آفات کلزا موجب کاهش عملکرد رشد کلزا در مزارع می شوند. با توجه به اهمیت دانه های روغنی و اهمیت کلزا در تامین روغن نباتی و همچنین کشت کلزا در بسیاری از مزارع ایران شناخت آفات کلزا و مبارزه با آن ها به شدت حائز اهمیت است.
کک (Chrysomelidae)
کک ها به سوسک های ریز جهنده ای اطلاق می شود که که در زمستان به صورت حشره کامل در زیر خاک و یا ریزبقایای محصولات زندگی می کنند با گرم شدن هوا جفت گیری می کنند و در پاییز خسارت زا می شوند.
این حشرات به طول 2 الی 3 میلی متر و رنگ های سیاه، سبز، قهوه ای و یا آبی تیره دیده می شوند که از برگ ها تغذیه می کنند و برگ ها را سوراخ سوراخ می کنند.
این آفت اول در اطراف مزرعه دیده می شود و سپس به مزرعه حمله می کند و در مراحل 2 الی 4 برگی بیشترین خسارت را به کلزا وارد می کند.
کنترل و مبارزه
- رعایت تناوب زراعی
- از بین بردن بقایای گیاهی پس از برداشت محصول
- کاشت زود هنگام و آبیاری اوایل رشد گیاه، سبب گذر از مرحله حساس خواهد شد
- کاشت بذور سالم و به دور از آلودگی و ضدعفونی آن ها با قارچ کش های ایمیداکلوپراید (گائوچو) به میزان 8 الی 12 گرم در کیلوگرم بذر و تیامتوکسام (کروزر) به میزان 7 میلی گرم در کیلوگرم بذر یک روز قبل از کاشت می تواند مفید باشد.
- سمپاشی با استفاده از سموم زیر؛
- دیازینون 60 درصد EC با نام تجاری بازودین به میزان 1/2 لیتر در هکتار
- مالاتیون 57 درصد EC به میزان یک لیتر در هکتار
- ایمیداکوپراید 35 درصد با نام تجاری کونفیدور SC به میزان 0/25 الی 0/5 لیتر در هکتار
آفت کک کلزا
شته (Aphididae)
سه نوع شته در مزراع ایران خسارت زا می باشند که در بین این ها شته مومی کلزا از مهم ترین آفات کلزا به شمار می رود. شته ها در صورت افزایش جمعیت با حمله به برگ، ساقه و گل ها از طریق مکیدن شیره گیاهان باعث تغییر شکل و نابودی کلزا می شوند.
مقاومت شته ها به سرما بسیار زیاد است و در دمای 5 درجه شروع به زاد و ولد می کنند. شته ها در آب و هوای گرم و مرطوب افزایش می یابند بنابراین می توان گفت بیشترین خسارت شته ها مربوط به نواحی شمالی ایران و در فاصله زمانی اواخر زمستان تا اوایل فروردین است.
شته مومی به رنگ سبز یا آبی مایل به خاکستری با پوشش موم سفید آردی می باشد. بیشترین خسارت را در مرحله غنچه و گلدهی وارد میکند و سبب بد شکلی گیاه و عدم تشکیل دانه در غلاف می شود.
کنترل و مبارزه
- رعایت تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان
- کاشت ارقام مقاوم و زودرس
- کنترل بیولوژیک با استفاده از انواع کفشدوزک، بالتوری ها، مگس سیرفید و زنبور پارانوئید
- کلزا باید هر چند وقت یکبار پایش شود و در صورت مشاهده اولین علائم هر دو هفته یک بار سمپاشی صورت گیرد؛
- پریمیکارپ با نام تجاری پریمور به میزان یک لیتر در هکتار
- اکسی دیمتون متیل (متاسیستوکس) به میزان 1 الی 1/5 لیتر در هکتار
- تیومتون (اکاتین) به میزان 1/5 تا 2 لیتر در هکتار
- دیماکرون به میزان 0/5 لیتر در هکتار
- ایمیداکلوپراید (کنفیدور) به میزان 0/5 لیتر در هکتار
شته کلزا
سوسک منداب (Chrysomelidae)
سوسک منداب یکی دیگر از آفات کلزا می باشد. این حشره زمستان را به صورت تخم در خاک می گذراند. در بهار با گرم شدن هوا، لارو ها از خاک خارج می شوند و از پارانشیم برگ تغذیه می کنند. این آفت به صورت یک نسل در سال می باشد. حشره کامل برای گذراندن تابستان در حالت خواب در عمق 15 الی 22 سانتی متری خاک به سر می برد سپس در اواخر تابستان بیدار می شود و جفت گیری و تخم ریزی می کند.
