واژه بهرهوری علاوه بر کشاورزی در حوزه‌های مختلفی مانند کسب و کارهای سنتی و آنلاین، اقتصاد کشورها، ورزش، مدیریت و… کاربرد دارد و یکی از عوامل اصلی موفقیت در هر حوزه‌ای است. اگر شما به دنبال افزایش بهرهوری در روند کشاورزی خود هستید، صفحه درستی را برای این موضوع انتخاب کرده‌اید. ما در این مطلب به صورت تخصصی به راه‌های افزایش بهرهوری در کشاورزی، بررسی کشاورزی نوین، کاربرد سنجش از دور در کشاورزی و مسائل مربوط به افزایش بهرهوری در کشاورزی می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید…
بهره وری چیست؟
برای اینکه بتوانید مفهوم بهره وری در کشاورزی را به خوبی درک کنید، نیازمندید تا با تعریف واژه بهره وری آشنا شوید. واژه بهرهوری تعاریف زیادی دارد اما در ساده‌ترین حالت می‌توانیم بگوییم بهره وری عبارت است از کسب بیشترین سود ممکن با استفاده از بهره گیری مناسب نیروی کار، نیروی انسانی، ماشین‌‌آلات، تجهیزات و …. در جهت ارتقای رفاه جامعه. حال که با مفهوم بهرهوری آشنا شدید، آماده اید تا با تعریف بهرهوری در کشاورزی و راه‌های افزایش آن، آشنا شوید. در ادامه با ما همراه باشید.
بهره وری در کشاورزی چیست؟
با توجه به اینکه کشور ما دارای منابع و مکان‌های جغرافیایی محدودی برای کشاورزی است، مفهوم بهرهوری در کشاورزی به یکی از مهمترین مفاهیم در این حوزه تبدیل شده است. به طور خلاصه میتوان گفت بهرهوری در کشاورزی شامل توان استفاده از منابع و امکانات محدود در کشاورزی برای رسیدن به منافع و اهداف بزرگ است. باید گفت که این منافع هم می‌توانند کیفی باشند (مانند کیفیت محصولات) و هم می‌توانند کمی باشند (مانند سود بیشتر حاصل از کشاورزی).
به عبارت دیگر بهره‌و ری در کشاورزی این مطلب را بیان می‌کند که نباید کیفیت و مقدار محصولات را فدای کاهش هزینه در کشاورزی کنیم؛ بلکه باید بتوانیم همزمان با مدیریت هزینه در کشاورزی، همان کیفیت و مقدار محصول را حفظ کنیم و در نتیجه سود بیشتری را کسب کنیم.
چرا باید از بهره وری در کشاورزی استفاده کنیم؟
متاسفانه در کشور ما، مجموعه‌ای از کمبودها در حوزه کشاورزی وجود دارند و زمین‌های مناسب کشت در ایران سهم بسیار کمی را دارند. این سهم چیزی حدود 12 الی 15 درصد مساحت کل کشور را در بر می‌گیرد.
همانطور که دریافتید، ما با کمبودها و محدودیت‌های زیادی در حوزه کشاورزی مواجه هستیم و باید بتوانیم تا با استفاده از بهرهوری در کشاورزی، بهترین استفاده را از منابع و امکانات محدود ببریم. از رایج‌ترین این کمبودها و محدودیت ها در کشاورزی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم توجه به پایداری بازار محصولات کشاورزی در ایران و خارج از کشور
- عدم وجود زیرساخت‌های قوی و استاندارد در حمل و نقل محصولات کشاورزی
- عدم توجه به الگوی کشت مناسب با توجه به شرایط آبی که آن منطقه دارد
- وجود مدیریت غلط در استفاده از منابع کشاورزی؛ مانند استفاده از تجهیزات قدیمی
باید گفت این کمبودها در نهایت باعث هدر رفت منابع و کاهش بهرهوری در کشاورزی می‌شوند؛ بدین منظور ما می‌توانیم با افزایش بهرهوری در کشاورزی، تا حدودی این کمبودها را جبران کنیم.
