اقدامات بهاره کشاورزی از آنجایی اهمیت دارد که که فصل بهار فصل شروع رشد و رویش گیاهان است، رسیدگی به باغات و مزارع در این فصل از اهمیت بالایی برخوردار است و انجام اقدامات لازم برای شروع فصل کشت باعث افزایش کمیت و کیفیت محصولات میشود و صرفه اقتصادی را نیز به دنبال خواهد داشت.
از این رو باغداران و کشاورزان همه ساله با شروع فصل بهار به دنبال اقدامات و راهکارهایی هستند که به کمک آن‌ها بتوانند فصل رشد پربار و سودمندی داشته باشند. این اقدامات شامل مراحل گسترده‌ای هستند که بطور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- اقدامات لازم برای آماده سازی زمین کشاورزی قبل از کاشت محصول و نهال
- اقدامات لازم برای رسیدگی به وضعیت ریشه و سلامت درختان برای دادن حیات مجدد به گیاه در شروع فصل کشت
که در ادامه این مقاله می‌خواهیم به صورت کامل به جزئیات این اقدامات بپردازیم، پس ما همراه باشید.
آماده سازی زمین کشاورزی برای شروع فصل کشت
همانطور که گفته شد قبل از کاشت نهال و محصول در باغات یا زمین‌های کشاورزی، لازم است اقداماتی روی زمین انجام شود تا زمین برای کشت آماده شود. برای این کار مراحل مختلفی وجود دارد که باید روی زمین انجام شود که با آن‌ها آشنا می‌شویم.
آماده سازی زمین با سله کشی
انواع خاک روش های گوناگونی برای آماده سازی را نیز می طلبد. به طور کلی خاک‌هایی که مواد آلی کمی دارند و یا خاک‌هایی که به خاک‌های سنگین معروف هستند، بعد از بارندگی و یا بعد از آبیاری، به خصوص آبیاری به صورت غرقابی، در اثر برخورد قطرات آب به آن‌ها ساختمانشان به طور کامل از هم پاشیده میشود و فضاهای خالی خاک که عامل جریان آب و هوا بوده، توسط ذرات رس و آب پر می‌شوند؛ این امر موجب میشود که یک لایه ی سخت و غیرقابل نفوذ در سطح خاک تشکیل شود که به آن “سله” می‌گویند.
لایه سله به تدریج که رطوبت خود را از دست می‌دهد سخت‌تر و سخت‌تر میشود تا جایی که ترک‌ها و شکاف‌هایی را روی خاک ایجاد می‌کند که به راحتی قابل رویت است.
معایب و آسیب‌های سله
سله برای زمین و محصولات مشکلات زیادی ایجاد می‌کند؛ باعث ایجاد اختلال در رشد گیاهان میشود و در نهایت منجر میشود محصول کمتری داشته باشیم زیرا به جوانه‌ها اجازه‌ی خروج از خاک و سبز شدن را نمی‌دهد علاوه بر این، ترک‌های ایجاد شده روی زمین باعث قطع ریشه گیاهان نیز میشود.
از دیگر معایب سله برای زمین می‌توان به افزایش هدررفت آب و کاهش نفوذپذیری اشاره کرد. همانطور که می‌دانید پیشگیری از بروز هر مشکلی همیشه بهترین راه است، شما می‌توانید با مرطوب نگه داشتن زمین و افزایش میزان مواد آلی خاک، با دادن کودهای آلی، از ایجاد سله و بروز آسیب‌های ناشی از آن جلوگیری کنید.
اما در ادامه می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که اگر زمین‌تان دچار سله شد در هنگام انجام اقدامات بهاره کشاورزی چگونه عملیات سله شکنی را انجام دهید.
عملیات سله شکنی با آبیاری
در گیاهانی که کشت متراکم دارند و روش کاشت آن‌ها به صورت بذرپاشی است و همینطور گیاهانی که درهم کاشته می‌شوند مثل گندم، یونجه، جو و شبدر تنها روش سله شکنی برای آن‌ها آبیاری است.
سله شکنی با آبیاری روش بسیار آسانی است که با رسیدن آب به سله باعث نرم شدن آن میشود و به این ترتیب جوانه‌ها می‌توانند از خاک خارج شوند اما دقت کنید که این روش علاوه بر مزایایی که دارد، معایبی نیز دارد.
