پرورش گردو در ایران رتبه بالایی از لحاظ اقتصادی دارد، زیرا ایران سومین کشور تولید کننده گردو در جهان به حساب می آید. مقام اول و دوم متعلق به چین و آمریکاست. گردو جز مهم ترین خشکبار ایرانی محسوب می شوند و کاشت اصولی و بهینه محصول گردو جهت بهبود بازار داخلی و صادرات محصولات کشاورزی ایران نقش به سزایی دارند.
گردو درختی چند ساله است که پس از رشد کامل و میوه دهی تا سالیان سال نیاز به سرمایه گذاری و کاشت دوباره وجود ندارد. گردو معمولا 5 سال بعد از کاشت شروع به میوه دهی می کند.
برای کاشت گردو هم می توانید از بذر استفاده کنید و هم از نهال آماده در بازار استفاده کنید.
ارقام پر محصول و تجاری گردو
- چندلر و فرنور: هردو دیرگل بوده و باردهی جانبی بالایی دارند.
- پاین: زود بارده بوده و باردهی بالایی دارد. درز میوه سفت و اندازه ی آن متوسط است. باردهی جانبی و هموگامی بالایی دارد و نسبت به کرم سیب و بلایت حساس است.
- فرانکت: دیرگل، دیر بارده، میوه با پوست سخت، کشیده، ناصاف، کوچک و بدون منفذ، که درختانی بزرگ و با رشد عمودی هستند.
- یوریکا: نسبتاً دیر گل بوده و باردهی جانبی بالایی دارد.
- آشلی: کیفیت مغز مرغوب بوده و عملکرد بالایی دارد.
- کارپاتین: درصد بالای مغز و مقاومت بالا به سرمای زمستان را دارا می باشد.
- چیکو: زودرس بوده و عملکرد بالایی دارد.
- هارتلی: دانه های درشت، مغز سفید، پوست چوبی نازک و روشن و منفذ میوه سفت، طعم خوب و با باردهی جانبی، مقاوم به کرم سیب و بلایت گردو می باشد.
کاشت بذر گردو
قبل از کاشت بذر مرغوب تهیه شده از درخت گردوی سالم، پربار و پرمغز، آن ها را به مدت 24 ساعت درون آب قرا دهید سپس درون یک کیسه پلاستیکی به مدت 3 الی 5 روز در یخچال بگذارید. بهترین زمان کاشت بذر گردو اسفند ماه است.
خاک گلدان یا زمین مورد نظرتان باید ترکیبی از کود و خاک و اندکی شن و ماسه باشد. گردو ها را در فاصله 3 الی 5 سانتی متری از سطح خاک مرطوب و به فاصله 20 سانت از هم قرار دهید.
گردو ها را در حالت افقی قرار دهید، در این حالت بهتر جوانه می زند. حدودا دو ماه طول می کشد تا جوانه گردو سر از خاک در آورد، در این مدت همیشه سعی کنید خاک را مرطوب نگه دارید و همچنین دمای محیط خیلی بالا نباشد.
آب و هوا
گرما و سرمای بیش از حد بر روی درخت گردو تاثیر می گذارد، حتی خنکی بیش از حد هوا در طول فصل تابستان می تواند باعث شود که میوه ها به خوبی پر نشوند و برداشت محصول به تعویق بیافتد، گرمای بالا در فصل تابستان نیز موجب چروکیده و سیاه شدن مغز گردوها می شود که این خود ضرری برای باغدار به حساب می آید.
در طول خواب زمستانه این درخت تا دمای منفی 10 درجه را می تواند تحمل کند اما بعد از شروع دوره رشد و گلدهی حتی دمای منفی 2 درجه هم می تواند نابود کننده باشد.
البته مقاومت ارقام گوناگون گردو نسبت به سرما متفاوت است، سرمای دیررس بهاره در برخی از منطق کشت گردوی ایران مانند آذربایجان غربی مشکل ساز شده است.
ارقام دیر برگ گردو مانند فرنور و چندلر در اغلب نقاط ایران به جز ارتفاعات زیاد خوب جواب می دهد.
خاک مناسب
ریشه درخت گردو بسیار عمیق و گسترده است، بنابراین این گیاهان در خاکهایی یکنواخت و عمیق با بافت لومی و لومی شنی عملکرد خوبی خواهند داشت. همچنین محدوده PH خاک 6 الی 7/5 برای رشد گردو مناسب است.
کاشت نهال گردو
چندین ماه قبل از کاشت گردو نیاز به آماده سازی زمین و تقویت خاک مورد نظر است. در فصل پاییز باید در محل در نظر گرفته شده برای کاشت درختان گردو چاله های حفر شود و به خاک آن کود اضافه شود و سپس پر شود (چالکود).
حدودا در نیمه دوم اسفند مجددا چاله ای، این بار به عمق ریشه نهال حفر کنید و نهال را در آن قرار دهید. فاصله نهال ها حداقل باید 7/5 متر باشد.
بعد از کاشت نهال را سیراب کنید و با توجه به آب و هوای منطقه نصب قیم و پوشش برای جلوگیری از باد و سرما ضروری است. برای بهترین عملکرد درخت گردوی جوان، هفته ای یکبار آبیاری توصیه می شود.