همانطور که گفته شد، ما با افزایش بهرهوری در حوزه کشاورزی، می‌توانیم با هزینه کمتر، محصول بیشتر و با کیفیت‌تری تولید کنیم.
اگر قصد افزایش بهرهوری در کشاورزی را دارید، ابتدا باید قابلیت‌ها و توانمندی‌های خود را شناسایی کنید و سپس طبق دانش مدرن، برای کاهش هزینه‌های کشاورزی، تولید محصول بیشتر و با کیفیت‌تر برنامه‌ریزی کنید.
عوامل مهم افزایش بهره وری در کشاورزی
اگر می‌خواهید در روند کشاورزی، به بهرهوری مطلوبی دست پیدا کنید، باید مجموعه‌ای از فاکتورها و عوامل موثر در این مورد را در نظر بگیرید. از مهمترین این عوامل عبارت‌اند از:
- نیروی انسانی
- عوامل محیطی موثر بر کشاورزی
- روش مدیریت منابع، تجهیزات و نیروی انسانی
- وضع قوانین ساختارمند برای فعالیت کشاورزی
- دانش و فناوری نوین
- روش عملکرد در بخشهای مختلف کشاورزی
- امکانات، تجهیزات و منابع
لازم به ذکر است که روش مدیریت منابع، تجهیزات و نیروی انسانی، روش عملکرد در بخشهای مختلف کشاورزی و همچنین نیروی انسانی، در بین عوامل موثر بر افزایش بهرهوری در کشاورزی، از اهمیت ویژه‌تری برخوردار هستند. در ادامه به بررسی انواع راهکارهای افزایش بهرهوری در کشاورزی می‌پردازیم.
راه‌های افزایش بهرهوری در کشاورزی کدامند؟
در اینجا به مهمترین راهکارها برای افزایش بهرهوری در کشاورزی اشاره خواهیم کرد. لازم به ذکر است که برخی از این روش ها می‌توانند به صورت غیر مستقیم و برخی می‌توانند به صورت مستقیم بر افزایش بهرهوری در کشاورزی تاثیر بگذارند.
- تلاش برای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی (زیست‌توده)
- اهمیت ویژه به حذف موانع برای صادرات کشاورزی و کنترل میزان واردات
- تلاش برای بهبود وضعیت مکانیزاسیون در کشاورزی
- طرح و پیشنهاد الگوهای کشت مشخص در کشاورزی با روشهای نوین آبیاری
- تلاش برای بهینه‌سازی آب‌رسانی و آبیاری محصولات کشاورزی و استفاده از تجهیزاتی که برای نشتی آب لوله‌ها هشدار دهند. (کاهش هزینه و مصرف آب)
- تلاش برای توسعه و آبادانی مناطق روستایی که در آن‌ها زمین‌های کشاورزی وجود دارند.