یکی از معایب روش آبیاری همانطور که می‌دانید این است که آبیاری خاک را خنک‌تر می‌کند و گیاه در محیط خنک دیرتر جوانه می‌زند، همچنین ممکن است کشاورز آب کافی برای آبیاری در دسترس نداشته باشد؛ در نتیجه انجام این روش برای مناطق گرمی که آب کافی دارند مناسب است.
عملیات سله شکنی به صورت دستی
در کشت‌های کوچک مانند گل‌ها و سبزیجات عملیات سله شکنی به صورت دستی و با استفاده از ابزارها انجام میشود. که این ابزارها شامل شفره، ، داسک، بیلچه، کاردک که ابزارهای کوچک هستند، بیل و کج‌‌بیل که ابزارهای بزرگ هستند و همینطور چنگک‌های دسته بلند و کوتاه میشود.
عملیات سله شکنی به صورت مکانیزه
در کشت‌های بزرگ و ردیفی مانند چغندر و ذرت از ماشین‌های سله شکنی در بین ردیف‌های کاشت استفاده می‌کنند؛ این ماشین‌ها انواع مختلفی دارد که معروف‌ترین آن‌ها ماشین کولتیواتور است.
شخم زدن مهمترین مرحله آماده سازی زمین برای اقدامات بهاره کشاورزی
شخم زدن زمین یعنی زیر و رو کردن خاک که به کمک یک سری ادوات و تجهیزات انجام میشود و نتیجه آن از بین رفتن علف‌های هرز، افزایش نفوذپذیری، نرم شدن زمین، افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌ها و از بین رفتن حشرات و حیوانات داخل خاک است.
دقت کنید که اگر شخم زدن به صورت اصولی و با توجه به رطوبت و عمق خاک انجام نشود خسارات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
نکات مهم هنگام شخم زدن زمین در شروع فصل کشت
فصل بهار، به دلیل اینکه از سرمای هوا کم شده و همچنین خاک سفتی نداریم، بهترین زمان برای شخم زدن است.
همانطور که گفته شد بهترین زمان برای شخم زدن، زمانی است که خاک مرطوب و نرم است؛ اما این رطوبت به معنی خیس بودن نیست.
- توجه کنید که اگر خاک خیس را شخم بزنید، خاک تبدیل به گل میشود و فشرده میشود، همچنین اگر خاک بیش از حد خشک باشد مواد مغذی را بعد از شخم به گیاه نمی‌رساند؛ پس به میزان رطوبت خاک هنگام شخم زدن دقت کنید.
- دقت کنید که همه‌ی زمین را فقط در یک جهت شخم بزنید و آن را تغییر ندهید.
- نکته قابل توجه بعدی این است که حتما همه جای زمین را خوب شخم بزنید و حواستان باشد که جایی شخم نخورده باقی نماند.
- با شخم زدن اصولی تراکم خاک را به حداقل برسانید و تسطیح زمین را نیز به‌هم نزنید.
- بعد از اینکه همه جای زمین را به خوبی شخم زدید برای غنی کردن زمین خود می‌توانید از کودهای گیاهی یا حیوانی استفاده کنید.
- توجه کنید که در بعضی از مناطق که بادهای شدید می‌وزد در شروع فصل کشت از شخم زدن زمین خودداری کنید.
تنظیم ادوات و تجهیزات شخم
تجهیزات مخصوص شخم زدن زمین به دو دسته دامی و تراکتوری تقسیم می‌شوند. یکی از الگوهای شخمی که معمولا از آن استفاده می‌کنند، الگوی “سرزمینی” نام دارد.
در این روش باید با کشیدن یک خط در ابتدا و انتهای زمین یک محدوده را مشخص کنید که پهنای آن باید اندازه‌ای باشد که تراکتور به راحتی بتواند آنجا دور بزند؛ سپس می‌توانید ناحیه‌ی محصور بین دو خط را به شکل کنار به وسط یا وسط به کنار شروع به شخم زدن کنید.
توجه کنید هنگام کار با تراکتور از تراز بودن طولی و عرضی آن مطمئن باشید و پیش از شروع کار حتما سرعت حرکت و عمق را تنطیم کنید.
