چرا آزمایش خاک انجام شود؟ خاک شما باید بتواند مواد مغذی را برای گیاهان فراهم کند. در غیر این صورت، گیاهان شما به خوبی رشد نخواهند کرد. داشتن pH مناسب خاک (سطح اسیدیته) به این معنی است که گیاهان شما می‌توانند مواد مغذی لازم را در خاک جذب کنند.
اگر pH شما خیلی بالا باشد، بسیاری از مواد مغذی مانند فسفر و آهن ممکن است کمتر در دسترس باشند. اگر PH خاک شما خیلی پایین باشد، می‌تواند برای گیاهان سمی باشد. بدون خاک سالم، داشتن یک باغ موفق بسیار دشوار است.
دلیل دیگری که باید خاک را آزمایش کنید این است که نیازی به کود دهی بیش از حد خاک نداشته باشید. قبل از شروع به ریختن آهک و کودها، اولین قدم شما باید نمونه برداری و آزمایش خاک باشد.
آزمایش خاک یک اقدام فوق ضروری
یک آزمایش خاک خوب، بافت پایه خاک شما یعنی شن، سیلت یا رس را ارزیابی می‌کند و اسیدیته آن یعنی سطح pH را تعیین می‌کند. مقادیر موجود مواد مغذی شامل منیزیم، کلسیم، فسفر و پتاسیم محاسبه می‌شود و توصیه‌هایی برای افزایش هر یک به سطوح صحیح برای رشد بهینه گیاه ارائه خواهد شد.
برای رشد بهینه گیاه، توصیه می‌شود PH خاک و وضعیت مواد مغذی خود را هر 3 تا 5 سال یکبار آزمایش کنید. شما می‌توانید در هر زمانی از سال با ترجیح پاییز از خاک نمونه برداری کنید. به این ترتیب، می‌توانید نتایج خود را به دست آورید و هرگونه اصلاحی را به موقع برای فصل بعد انجام دهید.
روش‌های آسان آزمایش خاک برای اندازه گیری سلامت خاک
روش‌های مختلفی برای انجام این آزمایش وجود دارد؛ به طور مثال می‌توانید گیاهان مختلف زیادی بکارید و اگر خوب رشد کنند، خاک شما سالم است.
گزینه دیگر این است که یک آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل خاک خود داشته باشید، اما آزمایش‌های آزمایشگاهی استاندارد فقط ویژگی‌های خاصی مانند مواد مغذی و pH را اندازه‌گیری می‌کنند و آزمایش‌های بیشتر می‌تواند پرهزینه باشد.
و گزینه سوم این است که آزمایش خاک را خودتان انجام دهید.
این مقاله شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌های ساده خاک است که می‌توانید در خانه انجام دهید و بیشتر آنها نیازی به تجهیزات یا خرید ندارند.
اولین روش، تست پایداری سنگدانه‌ها برای آزمایش خاک
انباشتگی خاک فرآیندی است که در آن میکروب‌ها، مواد معدنی و مواد آلی را با هم ترکیب می‌کنند تا توده‌های بزرگ‌تری از خاک به نام سنگدانه‌ها را تشکیل دهند. درجه تجمع بالاتر نشان دهنده خاک سالم تر است، که به معنی هوای بیشتر و منافذ بزرگتر برای رشد ریشه است.
ریشه‌ها و میکروب‌ها، ریزدانه‌ها را با هم ترکیب می‌کنند تا خاکدانه‌های کلان را تشکیل دهند. کلاندانه‌ها بزرگتر از 250 میکرومتر اندازه دارند و به خاک ثبات ساختاری می‌دهند و اجازه گردش هوا و نفوذ و زهکشی آب را می‌دهند. خاکهای متراکم دارای ریزدانه‌های بیشتری نسبت به کلاندانه‌ها هستند.
خاک‌هایی که عمدتاً از ریزدانه‌ها تشکیل شده‌اند، به دلیل فقدان و یا کاهش منافذ ماکرو در خاک، از نفوذ آب جلوگیری می‌کنند، بنابراین آب تمایل دارد روی سطح خاک ریزش کند.
مزارعی که بیش از حد خاکورزی شده اند، بیشتر از مزارع بدون خاکورزی با بقایای محصولات سطحی و یک محصول زنده با ریشه‌های فعال برای رشد قارچ و تولید گلومالین، مهر و موم و فشرده می‌شوند.