- تلاش برای ایجاد انگیزه و بهبود شرایط نیروی کار و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها به شهر
- استفاده از روش کشت گلخانه‌ای
- ایجاد اتحاد بین بانک‌ها و واحدهای تولید محصولات کشاورزی
- حمایت و سرمایه‌گذاری در اجرای طرح‌های زیربنایی صنعتی و کشاورزی در مناطق مناسب کشاورزی
- طراحی ساختار و سیستم بهینه در کشاورزی از ابتدای کاشت تا برداشت محصولات در جهت کاهش ضایعات کشاورزی و کیفیت بالاتر محصول
- تلاش برای مبارزه و جلوگیری از صادرات محصولات کشاورزی که میتوان آن‌ها را در کشور کشت کرد
- مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی در کشور
- تلاش برای کاهش هزینه تمام شده محصولات کشاورزی و رقابتی کردن قیمت این محصولات در بازار
- طراحی سیستم بازاریابی برای محصولات کشاورزی در جهت ایجاد تقاضای بیشتر و شفافیت در قیمت‌ها
- آموزش و تربیت تولیدکنندگان کشاورزی با توجه به دانش نوین در جهت افزایش کیفیت و مقدار محصولات کشاورزیِ تولید شده
- تبلیغات گسترده و تلاش برای فرهنگ‌سازی تولید محصولات کشاورزی
- استفاده از تجربه‌های کشورهای موفق و معتبر در زمینه کشاورزی و به کار بردن آن‌ها در تولید محصولات کشاورزی داخلی
- اعطای وام و تسهیلات با شرایط آسان و قیمت کمتر به افراد متقاضی برای تولید محصولات کشاورزی
- تلاش برای افزایش سود کشاورزی در مناطق کوچک در جهت آبادانی و رواج کشاورزی در این نوع مناطق
استفاده بهینه از روشهای کشاورزی نوین مانند کشاورزی دقیق، کشاورزی حفاظتی و سیستم‌های نوین آبیاری
در این بخش با اکثر راهکارها برای افزایش بهرهوری در کشاوزی آشنا شدید. در ادامه با بررسی نقش کشاورزی نوین برای افزایش بهرهوری در کشاورزی، با ما همراه باشید.
نقش کشاورزی نوین در افزایش بهرهوری کشاورزی
به طور کلی کشاورزی مدرن یا نوین عبارت است از انجام فرایند کشاورزی با استفاده از دانش و فناوری‌های نوین. کشاورزان در کشاورزی نوین از تجهیزات مدرن کشاورزی، کودهای مصنوعی، تکنولوژی‌های سنجش از دور، پهبادها و تصاویر ماهواره‌ای استفاده می‌کنند.
کشاورزی نوین میتواند تاثیر بسزایی بر افزایش بهرهوری در کشاورزی بگذارد؛ برای مثال کشاورزان با استفاده از سموم آفت‌کش می‌توانند کیفیت محصول را بالا ببرند. همچنین استفاده از تجهیزات مدرن آبیاری در کشاورزی میتواند هزینه و مصرف آب کشاورزی را پایین بیاورد و مجموعه این تاثیرات، باعث می‌شوند تا کشاورزی نوین نقش مهمی در افزایش بهرهوری کشاورزی ایفا کند.
روشهای کشاورزی نوین
کشاورزی نوین دارای روشهای مختلفی است و هر کدام از این روش ها نقش مهمی در افزایش بهرهوری کشاورزی دارند. از رایج‌ترین این روش‌ها میتوان به استفاده از فناوری نانو، استفاده از پهبادها و تجهیزات ماهواره‌ای و استفاده از فناوری اطلاعات در کشاورزی اشاره کرد. در ادامه به بررسی این روش‌ها و نقش آن ها در بهرهوری کشاورزی می‌پردازیم.
استفاده از روش سنجش از دور برای افزایش بهرهوری در کشاورزی
امروزه روش سنجش از دور محصولات کشاورزی، به جایگزین بهتری نسبت به کشاورزی سنتی تبدیل شده است. کشاورزان با استفاده از روش سنجش از دور، می‌توانند به سرعت از سلامت و شرایط محصولات زراعی خود با خبر شوند و این موضوع باعث جلوگیری از به بار آمدن ضررهای سنگین در کشاورزی می‌شود.
سنجش از دور در کشاورزی عموما توسط پهبادهای بدون سرنشین انجام می‌شود؛ به طوری که این پهبادها به جای نیروی انسانی در زمین‌های کشاورزی گشت می‌زنند، محصولات زراعی آسیب دیده یا نیازمند رسیدگی را تشخیص می‌دهند و سلامت محصولات را در زمان بسیار کم بررسی می‌کنند.
همانطور که دریافتید، سنجش از دور محصولات کشاورزی باعث کاهش نیاز به استفاده از نیروی انسانی و کاهش زمان مورد نیاز برای بررسی سلامت محصولات می‌شود؛ در نتیجه با استفاده از روش سنجش از دور می‌توانیم هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش دهیم و این یعنی افزایش بهرهوری در کشاورزی!
