کاشت خربزه
گیاه خربزه (melon) گیاهی است یک ساله و علفی که احتیاج به فصل رشدی طولانی دارد و دارای ساقه ای طویل و خزنده که برگ های بزرگ آن بصورت متناوب در طول ساقه میروید و در گیاه خربزه تعداد گلهای نر همیشه بیشتر از تعداد گل های ماده است.
این گیاه در مناطقی کاشته میشود که بین آخرین سرمای بهاره و اولین سرمای پاییزه نود روز فاصله داشته باشد و گیاهانی هم چون خربزه و طالبی برای کاشت شدیدا طالب گرما و نور هستند.
آب و هوای مناسب کاشت خربزه
بهترین آب و هوا برای کاشت خربزه آب و هوایی است که عاری از برف و سرما و با نور کافی خورشید وحرارت کافی همراه باشد و حتی آب و هوای گرم و مرطوب نیز برای رشد خربزه به اندازه کافی مناسبت نیست چرا که میوه مرغوبی به ما نخواهد داد و بیشتر در معرض حمله آفات قرار میگیرد و در حالت کلی آب و هوای خشک بهترین حالت برای کاشت خربزه است و در این حالت خربزه شیرین تر و با طعم بهتری آماده خواهد شد.
به دلیل حساس بودن گیاه خربزه در دمای پایین رشد نمیکند و جوانه نمیزند و دمای مطلوب برای جوانه زدن بذر آن 12 تا 15 درجه سانتی گراد است و دمای مطلوب برای رشد و نمو آن 25 تا 35 درجه سانتی گراد است.
خاک مناسب
خربزه را در سطح وسیعی از خاک میتوان کشت کرد و در انواع خاک ها به عمل می آید.خاک هایی(خاک های رسی شنی و سیلتی لومی)حاصلخیز که از لحاظ مواد غذایی آلی و مدنی تامین باشد برا کاشت خربزه مناسب بوده و اسیدیته مورد نیاز برای کاشت گیاه بین عدد شش و هفت است و در صورت اسیدی بودن خاک رشد گیاه افت کرده و برگ هابه رنگ زرد در می آیند.
کوددهی خربزه
کاشت خربزه به مقدار زیادی از عناصر کلسیم و پتاسیم وازت و مقداری اسید فسفریک در خاک دارد که عنصر کلسیم توسط بوته گیاه مصرف شده و مجددا به سمت خاک باز میگردد و اما گوشت و بذر میوه دارای مقادیر زیادی ازت و پتاس میباشد که آنرا از خاک دریافت میکند و اگر این عناصر در خاک کم باشد میتوانیم توسط کود های شیمیایی آنها را به خاک بیفزاییم.
زمان افزودن کود به خاک نیز در مراحل پایانی آماده سازی بذر و چندروز قبل از کشت بذر و هم چنین مقدار و نوع کود بستگی به نوع خاک و میزان حاصلخیزی آن خاک دارد و میزان کود مورد نیاز بین هشتاد تا صد کیلو در هکتار ازت( در خاک های سبک و ماسه ای به میزان ازت بیشتری نیاز داریم)،شصت تا هشتاد کیلو در هکتار فسفر و هم چنین صد تا صدو پنجاه کیلو پتاس است.
مدیریت زراعی در کاشت خربزه
برای کاشت خربزه نیاز به نور فراوان داریم و آبیاری خربزه در نواحی خشک و نیمه خشک و مرطوب نیز لازم است.
هم چنین اگر بخواهیم به عمق نفوذ ریشه گیاه خربزه دقت کنیم مطلوب تر است که در تناوب کشت در تناوب گیاهانی قرار بگیرد که آب و مواد غذایی را از قسمت های سطحی تر خاک میگیرند. گیاهانی مثل جو،گندم میتواند با خربزه در تناوب قرار بگیرد و هم چنین کشت خربزه بعد از کشت یک ساله چقندر قند و سیب زمینی و علوفه بهتر است.
بیماری های گیاه خربزه
عمدتا بیماری های بین خربزه و هندوانه مشترک است. در ادامه به چند بیماری مهم خربزه اشاره میکنیم:
سوختگی برگ آلترناریا در خربزه
علائم بیماری
لکه های کوچک زرد قهوه ای با هاله زرد یا سبز که ابتدا روی قدیمی ترین برگ ها ظاهر می شود. با پیشرفت بیماری، ضایعات گسترش می‌یابند و به لکه‌های نکروز بزرگ تبدیل می‌شوند، اغلب با الگوی متحدالمرکز. ضایعات به هم می پیوندند، برگ ها شروع به پیچ خوردن می کنند و در نهایت می میرند.
علت بیماری قارچ آلترناریا می باشد که پیش از این در مجله آموزش جالیزان به طور مفصل به آن ها پرداخته ایم.
مدیریت بیماری سوختگی برگ آلترناریا در خربزه
این بیماری در مناطق کشت خربزه که درجه حرارت بالا و بارندگی مکرر است شایع است. رعایت تناوب زراعی برای مدیریت این بیماری خربزه جوابگو است. بقایای گیاهی باید در اسرع وقت پس از برداشت از مزرعه حذف شوند یا در عمق خاک شخم زده شوند. استفاده از قارچ کش های محافظ مناسب می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند. گیاهان را از ریشه آبیاری کنید و حدالامکان اجازه ندهید برگ ها خیس شوند با این کار به جای از بالا آبیاری کنید تا دوره‌های مرطوب شدن برگ‌ها را که منجر به توسعه و گسترش بیماری میشود، کاهش دهید.