رنگ حشره کامل سوسک منداب قهوه ای و قرمز است و نوارهای تیره دارد و طول آن به 8 الی 10 میلی متر می رسد. لاروی این آفت به طول حدودا 10 میلی متر، سر سیاه رنگ، پشتش تیره و زیر شکم آن زرد است. لارو دارای سه پا در زیر سینه می باشد.
کنترل و مبارزه
- شخم عمیق و آبیاری در زمستان
- سمپاشی روی حشرات و لاروهای اولیه با سموم؛
- دیازینون به میزان 1/5 الی 2 لیتر در هکتار
- کلرپیریفوس به میزان 2 الی 2/5 لیتر در هکتار
- فوزالن به میان 2 الی 3 لیتر در هکتار
سوسک منداب کلزا
سرخرطومی ساقه کلزا (Curculionidae)
این آفت معمولا بر روی دمبرگ تخم گذاری می کند و لاروها در طول رشد خود از دمبرگ، رگبرگ، ساقه و طوقه تغذیه می کند. بیشترین خسارت را نیز لاروها دارد و حشرات کامل آن از گل تغذیه می کنند. این حشره تک نسلی آذر ماه وارد مزرعه می شود و تخم ریزی می کند.
حشره کامل به طول حدودا 4 میلی متر و به رنگ خاکستری مایل به سفید و خرطوم خمیده می باشد. لارو ها رنگی سفید مایل به شری دارند و سر آن ها تیره تر است و طولشان 4 الی 6 میلی متر می باشد. خسارت آفت سرخرطومی در ساقه و طوقه موجب بروز بیماری های قارچی مانند فوما خواهد شد. همچنین غلاف های آسیب دیده بعد از رسیدن ریزش می کنند.
کنترل و مبارزه
- کاشت ارقام مقاوم
- استفاده متعادل از کودهای ازت و سولفور
- استفاده از حشره کش های؛
- کلرپیروس (دورسبان) 40 درصد EC به میزان 1/5 الی 2 لیتر در هکتار
- تیاکلوپراید (بیسکایا) 240 OD به میزان یک لیتر در هکتار
- دیازینون به میزان یک لیتر در هکتار
- ایمیداکلوپراید (کنفیدور) 35 درصد SC به میزان 0/5 لیتر در هکتار
سرخرطومی از آفات کلزا
سوسک گرده خوار (Nitidulidae)
از دیگر آفات کلزا، سوسک گرده خوار می باشد. حشره کامل این آفت در ماه های بهمن و اسفند با گرمای هوا پرواز کرده و از گرده گل ها تغذیه می کند و درصورت بسته بون آن ها را سوراخ می کند و در آن تخم ریزی می نماید و از گرده و محتویات گل تغذیه می نماید سپس لاروها نیز شروع به تغذیه از گل می مایند و پس از تغذیه روی زمین می افتند. این حشره تنها یک نسل دارد. خسارت این آفت به کلزای بهاره بیشتر از زمستانه است.
حشره کامل به شکل بیضی و به طول 1/5الی 2/7 میلی متر می باشد. رنگ آن سیاه متمایل به قهوه ای و بال هایش به سبزی می زند.
