کاشت بادمجان مخصوص هوای گرم تابستان های گرم و طولانی است به نوعی که بادمجان را میتوان ملکه باغ در هواهی گرم نامید.
بادمجان با نام علمی Solanum melongena از خانواده سولاناسه یا همان شب بو است. بوته های آن تا ارتفاع 1 الی 1.5 متر رشد می کند.
بادمجان هم مانند فلفل سبز و گوجه فرنگی، محصول گرماست. یک منبع عالی از فیبر غذایی و منبع بسیار خوبی از ویتامین های B1 ، B6 و پتاسیم و همچنین یک آنتی اکسیدان قوی است. میتوان گفت اگر آفتاب کافی داشته باشید و یک فصل رشد طولانی داشته باشید، کاشت بادمجان بسیار برای کشاورز رضایت بخش است.
بادمجان می تواند شکل ها، رنگ ها و اندازه های زیادی داشته باشد. گرد یا بلند، بنفش، صورتی یا سفید باشد، اما انواع مختلف همیشه به همان روشی رشد می کنند.
نحوه کاشت بادمجان
پرورش بادمجان با کاشت بذر آغاز می شود، اما کاشت نهال رشد یافته نیز کاملاً امکان پذیر است. باغداران می توانند انتخاب کنند که پیوند بخرند یا خودشان را از بذر پرورش دهند.
در روش کشت مستقیم باید تا بر طرف شدن سرما در فصل بهار، کاشت بادمجان به تاخیر افتد ولی می توان از قبل اقدام به تهیه نشاها نمود و به محض مساعد شدن هوا و بر طرف شدن سرما نشاه ابرای کاشت در محل اصلی منتقل شود.
لازم است اول از همه، بذر را در محیط داخلی با حداقل دمای 18 درجه سانتیگراد از بهمن تا اسفند بکارید تا نشاها بسته به منطقه خود، برای پیوند زدن در خاک در اردیبهشت تا خرداد آماده شوند.
تهیه نشا
روش تهیه نشاها عملکرد بالاتری دارد زیرا بذر بادمجان بر خلاف گوجه فرنگی برای جوانه زدن احتیاج به یک دوره استراحت طولانی دارد و در بعضی مواقع حتی با سپری شدن دوره استراحت و کاشت بذر در شرایط مناسب باز هم درصد کمی از بذر جوانه زده و رشد نشاهای جوان نیز بسیار کند است به طوری که بسته به شرایط آب و هوایی و زمان لازم از بذرکاری تا انتقال نشاء به زمین اصلی از 6 تا 12 هفته متغیر است.
بادمجان خاکهای غنی از هوموس را دوست دارد. در هر گلدان 2 یا 3 دانه قرار دهید. به آرامی آب بپاشید تا زیر لایه کمی مرطوب شود. هنگامی که بذرها جوانه زدند، فقط جوانترین و زیبا ترین جوانه ها را در هر گلدان نگه دارید. وقتی زمین به اندازه کافی گرم شد پیوند بزنید.
طریقه کاشت بادمجان در زمین اصلی به صورت ردیفی است، هنگام پیوند در زمین، گیاهانی را در فاصله 50 سانتی متر از یکدیگر قرار دهید.
برای کاشت مستقیم بادمجان، در صورت پایان دوره سرمای خاک، می توان بذر را مستقیما در زمین کاشت، زیرا بادمجان ها در برابر سرما آسیب پذیر هستند. اگر در مناطق سردتر هستید، اواسط ماه اردیبهشت و اوایل خرداد مناسب است.
بستر کاشت بادمجان
بادمجان در یک خاک لومی شنی یا لوم کاملاً زهکشی شده و دارای مواد آلی نسبتاً زیاد رشد می کند. خاک فاکتور مهمی در ایجاد عملکرد مطلوب است زیرا این گیاه به مواد غذایی فراوان و رطوبت دائم نیازمند است که برای رسیدن به چنین شرایطی باید خاک کاملاً حاصلخیز باشد.
دامنه PH خاک برای رشد بهتر، باید بین 5.8 تا 6.5 باشد. قبل از کاشت نشاهای بادمجان، برای گرم کردن خاک میتوان از پوشش مالچ یا پلاستیک سیاه استفاده نمود.
نگرانی اصلی بادمجان گرما است. آن ها گرما دوست و اصبل سرما را دوست ندارند، به هیچ وجه! اگر تابستان های منطقه شما کوتاه است، گونه ای را در نظر بگیرید که زود بالغ شود.
ارقام بادمجان
بادمجان خوراکی بیشتر از 7 هفت رقم خوراکی است که سه نوع از آنها در ایران متداول است و در سطح وسیع کشت میشود.
بادمجان قلمی (Serpentinum): این رقم از دیرباز در ایران کشت میشود و شکل میوههای آن؛ دراز و باریک است که حدود ۲.۵ سانتیمتر عرض و ۳۰ الی ۳۵ سانتیمتر طول دارند.
بادمجان آمریکایی (esculentum): قطر این رقم در مقایسه با بادمجان قلمی بیشتر است و طول آن تقریبا دو برابر عرض میوه است.
بادمجان درشت آمریکایی (depressum): این رقم پاکوتاه است و عرض میوها زیاد و حدود دو برابر طول میوه است.