پایداری سنگدانه به توانایی سنگدانه‌های خاک به ویژه سنگدانه‌های کلان برای مقاومت در برابر تجزیه در هنگام اعمال نیروهای مخرب مرتبط با خاکورزی و فرسایش آبی یا بادی اشاره دارد. پایداری خاکدانه‌های مرطوب نشان می‌دهد که خاک چقدر می‌تواند در برابر ضربه قطرات باران و فرسایش آب مقاومت کند، در حالی که توزیع اندازه سنگدانه‌های خشک می‌تواند برای پیش بینی مقاومت در برابر سایش و فرسایش بادی استفاده شود.
از دست دادن این خصوصیات فیزیکی از طریق رویدادهای مخرب خاک (خاکورزی) می‌تواند یک خاک بزرگ را به یک خاک فشرده مشکل ساز با بهره وری پایین تبدیل کند.
تست پایداری سنگدانه‌ها کیفیت سنگدانه‌های شما را اندازه‌گیری می‌کند و هدف این است که سنگدانه‌های بسیار پایدار داشته باشید.
تعداد کرم‌های خاکی برای آزمایش خاک
میکروب‌ها برای خاک سالم بسیار مهم هستند اما دیدن یا اندازه‌گیری آنها توسط باغبان غیرممکن است. میکروب‌ها غذای مورد علاقه کرم‌های خاکی هستند و تعداد بیشتر کرم‌های خاکی نشان دهنده تعداد میکروب‌های بیشتر است. شمارش کرم خاکی روشی ساده برای تخمین تعداد میکروب‌ها است.
با خشک شدن خاک، کرم‌های خاکی به عمق خاک رفته و شمارش نادرست می‌شود. بهترین زمان برای بررسی وجود کرم خاکی در بهار است که دمای خاک به 10 درجه سانتیگراد رسیده و سطح آن مرطوب است. بهتر است در طول فصل چندین بار تست کنید و میانگین بگیرید.
برای این کار 0.1 مترمربع خاک را اندازه بگیرید و به اندازه‌ی 30 سانتی متر از آن را حفر کنید و تمام خاک را بردارید، آن را روی مقوا یا روزنامه پهن کنید سپس خاک را بشکنید و همه کرم‌هایی را که پیدا کردید بشمارید.
اگر خاک شما سالم باشد، حداقل 10 کرم خاکی در هر فوت مکعب (0.092 متر مکعب) پیدا خواهید کرد. اگر تعداد کرم‌ها کمتر از 3 عدد باشد، خاک شما سالم نیست و نیاز به اصلاح اساسی دارد؛ باید مواد آلی بیشتری مانند کمپوست، کود دامی کهنه، کپک برگ و غیره به آن اضافه کنید. مواد آلی ساختار را بهبود می‌بخشد، علاوه بر آن مواد مغذی را به آرامی آزاد می‌کند و فعالیت میکروبی مفید را افزایش می‌دهد.
اگر تعداد کرم‌ها بین 3 تا 10 عدد باشد به این معنی است که خاک شما خوب است اما کارهایی وجود دارد که باید برای بهبود آن انجام دهید.
انجام تست PH برای آزمایش خاک
انجام تست PH برای آزمایش خاککیتهای تست PH به شما یک ایده بسیار کلی از PH خاک می‌دهد. کیت‌ها و کاوشگرهای طراحی شده برای باغبان‌های خانگی به اندازه کافی دقیق نیستند تا به شما این امکان را بدهند که بدانید چه مقدار اصلاح خاک برای تغییر PH نیاز دارید.
با این حال برای انجام تست PH خانگی می‌توانید روش‌های زیر را امتحان کنید:
- 2 قاشق غذاخوری خاک را در یک کاسه بریزید و ½ فنجان سرکه به آن اضافه کنید. اگر مخلوط گازدار شود، خاک قلیایی دارید.
- 2 قاشق غذاخوری خاک را در یک کاسه بریزید و آن را با آب مقطر مرطوب کنید. ½ فنجان جوش شیرین اضافه کنید. اگر مخلوط گازدار باشد، خاک اسیدی دارید.
- اگر خاک شما به هر یک از آزمایش‌های بالا واکنش نشان ندهد، خاک دارای PH خنثی است.
PH بسیار بالا یا بسیار پایین خاک ممکن است منجر به کمبود یا سمیت مواد مغذی گیاه شود.
مقدار PH 7 خنثی است. فعالیت میکروبی بیشترین میزان را دارد و زمانی که PH در محدوده 5.5 تا 7 باشد، ریشه‌های گیاه به بهترین وجه مواد مغذی را جذب می‌کنند.