کنترل و مبارزه
- کاشت زودهنگام ارقام مقاوم و همچنین زودرس
- کنترل بیولوژیک آفت
- استفاده از حشره کش های؛
- فوزالون به میزان 3/5 لیتر در هکتار
- تیاکلوپراید (بیسکایا) 240 OD به میزان یک لیتر در هکتار
- آندوسولفان به میزان 3 الی 3/5 لیتر در هکتار
- ایمیداکلوپراید (کنفیدور) 35 درصد SC به میزان یک لیتر در هکتار
سوسک گرده خوار از آفات کلزا
سفیده کلم (Pieridae)
سفیده یا بید کلم کلزا، پروانه سفید رنگی است که با توجه به ابعادش به دو نوع سفیده بزرگ کلم و سفیده کوچک کلم شناخته می شود که از آفات مهم کلزا شناخته می شود. این حشره 2 الی 4 نسل دارد و حشره کامل آن در نیمه دوم فروردین دیده می شود و پس از جفت گیری پروانه ماده تخم ریزی می کند. لاروهای سفیده کلم از ساقه و برگ و غلاف کلزا تغذیه می کنند.
طول بدن سفیده بزرگ کلم 20 و سفیده کلم کوچک 10 الی 15 است. عرض سفیده بزرگ با بال های باز به 60 الی 70 و سفیده کوجک به 40 الی 45 میلی متر می رسد. حاشیه بال پروانه لکه تیره دارد. بال جلویی پروانه ماده دو خال سیاه دارد و نرها بدون خال هستند. سفیده کوچک کلم نر یک خال سیاه روی بال جلو دارد.
لاروی سفیده بزرگ کلم به رنگ زرد متمایل به سبز به لکه های تیره، مودار است و به طول 60 میلی متر میرسد. لاروی سفیده کوچک کلم کوچک ترند و رنگشان سبز است.
کنترل و مبارزه
- کنترل بیولوژیک آفات توسط زنبور پارازیتوئید و غیره
- استفاده از سموم حشره کش؛
- فوزالون (نواکرون) به میزان 1/5 الی 2/5 لیتر در هکتار
- ایندکساکارب (آوانت) 15 درصد SC به میزان 0/25 در هکتار
- کلرپیریفوس (دورسبان) 40 درصد EC به میزان 2 لیتر در هکتار
- هگزا فلومرون (کنسالت) 10 درصد EC به میزان 1 لیتر در هکتار
سفیده کلم کلزا
کرم مفتولی (Elateridae)
لاروهای کرم مفتولی خاکزی هستند و از اندام های زیر زمینی گیاه تغذیه می کنند و مجب پژمردگی، نابودی گیاه و به طور کلی لخت شدن مزرعه به صورت لکه ای می شود. خاک هایی که دارای مقادیری از بقایا و یا هوموس باشند برای رشد این آفت مساعدند.
حشرات کامل این به طول 8 الی 11 میلی متر هستند و رنگ آن قهوه ای مایل به زرد می باشد. لاروهای آن زرد مایل به قهوه ای با بدنی کشیده و سخت می باشند.
کنترل و مبارزه
- رعایت تناوب زراعی و کاشت به موقع
- استفاده از بذر سالم و ضدعفونی بذرها با قارچ کش های ایمیداکلوپراید (گائوچو) و تیامتوکسام (کروزر)
- کنترل بیولوژیک با استفاده از کلاغ و سار و سوسک های کارابیده
- شخم و دیسک زمین بعد از برداشت موجب نابودی لاروها می شود.
- عدم برگرداندن کاه و کلش به زمین بعد از برداشت
- رشد سریع کلزا با استفاده از کوددهی مناسب
- استفادهاز سموم شیمیایی؛
- کربوفوران گرانول 5 درصد به میزان 1/5 کیلوگرم در هکتار، قبل از کاشت باید با استفاده از دیسک سم را به عمق 20 سانتی متری رساند.
- سم سیستمیک مونوکروتوفوس (نواکرون) 40 درصد SL
کرم مفتولی از آفات کلزا
از دیگر آفات کلزا می توان به کنه ها، سن های لیگوس، سرخرطومی دانه، سوسک های گل خوار و غیره اشاره کرد. کنترل آفات از چالش های مهم کشاورزان به حساب می آید و استفاده درست و به موقع انواع کود و سموم مورد نیاز گیاه بسیار حائز اهمیت است. کشاورزان می توانند با مشاره رایگان با کارشناسان جالیزان در جهت تهیه هرچه بهتر نهاده های مورد نیازشان اقدام نمایند.