کوددهی
بادمجان به مقدار متوسطی کود نیاز دارد. حدوداً یک هفته قبل از کاشت کود حیوانی پوسیده به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار لازم است در صورت استفاده از کود شیمیایی از کود با نسبت 5-10-10 را در کل بستر کاشت مخلوط کنید.
همچنین در دوران رشد ۲ تا ۳ بار کود ازته به صورت سرک توصیه میشود که میتوان آن را ۳ تا ۴ هفته بعد از کاشت بادمجان شروع نمود.
آفات گیاه بادمجان
کنه تارتن دو نقطه ای، از مهمترین آفات بادمجان است که با ایجاد تارهای نازک رشد گیاه را کاهش میدهد و با تغذیه از شیره گیاهی باعث تغییر رنگ و خشک شدن برگهای گیاه میشود.
کپک پودری نیز می تواند بادمجان را تحت تأثیر قرار دهد. این به صورت لکه های سفید و پودری روی برگها ظاهر می شود که ممکن است زرد شده و از بین بروند.
برای مبارزه با این آفت می توان از سموم آفت کش مانند گوگرد پودری و یا مایع و آبامکتین و… استفاده کرد و درصورتی که وجود کنه با حشراتی مثل شته و تریپس همزمان باشد می توان از سم دانیتول استفاده نمود.
کک ها نیز به بادمجان آسیب می رسانند، اما یک بادمجان سالم باید بتواند در برابر سوراخ های ریز آنها مقاومت کند. خسارت کک معمولاً فقط در نهال های جوان جدی است. برای پیشگیری بقایای باغ را در پاییز بردارید تا آفات زمستان گذران از بین بروند.
بهترین روش کنترل پیشگیری است. کاشت انواع مقاوم بادمجان، کاشت در محل آفتاب گیر و گردش هوای مناسب از عوامل پیشگیری است. آب را بر روی خاک بریزید نه بر روی برگهای گیاه.
آفات دیگری همچون انواع سوسک ها و عنکبوت قرمز نیز به بادمجان حمله میکنند که خسارت آنها ناچیز است.
اگر گلهای بادمجان شما تشکیل شود اما بعد از آن ریزش کند، یا میوه ای رشد نکند، به احتمال زیاد مشکل دما بیش از حد است. اگر میوه ها کوچک باشند و رشد نکنند، احتمالاً خیلی سرد است.
بیماری های گیاه بادمجان
بوته میری بادمجان
این بیماری منجر به پوسیدگی و مرگ بافت ریشه چه و ساقه چیه در مرحله جوانه می شود، برای مقابله با آن بهتر است ارقام مقاوم کاشته شود و با استفاده از متاکسیل گرانول و یا گوگرد خاک گیاه استرلیزه شود.
ساق سیاه و پوسیدگی ساقه
در این بیماری یک لکه قهوه ای مایل به سیاه بر روی گیاه ایجاد می شود و رفته رفته پیشرفت می کند و جریان شیره گیاه را قطع می کند و نهایتا کل قسمت آلوده نابود می شود.
اگر طوقه و یا ساقه اصلی گیاه بادمجان درگیر شود کل بوته از بین می رود.
برای کنترل این بیماری نیاز است که شاخ و برگ آلوده به کل نابود شود، همچنین قبل از کاشت بادمجان با شخم عمیق بقایای آلوده به قسمت عمیق خاک برده شود.
سم پاشی شاخ و برگ نیز کارساز است. برای پیشگیری از بیماری می توان فاصله بوته ها را زیاد نمود و رطوبت گیاه را از طریق کم کردن آبیاری کم نمود.
سفیدک سطحی
عامل بیماری قارچ هایی هستند که باعث ایجاد لکه های سفید و کثیفی بر روی برگ ها می شوند، این بیماری از برگ های پایین شروع می شود و به سمت بالا حرکت می کند.
برای کنترل سفیدک سطحی بادمجان سموم گوگردی و یا ترکیبات مسی توصیه می شود.
برداشت بادمجان
پس از 65 الی 80 روز پس از کاشت نشا بادمجان، بسته به نوع آن آماده برداشت هستند. از شروع کاشت بذر 100 الی 120 روز انتظار رسیدن داشته باشید.
تیر، مرداد و شهریور (حتی تا ماه مهر) بسته به محل زندگی شما و رقم کاشته شده، ماه های برداشت بادمجان هستند.
برای برداشت محصول خیلی صبر نکنید! بادمجان وقتی جوان برداشت می شود بهترین طعم را دارد.
بهترین روش برای اندازه گیری زمان برداشت؛ میوه ها زمانی رسیده می شوند که پوست آنها قادر به بازگرداندن فشار ناخن نیست.
میوه بادمجان می تواند مدتی بدون اینکه از کیفیتش کاسته شود بر روی بوته بماند، تأخیر زیاد در برداشت باعث بذری شدن میوه و سفت شدن آن و درنتیجه کاهش کیفیت میوه ها می گردد.
وجود میوه ها روی بوته همچنین باعث کاهش تولید میوههای جدید می شود.
دقت داشته باشید به دلیل وجود تیغ در ساقه ها برای برداشت دستی نیاز به قیچی باغبانی دارید.