هنگامی که pH خاک خود را مشخص کردید، می‌توانید آن را تغییر یا تنظیم کنید. خاک اسیدی (ترش) با استفاده از سنگ آهک ریز آسیاب شده خنثی می شود و خاک قلیایی (شیرین) با گوگرد آسیاب شده تصفیه می شود.
کیت‌های تست برای مواد مغذی
قبل از افزودن کود باید خاک را آزمایش کنید تا کمبود آن را مشخص کنید. می‌توانید یک آزمایش آزمایشگاهی انجام دهید یا از یکی از کیت‌های تست خانگی که برای باغبانان طراحی شده است استفاده کنید. نتایج آزمایشگاهی بسیار دقیق هستند، اما بسته به محل زندگی شما می‌توانند هزینه‌ی بالایی داشته باشند. کیت‌های تست خانگی ارزان‌تر هستند، اما دقتشان به خوبی تست‌های آزمایشگاهی نیستند.
انجام آزمایش خاک با فشرده سازی
خاک ایده‌آل دارای 25 درصد آب و 25 درصد هوا است. با فشرده شدن خاک فضای منافذ بین ذرات کاهش می‌یابد و مقدار هر دوی آنها کم می‌شود و رشد ریشه‌ها را سخت‌تر می‌کند. خاکهای به شدت فشرده حاوی منافذ بزرگ کم، حجم منافذ کل کمتر و در نتیجه تراکم بیشتر هستند.
در یک خاک متراکم سرعت نفوذ آب و زهکشی پایین است؛ این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که منافذ بزرگ نسبت به منافذ کوچکتر به طور موثرتری آب را از طریق خاک به سمت پایین حرکت می‌دهند.
علاوه بر این، تبادل گازها در خاک های فشرده کند می‌شود و باعث افزایش احتمال مشکلات مربوط به هوادهی می‌شود. در نهایت، در حالی که فشردگی خاک استحکام خاک را افزایش می‌دهد، خاک فشرده به این معنی است که ریشه‌ها باید نیروی بیشتری برای نفوذ به لایه فشرده اعمال کنند.
چگونه تراکم خاک بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد؟
فشردگی خاک می‌تواند اثرات مطلوب و نامطلوب بر رشد گیاه داشته باشد:
- در آب و هوای خشک
- در هوای خشک و در تراکم ظاهری بسیار کم، با افزایش جزئی در تراکم خاک، عملکرد به تدریج افزایش می‌یابد.
- خاک کمی متراکم می‌تواند سرعت جوانه زنی بذر را افزایش دهد زیرا باعث ایجاد تماس بذر با خاک می‌شود.
- با افزایش تراکم خاک بیش از حد مطلوب، بازده شروع به کاهش می‌کند.
- در سال‌های خشک، فشردگی خاک به دلیل کاهش رشد ریشه می‌تواند منجر به کاهش رشد گیاهان شود که تحت تنش خشکی قرار دارند. بدون بارندگی به موقع و کودهای مناسب، عملکرد کاهش می یابد.
آزمایش خاک در آب و هوای مرطوب
در هوای مرطوب، با افزایش تراکم، محصول کاهش می‌یابد. فشردگی خاک در سال‌های مرطوب باعث کاهش هوادهی خاک و افزایش نیترات زدایی می‌شود. خطر ابتلا به بیماری‌های ریشه نیز می‌تواند افزایش یابد. همه این عوامل استرس را به محصول می‌افزایند و در نهایت منجر به کاهش عملکرد می‌شوند.
چگونه بافت خاک را ارزیابی کنیم؟
بافت خاک معیاری از اجزای معدنی خاک یعنی شن، سیلت و رس است. شن و ماسه خاک را شنی می‌کند و خاک رس باعث صاف شدن آن می‌شود. بافت خاک می‌تواند به روش های مختلفی توسط باغبان های خانگی اندازه گیری شود.
برای بررسی بافت خاک خود، یک نمونه مرطوب بین انگشتان خود بردارید و آنها را به هم بمالید. خاک های شنی، خشن و شن دار هستند. خاکهای رسی و سیلتی صاف و تا حدودی لغزنده هستند.
