سنجش از دور در کشاورزی

کشاورزی مدرن رویکردی در حال تحول در کشاورزی است که به کشاورزان کمک می­کند تا بهره ­وری تولید را افزایش داده و میزان مصرف منابع تجدیدپذیر و غیرتجدیدپذیر مانند آب، خاک، انرژی و غیره را کاهش دهند. کشاورزی مدرن حاصل پیشرفت مداوم در ابزارها و داده ­های دیجیتال و همچنین همکاری کشاورزان و محققان در بخش ­های مختلف است. این روزها فنون بسیار زیادی برای پیشرفت و تکامل کشاورزی وجود دارد و این روش ­ها همواره در حال توسعه می­ باشند.

در سال­های اخیر، دیگر برای پایش زمین­ های کشاورزی نیازی به حضور میدانی افراد نمی ­باشد، چرا که هیچ جای زمین از دید ماهواره‌ها پنهان نیست! تصاویر ماهواره ­ای چشم­ های زمین­ اند، حال تصور کنید در زمین چشم ­هایی وجود دارند و تصاویر این چشم ­ها در تمام بازه­ های زمانی ثبت می­ شوند، این ماهواره‌ها کار پایش و ثبت اطلاعات سطح زمین را انجام می‌دهند و اطلاعات آن‌ها در دامنه گسترده‌ای از علوم، قابل بهره‌برداری می­باشد.

اینگونه است که از تصاویر ماهواره­ای به عنوان چشم انسان در فضا نام برده می­شود.

توسط این تکنولوژی ساخت­ دست بشر، مواردی مربوط به سطح زمین مانند تغییرات دما، جنس، پوشش گیاهی، نوع کاربری و بسیاری از اطلاعات ارزنده­ دیگر به وسیله داده‌های دریافتی از ماهوراه‌ها استخراج می‌شود.

سنجش از دور کسب اطلاعات در مورد هر پدیده ­ای از راه دور و بدون تماس فیزیکی با آن است. به عبارت دیگر سنجش از دور تکنولوژی کسب اطلاعات و تصویربرداری از زمین با استفاده از تجهیزات هوانوردی مثل هواپیما، بالن یا تجهیزات فضایی مثل ماهواره نامید.

با توجه به اینکه بخش کشاورزی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی هر کشوری به شمار می­ رود و اینکه کشورهای در حال توسعه برای گذر از بحران­ها نگاه ویژه ای به بخش کشاورزی و تولیدات مواد غذایی دارند و ضمن تلاش برای گسترش تولیدات کشاورزی در تلاشند این بخش را با فناوری ­های پیشرفته آمیخته سازند.

ضرورت تولید محصولات کشاورزی، نیاز جدی جهت بهبود مدیریت کشاورزی را نشان می ­دهد و نیل به این خواسته جز با داشتن داده ­های قابل اطمینان میسر نیست. این مهم منجر به بروز کشاورزی دقیق یا به عبارتی کشاورزی مدرن می­شود.

بنابراین می­توان اینطور گفت که:

«کشاورزی مدرن، کشاورزی با استفاده از فناوری­های جدید است که باعث بالا رفتن بهره ­وری تولید محصولات کشاورزی خواهد شد».

کشاورزی مدرن دو مزیت برجسته دارد؛

ابتدا اینکه مطالعات مورد نیاز کشاورزان را بهبود می­بخشد؛ به طوریکه کشاورز بتواند در استفاده از بذر، کود، سموم و آبیاری و دیگر نهاده­ های کشاورزی تأثیرگذار باشد؛

دوم اینکه اطلاعات کاربردی زیادی مانند تراکم پوشش گیاهی در یک منطقه، نیاز آبی محصولات کشت شده و همچنین تبخیر تعرق گیاهان و متعاقبا عملکرد محصولات در دسترس کشاورز باشد.

این اطلاعات در مواردی از قبیل برنامه ­ریزی آبیاری، مدیریت سیستم ­های آبیاری و پیش­ بینی عملکرد محصولات ضروری است. نهایتا اقتصاد به واسطه افزایش کارایی نهاده­ های کشاورزی بهبود می یابد.