تسطیح شیب زمین برای انجام اقدامات بهاره کشاورزی
تسطیح شیب زمین یعنی هموار و تراز کردن آن برای کمک به آبیاری بهتر اراضی و رسیدن آب به همه‌ی قسمت های زمین و همچنین بهبود وضع دیگر عملیات کشاورزی که این فرآیند معمولا توسط ماشین آلاتی نظیر لودر، بلدوزر و گریدر انجام میشود.
عملیات تسطیح شیب در شروع فصل کشت برای کشاورزان و باغداران از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اگر زمین مورد نظر هموار نباشد آب به طور یکنواخت به همه‌ی قسمت‌های زمین و باغ نمی‌رسد و محصولات و درختان به خوبی آبیاری نمی‌شوند.
همچنین در باغات، درختانی که در قسمت‌های بالا و روی بلندی زمین کشت می‌شوند، ریشۀ‌ی آن‌ها در اثر اینکه در مجاورت هوا قرار دارند خشک می شوند.
دیسک زدن زمین برای شروع فصل کشت
گاهی اوقات هنگام آماده‌سازی زمین‌های کشاورزی در اثر شخم عمیق، کلوخ هایی به وجود می‌آید که باعث بروز مشکلاتی در حین کار میشود؛ برای از بین بردن این کلوخ‌های بزرگ و خرد کردن آن‌ها باید از دیسک زدن کمک بگیرید.
روش اصولی دیسک زدن به این صورت است که باید عمود بر جهت شخم باشد تا شیار و شکاف‌هایی که در اثر حرکت تراکتورها به وجود آمده از بین برود و همچنین کلوخ‌ها نیز خرد شوند.
بعد از انجام عملیات دیسک زدن باید زمین را ماله کشی کنید. ماله کشی به منظور پاکسازی کردن زمین از ریشه علف‌های هرز است، همچنین این کار باعث از بین رفتن و خرد شدن قلوه سنگ‌های باقی مانده در سطح زمین نیز میشود.
علاوه بر آن، ماله کشی شیارهایی را که از عملیات دیسک زدن به جا مانده بود را نیز صاف می‌کند.
تا اینجای کار با انجام دادن تمام مراحل و عملیاتی که در بالا گفته شد زمین شما آماده برای کاشت نهال و محصول برای شروع فصل کشت میشود؛ حال لازم است به اقدامات لازم برای رسیدگی به وضعیت ریشه و سلامت درختان برای دادن حیات مجدد به گیاه برای اقدامات بهاره کشاورزی بپردازیم پس در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
در فصل بهار که شروع فصل کشت و رشد می‌باشد، باغات و مزارع و در واقع ریشه گیاهان نیاز به رسیدگی دارند تا بتوانند بازدهی بیشتری داشته باشند از این رو کشاورزان و باغداران در این فصل همواره به دنبال راهکارهایی برای تقویت گیاهان خود هستند.
مطالب تکمیل کننده:
انواع خاک؛ کدام خاک برای کدام گیاه مناسب تر است؟
اصلاح خاک ؛ تعریف دقیق آن و لزوم آن در کشاورزی
برای اصلاح خاک شور چه اقداماتی انجام دهیم؟
اولین اقدام در شروع فصل کشت، کاشت و واکاری نهال
همانطور که می‌دانید فصل زمستان، فصل کاشت نهال است اما در بعضی مواقع ممکن است کشاورز یا باغدار این زمان را از دست بدهد؛ بنابراین در این شرایط بهترین زمان برای کاشت نهال نیمه اول فروردین تا اواسط خرداد ماه است، از این رو کاشت نهال می‌تواند جزو اولین اقدامات بهاره کشاورزی باشد.
هنگام کاشت نهال به این نکته توجه کنید: در نیمه اول فروردین نهال باید به صورت ریشه لخت کاشته شود و بعد از این زمان باید به صورت گلدانی کاشته شود.
شخم و بیل زنی را فراموش نکنید
یکی از مهمترین اقدامات برای شروع فصل کشت شخم زدن زمین است که فواید زیادی دارد.
- شخم زدن اصولی و به موقع مانند یک تهویه در لایه‌های خاک عمل می‌کند و باعث میشود گرما به ریشه درختان برسد و شروع به جوانه‌زنی کنند.