آزمایش دیگر این است که با دست خود یک توپ از خاک مرطوب تشکیل دهید به این صورت که به اندازه کافی آب اضافه کنید تا توپ درست شود. سپس توپ را به مدت 1 تا 2 دقیقه ورز دهید و آب یا خاک بیشتری به آن اضافه کنید تا زمانی که به انگشتانتان نچسبد. به احساس خاک هنگام ورز دادن توجه کنید: شن (شنی)، ابریشمی (سیلی) یا پلاستیکی/چسبنده (رسی).
دقت کنید اگر نمی توانید توپ درست کنید، خاک بسیار شنی است.
استفاده از کیت‌های تست خانگی برای آزمایش خاک
کیت‌های تست خانگی در مراکز باغبانی موجود است اما آنها به اندازه آزمایش‌های حرفه‌ای دقیق یا کامل نیستند.
روش استفاده از کیت‌های تست خانگی
- برای گرفتن یک نمونه معرف، زباله های سطحی، بقایای گیاهی، برگ‌ها و غیره را خراش دهید.
- از نمونه برداری در محلی که خاکستر ریخته شده، کود دامی یا کمپوست ذخیره شده و یا برس سوزانده شده است خودداری کنید.
- مستقیماً با یک بیل یا ماله به عمق 15 تا 20 سانتی‌متر در خاک برش دهید و یک سوراخ V شکل ایجاد کنید.
- یک برش خاک به عرض 2 سانتی‌متر به طول سوراخ ایجاد شده از یک طرف ببرید. یک نوار 2 سانتی‌متری از مرکز این برش بردارید تا در نمونه خود استفاده کنید.
- نمونه برداری را به طور تصادفی در اطراف باغ تکرار کنید و نمونه‌ها را در یک شیشه یا سطل تمیز با هم مخلوط کنید.
- یک فنجان خاک را اندازه بگیرید، آن را برای چند روز در داخل خانه خشک کنید و در یک کیسه پلاستیکی نگهداری کنید. سپس منتظر نتایج خود باشید!
مطالب مرتبط:
- آزمایش خاک کشاورزی، اولین اقدام افزایش عملکرد مزرعه
- نمونه برداری خاک چیست و چرا این کار را انجام می دهیم؟
- پی اچ (PH) خاک چیست؟ چگونه آن را تنظیم کنیم؟
خواندن نتایج آزمون به چه صورت است؟
هنگامی که نتایج آزمایش خود را دریافت کردید، توصیه‌های کود کاملاً مشخص خواهد بود و در مورد سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم صحبت می‌کند.
نیتروژن: N مخفف نیتروژن است که به گیاهان کمک می‌کند تا رشد برگ داشته باشند. برای نیتروژن، آنها به شما می‌گویند که چه مقدار کود یا کمپوست استفاده کنید. اگر از کود تازه استفاده می‌کنید، آن را در پاییز پخش کنید تا در فصل زمستان تجزیه شود و برای کاشت بهاره بی‌خطر باشد.
اگر ترجیح می‌دهید، می‌توانید به جای کود از یونجه، سویا یا پنبه دانه استفاده کنید. اما دقت کنید که نیتروژن به سرعت از آنها خارج می شود، بنابراین بهتر است تا بهار صبر کنید تا آن را به خاک خود اضافه کنید.
فسفر: P مخفف فسفر است که برای جوانه زدن، رشد قوی ریشه، گل و میوه لازم است. فسفر به گیاهان کمک می‌کند تا مواد معدنی را جذب کنند، ساقه‌هایشان قوی رشد کنند و در برابر بیماری مقاومت کنند.
پتاسیم: K مخفف پتاسیم یا پتاس است. جریان آب را در سلول‌های گیاهی تنظیم می‌کند و برای گلدهی، میوه دهی و مقاومت در برابر بیماری‌ها ضروری است. کمبود پتاسیم باعث ضعیف شدن ساقه‌ها و توقف رشد گیاهان می‌شود.
برای رفع کمبود هر کدام از این عناصر می‌توانید از کودهای NPK استفاده کنید که انواع آنها در فروشگاه آنلاین جالیزان موجود هستند و می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از این کودها به فروشگاه آنلاین ما سر بزنید.
همچنین برای دریافت مشاوره و سفارش محصول نیز می‌توانید با شماره 09358684717 در پیام رسان‌های واتساپ، تلگرام، ایتا یا بله با ما همراه باشید.
منابع:
سلام مطالب عالیست ولی من مطالب مورد نظر خودمو پیدا نکردم کاملا ممکنه چطور با کیت ازمایشگاهی عناصر ماکرو را اندازه میگیرن من کیت خریداری کردم ولی روش ازمایشش نیست تشکر