی اولیه و ثانویه.
خاکورزی اولیه شامل استفاده از گاوآهن خاک برگردان، گاوآهن اسکنه یا گاوآهن دیسک باشد. این اغلب فشرده ترین شکل آن است و نشانگر پایان یک فصل زراعی و آغاز فصل بعدی است و تغییر چشمگیری را در منظره ایجاد می کند.
خاکورزی عملیات خاکورزی بعدی که برای تهیه بستر بذر مورد استفاده قرار می گیرد، خاکورزی ثانویه گفته می شود.
به عملیاتی که باعث بهم زدن خاک در هنگام کاشتن، مدیریت و یا برداشت محصول می شود، خاکورزی سوم گفته می شود.
اهداف خاکورزی
اهداف اساسی عبارتند از:تهیه بستر مناسب رشد، از بین بردن رقابت رشد علفهای هرز و بهبود وضعیت فیزیکی خاک.
خاکورزی ممکن است باعث از بین رفتن گیاهان بومی، علفهای هرز و سایر گیاهان شود اما در بیشتر اوقات باعث حذف، دفن یا ترکیب کودهای شیمیایی و یا باقیمانده های محصول در خاک می شود. در برخی موارد این عملیات ممکن است فقط برای شل شدن، فشرده سازی یا کوبیدن خاک باشد.
بنابراین بهترین سیستم خاکورزی، عملی است که با کمترین هزینه نیروی کار و قدرت، این اهداف را انجام می دهد.
البته که باید تأثیر بر فرسایش خاک نیز باید در برنامه ریزی کلیه عملیات لحاظ شود. انتخاب نوع خاکورزی برای تهیه بستر رشد در اراضی خشک تقریباً به طور کامل بر پایه اثرات آن بر حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از رواناب سطحی و فرسایش می باشد.
کارشاسان کشاورزی آماده سازی بذر سورگوم (ذرت خوشه ای) را در منطقه ای تحت مطالعه قرار دادند. در اراضی که عملیات خاکورزی برای کنترل رشد علفهای هرز صورت گرفته بود، عملکرد متوسط 18.5 بوشل در هکتار را بدست آورد.این در حالی که عملکرد زمین بدون خاکورزی فقط 10.8 بوشل در هر هکتار بود.
تاثیرات منفی خاکورزی مکرر بر روی خاک
ویژگی ها و شاخص های زیادی در مورد کیفیت خاک وجود دارد، از جمله تراکم، منافذ مناسب خاک و ظرفیت نگه داشتن آب، میزان نفوذ خوب و شخم کلی و سطح بالای مواد آلی و موجودات زنده مفید موجود در خاک.
با این حال، خاکورزی مکرر ممکن است روی تمام خصوصیات بالا تأثیر منفی بگذارد!
از آنجا که خاکورزی خاک را شکسته، ساختار خاک را از بین می برد، باعث بروز رواناب سطح و فرسایش خاک می شود. همچنین بدون باقیمانده محصولات، ذرات خاک به راحتی جابجا می شوند و به بیرون منتقل می شوند. میزان از بین رفتن خاک درمزارع ارتباط مستقیمی با ساختار خاک، میزان باقی مانده محصول در سطح خاک و شدت عملکرد دارد.
بنابراین میتوان گفت که کشاورزان باید بر تاثیرات محتمل منفی ای عملیات بر وضعیت خاک آگاه باشند و بر اساس فصل کشت و خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، مزرع خود را مدیریت کنند.
یکی از بهترین مقالات بود مرسی