یک تا دو سال بعد، نهال می بایست با ارقام برتر تجاری پیوند شود.
کوددهی
بارور کردن درختان گردو به درستی به بیش از سایر عناصر نیاز به نیتروژن دارد. همچنین می خواهید پتاسیم را به خاک و همچنین فسفر اضافه کنید. برای بهترین نتیجه از مخلوط کود با دو برابر نیتروژن، مانند 20-10-10 استفاده کنید.
میزان کوددهی درختان گردو از باغی به باغ دیگر واز درختی به درخت دیگر متفاوت است و به پارامترهای زیادی مااند خاک منطقه وابسته است برای بهترین عملکرد بهترین اول از همه، قبل از کاشت اولین نهال آزمایش خاک انجام دهید و خاک از عناصر مغدی مانند ازت، پتاسیم، فسفر، آهن، روی، منگنز و غیره غنی شود. سپس در مراحل رشد با مشاوره با کارشناسان کشاورزی درختانتان را تغذیه کنید.
تقویت خاک قبل از کشت نهال گردو بسیار مثمر ثمر است.
آبیاری
بهترین روش آبیاری برای درختان گردو استفاده از سیستم های آبیاری نوین(قطره ای) می باشد. آبیاری هفتگی برای گیاهان تازه کشت شده لازم است. پس از 2 الی 3 سال درختان فقط در گرم ترین ماه های سال و یا ر هنگام خشکسالی به 1 الی 3 بار آبیاری در ماه نیاز دارند.
می توان گفت هر چه ریشه گسترده تر شو تحمل کم آبی آن بیشتر می شود.
رشد ریشه های درخت گردو طولی است بنابراین با سیستم آبیاری قطره ای می توان عناصر ومواد غذایی محلول در آب را نیز در طی دوره رشد به درخت رسانید.
به طور کلی اگر میاگین بارش سالیانه از ۸۰۰ میلی متر بیشتر باشد، می توان گردو را به شیوه دیمی کاشت و قسمتی از آبیاری توسط بارش تامین شود. اما اگر میانگین بارش از این مقدار کمتر باشد و در ماه های گرم سال و مناطق گرم و بی آب باید از طریق آبیاری نیاز گیاه را برطرف کرد.
هرس
نهال در بهترین حالت برای سال اول بیاد تا 2/5 متر رشد کند، اما تاثیر هرس کردن صحیح و به موقع را در افزایش رشد درخت نباید نادیده گرفت.
سعی کنید در بهار سال اول درخت را حتما سر برداری کنید، به این عمل هرس فرم دهی گفته می شود و موجب رشد جانبی شاخه های درخت می شود. سپس جوانه های گردندار را حذف کنید تاسایر جوانه ها رشد کنند.
هرس حذف شاخه های مزاحم رشد درخت گردو، هرس باردهی گفته می شود که معمولا در اواخر زمستان وگاهی در تابستان هم انجام می شود.
لازم به ذکر است که هرس کردن درختان نیاز به دانش کافی دارد و حتما با آگاهی کامل اقدام به انجام آن نمایید.
آفت
بیمارهای درخت گردو شامل بیماری های مربوط به تنه و شاخه ها، ریشه و طوقه از قبیل پوسیدگی قارچی طوقه و ریشه، گال طوقه و سیاه خطی و بیماریهای مربوط به برگ و و غیره است باعث وارد آمدن خسارت به باغ می شوند. در مطالب بعدی مجله جالیزان حتما به معرفی انواع آفت درخت گردو و راههای فیزیکی و شیمیایی مبارزه با آن ها به تشریح پرداخته می شود.
برداشت گردو
گردو را زمانی می توان برداشت کرد که پوست آن باید به رنگ قهوه ای مایل به خاکی در آمده باشد و به راحتی از گردو جدا شود. معمولا از شهریور ماه تا اواخر مهر طول می کشد. بعد از چیدن گردوها باید پوست رویی آن ها کنده و محصول را در سایه و در جای خشک پهن کرد تا خشک شوند. محل خشک کردن گردو باید دارای آفتاب ملایم و جریان هوا باشد. داشته باشد. اگر آفتاب شدید باشد موجب سیاه شدن مغز گردو و عدم بازار پسندی آن می شود.
در بیشتر باغات ایران به دلیل صعب العبور بودن باغات گردو و رعایت نکردن فواصل کشت به طور یکسان به دلایل خرده مالکیت و غیره استفاده از ادوات نوین کشاورزی در آبیاری و برداشت محصول محدود شده است.
بهترین راه برداشت، استفاده از دستگاه های لرزنده می باشد ولی متاسفانه هنوز هم در بیشتر باغات ایران شاهد کشاورزان چوب به دست بر روی شاخه های درخت هستیم که این روش ها جان آن ها را به شدت به خطر می اندازد و باعث صدمه به درخت نیز می شود.
بهتر است کشاورزان حتی اگر به شیوه های سنتی اقدام به برداشت گردو می کنند حتما جوانب ایمنی را راعایت کنند و خو را توسط کمربندهایی به درخت ببندند و یا از بالابر استفاده کنند.