استفاده از فناوری نانو در کشاورزی
کشاورزان با استفاده از فناوری نانو می‌توانند از محصولات زراعی خود محافظت کنند و در نتیجه محصولات با کیفیت‌تری را برداشت کنند. همچنین آن‌ها می‌توانند با استفاده از فناوری نانو، بیماری‌های مختلف را در گیاهان تشخیص دهند و روی هورمون‌های آن‌ها مطالعه داشته باشند.
همانطور که مطلع شدید، استفاده از فناوری نانو در کشاورزی در افزایش کیفیت محصولات تاثیر ویژه‌ای می‌گذارد که در نتیجه باعث افزایش بهرهوری در کشاورزی می‌شود.
استفاده از فناوری اطلاعات در کشاورزی
کشاورزان با استفاده از فناوری اطلاعات می‌توانند به داده‌های مناسبی دست پیدا کنند و با واکنش مناسب به این داده‌ها، باعث افزایش بهرهوری در کشاورزی شوند.
کشاورزان با استفاده از فناوری اطلاعات می‌توانند شرایط آب و هوایی و پیش‌بینی‌های مرتبط با آن را مشاهده کنند و بر اساس آن، روش کشاورزی مناسب را در پیش بگیرند.
همچنین با استفاده از فناوری اطلاعات میتوان به آموزش کشاورزان بر اساس علوم و روشهای نوین کشاورزی پرداخت و در نتیجه کیفیت روند کشاورزی و محصولات را افزایش داد.
استفاده از اپلیکیشن‌های کشاورزی برای افزایش بهرهوری در کشاورزی
خوشبختانه در حوزه کشاورزی، نرم‌افزارهای مختلفی تولید شده‌اند و هر کدام کاربرد مختص به خود را دارند. استفاده از اپلیکیشن‌های کشاورزی را میتوان جزو استفاده از روشهای نوین کشاورزی نام برد که در نهایت باعث افزایش بهرهوری در کشاورزی می‌شوند.
برخی از اپلیکیشن‌های کشاورزی مانند «جالیزان» را میتوان برای سنج از دور محصولات کشاورزی استفاده کرد؛ همچینین اپلیکیشن‌های کشاورزی کاربردهایی نظیر امکان خرید فروش محصولات کشاورزی، بررسی آب و هوای مناطق، بررسی پیش‌بینی‌های آب و هوا و ….. را دارند. در ادامه به بررسی کاربردیترین اپلیکیشن‌های کشاورزی که می‌توانند باعث افزایش بهرهوری در کشاورزی شوند می‌پردازیم.
اپلیکیشن جالیزان
شما با اسفاده از اپلیکیشن جالیزان میتوانید به صورت هوشمند و روی نقشه، به مزرعه یا زمین کشاورزی خود منتقل شوید و با کشیدن یک چند ضلعی، زمین کشاورزی خود را مشخص کنید. سپس نیازمند ورود اطلاعاتی مانند نوع گیاهانی که قصد کشت دارید و تاریخ کشت گیاهان هستید. پس از تمام این اقدامات، این اپلیکیشن به شما تحلیل و آنالیز کاملی از گیاهان آن منطقه را خواهد داد.
مطلب تکمیل کننده:
“راهنمای استفاده از اپلیکیشن موبایل جالیزان”
“راهنمای استفاده از سامانه تحت وب جالیزان”
سخن آخر
شما در این مقاله با انواع راهکارهای موجود برای افزایش بهرهوری در کشاورزی و همچنین عوامل موثر بر افزایش بهرهوری در کشاورزی آشنا شدید. لازم به ذکر است که انتخاب راهکار مناسب با توجه به نوع منطقه و زمین کشاورزی شما میتواند متفاوت باشد و شما نیازمندید تا شناخت درستی نسبت به تجهیزات و امکانات کشاورزی خود داشته باشید.