آنتراکنوز (لکه برگی، پوسیدگی میوه) خربزه
علائم بیماری
ضایعات روی میوه و برگ‌ها که ممکن است توده‌های اسپور صورتی را در دوره‌های هوای مرطوب ایجاد کنند.
علت این بیماری هم قارچ می باشد.
مدیریت بیماری آنتراکنوز خربزه
شرایط مرطوب برای وقوع این بیماری مطلوب است. توصیه می شود برای جلوگیری از ایجاد بیماری، هر 1 تا 2 سال یکبار تناوب زراعی را رعایت کنید و حتما از بذور تیمار شده و عاری از بیماری برای کاشت خربزه اشتفاده نمایید.
لکه برگ سپتوریا خربزه
علائم بیماری
علائم اولیه بیماری لکه های تیره و کوچک آغشته به آب روی برگ ها هستند که در شرایط خشک به رنگ بژ تا سفید تبدیل می شوند. ضایعات حاشیه های قهوه ای نازکی ایجاد می کنند.
علت این بیماری نیز قارچ میباشد.
مدیریت بیماری لکه برگ سپتوریا خربزه
اگر محیط کاشت خربزه مرطوب است همیشه گیاه را برای هر گونه لکه پایش کنید. در صورت مشاهده لکه‌ها، استفاده زودهنگام از یک قارچ‌کش محافظ مناسب میتواند به محدود کردن توسعه بیماری کمک کند. همچنین بقایای محصول باید پس از برداشت حذف و از بین برود.
پژمردگی ورتیسیلیوم خربزه
پیش از این در مجله آموزشی جالیزان به طور مفصل به بیماری ورتیسیلوم گیاهان پرداخته شده است.
آتشک خربزه
بیماری آتشک خربزه یکی از بیماری های مهم گیاه خربزه می باشد. عامل این بیماری نیز قارچ مب باشد که توسط آب باران یا آب آبیاری پخش می شود. برای اطلاعات بیشتر از بیماری آتشک خربزه به مجله جالیزان سر بزنید.
روش های کشت خربزه
خربزه را میتوانیم به دو روش دیم و آبی و بصورت بذرکاری یا نشا کاری بکاریم،هم چنین دو روش کاشت قدیمی و مدرن تر استفاده میشود که هر دو روش را توضیح خواهیم داد.
در روش قدیمی تر یا کشت سنتی خربزه را با ایجاد جوی و پشته عمیق و با بافتی سنگین در سطح کوچک در مناطق گرم انجام میدهند. فاصله بین هر جوی چهارمتر است و زمین را در این روش در اواخر پاییز و اواخر اسفند بصورت عمیقی شخم زده و بعد از ایجاد نهرها با توجه به فاصله و دربین آن جوی ها با نایلون سدهای کوچکی برای عبور آب درست میکنند که جالیزکاران به آن پته میگویند.
در این روش عمق کاشت بذر سه تا پنج سانتی متر بوده و قبل از کاشت بذر زمین را آبیاری میکنند. هدف ازاین آبیاری مشخص شدن داغ آب یا همان خط آب است و داخل نهر ها را از آب پر میکنند و سطح آب را در حد معینی قرار می دهند و سپس چند روز صبر میکنند تا رطوبت اضافی زمین تبخیر شده و به اصطلاح زمین گاورو شود.
بعد از گاورو شدن زمین بذر خربزه را که از قبل خیس کرده ایم در روی خط آب یا همان داغ آب در فاصله های پنجاه تا هفتاد و پنج سانتی متری یکدیگر میکارند.
روش جدید یا همان روش مدرن به این صورت است که در آن از زمین هایی با بافت سبک در مناطق معتدله و در سطح های بزرگ استفاده میشود. در این روش به جای ایجاد عمق زیاد نهرهای کم عمق تری را جهت عبور آب و آبیاری استفاده میکنند.
در روش کاشت دیم خربزه زمین را در اواخر زمستان با مرزهای بلند کرت بندی کرده و داخل این کرت ها آب را به مدت طولانی نگه داری میکنند تا زمین از آب سیراب گردد و سپس در اوایل بهار بعد از گاورو شدن زمین (تبخیر آب اضافی زمین) آنرا شخم میزنند و ماله میکشند تا سطح آن صاف شود.
سپس بذر خیس خورده خربزه را در فاصله های یک متری روی خطوط موازی میکارند و البته کشت دیم در حال حاضر در کشور ما بدلیل حفر چاه در مناطق مختلف بصورت نیمه دیم درآمده است.
کاشت خربزه در باغچه
برای کاشت خربزه در باغچه باید ابتدا بذر مرغوب این میوه را تهیه کنیم؛بذر ها را به مدت دو الی سه ساعت در یک ظرف میگذاریم تا خیس بخورد و سپس آن هارا به مدت دو روز در پارچه ای نم دار نگه میداریم تا بذر ها سبز شوند.
بعد از سبز شدن بذر ها آن هارا در سینی های نشا کشت میکنیم و بعد از سه تا پنج سانت رشد کردن نشا آنهارا به زمین اصلی انتقال میدهیم.