فناوری سنجش از دور جز اصلی کشاورزی مدرن است و توسط دانشمندان، مهندسان و کشاورزان زیادی در حال استفاده است. طی دو دهه گذشته پیشرفت در قابلیت­ های داده­ های به دست آمده، پردازش داده ­های تفسیر زمینی، هوایی و مشاهدات فضایی، امکان به هم پیوستن فناوری سنجش از دور، و سیستم مدیریت کشاورزی دقیق را فراهم کرده است.

کاربردهای بسیار زیادی از سنجش از دور در بخش کشاورزی وجود دارد که درآینده نه چندان دور می­ تواند در حوزه کشاورزی تغییرات چشمگیری به وجود آورد.

کاربردهای سنجش از دور در کشاورزی

از کاربردهای سنجش از دور در کشاورزی پیش­ بینی تولید و عملکرد محصول مورد انتظار در یک منطقه مشخص شده و میزان محصول برداشت شده تحت شرایط خاص تعیین می ­شود.

محققان می ­توانند مقدار محصولی که در یک زمان مشخص در یک زمین کشاورزی مشخص تولید می شود را پیش ­بینی کنند. سنجش از دور نیز نقش مهمی در شناسایی محصول ایفا کرده ­است، به ویژه در مواردی که محصول تحت نظارت، مبهم است یا ویژگی­ های مبهمی از خود نشان می­ دهد. داده ­های محصول جمع­ آوری شده و به آزمایشگاه منتقل می­ شوند که در آن جنبه­ های مختلف محصول، از جمله کشت محصول مورد مطالعه قرار می ­گیرد.

سنجش از دور آینده کشاورزی جهان را دستخوش تحول بزرگی خواهد کرد…

این تکنولوژی در زمینه ارزیابی وضعیت و تشخیص تنش گیاهان نیز کاربرد دارد. به دلیل ماهیت پیش­ بینی تکنولوژی سنجش از راه دور، کشاورزان می­ توانند از سنجش از راه دور برای مشاهده­ عوامل مختلف از جمله الگوهای آب و هوا و انواع خاک برای پیش­ بینی فصل کاشت و برداشت هر محصول استفاده کنند.

سنجش از دور به کشاورزان و کارشناسان نیز اجازه می­دهد تا با برآورد کیفیت محصول و میزان زمین کشاورزی، عملکرد محصول مورد انتظار را از یک مزرعه معین بدست آورند. سپس برای تعیین عملکرد کلی تولید محصول مورد استفاده قرار می  گیرد.

بدون استفاده از تکنولوژی سنجش از راه دور، اندازه گیری رطوبت خاک می­ تواند دشوار باشد. سنجش از دور داده­ های رطوبت خاک را ارائه می­ دهد و از این رو نوع محصولی که می­ تواند در خاک رشد کند را مشخص می­ کند.

با استفاده از فناوری سنجش از راه دور و تصاویر ماهواره ای، کشاورزان و کارشناسان کشاورزی می­ توانند به نقشه های زمین های کشاورزی دسترسی داشته باشند و همچنین نقشه­ های مناطقی را که احتمالا به دلیل سیل و خشکسالی آسیب دیده­ اند و مناطقی که زهکشی مناسب ندارند را شناسایی کنند.

سپس داده ­ها می­ توانند برای جلوگیری از هر گونه فاجعه ­ی سیل در آینده مورد استفاده قرار­گیرند. اطلاعات تصاویر ماهواره­ای می توانند در تهیه نقشه های مربوط به کیفیت و وضعیت محصول و زمین در شرایط آب و هوایی متفاوت به عنوان یک ابزار قوی در مدیریت بکار روند.

در عین حال کاربردهای دیگر روش­های دورکاوی در علم گیاهی عبارت اند از: مطالعات جغرافیای گیاهی، تعیین تغییرات پوشش­ های گیاهی در طول زمان، ارزشیابی و پایش تولید پوشش گیاهی، توصیف پراکنش اشکال رویش در اکوسیستم­ های گیاهی و بسیاری مطالعات دیگر.