- همچنین باعث شکسته شدن لوله‌های مویین در خاک میشود که نتیجه‌ی این عمل بالا رفتن بازدهی و عملکرد آبیاری است.
- شخم و بیل زنی باعث از بین رفتن بقایای گیاهی میشود و در پی آن بیماری‌های قارچی، باکتریایی و بعضی از آفات خاکزی مثل کرم‌های سفید موجود در خاک نیز از بین می‌روند.
- شاید برای شما قابل لمس نباشد اما شما با زیر و رو کردن خاک در حال مبارزه با علف‌های هرز نیز می‌باشید.
اگر باغدار هستید توصیه میشود که در بین ردیف درختان را به صورت عمقی شخم بزنید و دقت کنید که همه‌ی قسمت‌ها به خوبی زیر و رو شده باشند و همچنین پای درختان را نیز به کمک بیل پابیل کنید.
استفاده از کود بهاره فروت ست برای اقدامات بهاره کشاورزی
فروت ست کودی است که در ترکیباتش دارای عناصر ازت و روی است و مواد مغذی مورد نیاز درختان را فراهم می‌کند. به این دلیل این کود به عنوان کود بهاره معروف است که مقاومت درختان را نسبت به بارندگی و سرما در فصل رشد بالا می‌برد و باعث بهبود روند گلدهی و سرعت گرفتن تشکیل میوه در درختان میشود.
علاوه بر آن فروت ست باعث میشود تا گل‌ها و شکوفه‌ها ریزش کمتری داشته باشند، در نتیجه به کمک این کود بهاره می‌توانید تعداد شکوفه‌های بیشتری را به میوه تبدیل کنید؛ به طور کلی این کود باعث حفظ عملکرد درختان میشود و بازدهی آن‌هارا بالا می‌برد.
دقت کنید که کود فروت ست را باید به صورت محلول پاشی و قبل از باز شدن شکوفه‌ها، درست هنگام تورم جوانه‌ها استفاده کنید.
می‌توانید همراه با ترکیبات فروت ست در شروع فصل کشت از آمینو اسید هم استفاده کنید و راندمان تولید گل و میوه را دو برابر افزایش دهید.
عملیات گرده افشانی برای اقدامات بهاره کشاورزی
عملیات گرده افشانی در اکثر درختان به صورت ذاتی و طبیعی انجام میشود که روش آن در درختان مختلف متفاوت است. اما در بعضی مواقع در برخی از نقاط که باد کمی می‌وزد یا تعداد حشرات گرده افشان در آن منطقه کم است ممکن است درختان نتوانند عملیات گرده افشانی را به صورت طبیعی در شروع فصل کشت انجام دهند و این موضوع باعث میشود شکوفه‌های کمتری تبدیل به میوه شوند و در نتیجه راندمان درختان کاهش پیدا کند؛ در این زمان است که با کمک دخالت انسان و به روش‌های فیزیکی و بیولوژیکی عملیات گرده افشانی برای درختان انجام میشود.
برای انجام عملیات گرده افشانی به صورت فیزیکی یا بیولوژیکی می‌توانید خودتان دانه‌های گرده را روی گل‌های ماده بپاشید و یا از حشرات گرده افشان برای این کار استفاده کنید. یکی از حشرات گرده افشان زنبور عسل است که باید کندو‌های آن را در سراسر باغ خود بگذارید.
دقت کنید که انجام درست و به موقع عملیات گرده افشانی در شروع فصل کشت رابطه مستقیم با میزان برداشت محصول در فصل برداشت از باغ دارد.
برنامه ریزی برای آبیاری مناسب در شروع فصل کشت
همانطور که می‌دانید آبیاری یکی از مهمترین اقدامات برای باغات و مزارع از شروع فصل کشت تا زمان برداشت محصول است که در هر منطقه با توجه به سیستم و نوع آبیاری آن باید برنامه ریزی شود.
اولین دور آبیاری که در باغات و مزارع انجام میشود آب استارت نام دارد که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
در روش های محتلف آبیاری نظیر آبیاری قطره‌ای و بارانی که جزو آبیاری‌های تحت فشار هستند باید ادوات و لوله‌های خارج شده از باغ مجدداً به صورت دستی روی سیستم آبیاری قرار بگیرند، اما قبل از نصب تجهیزات و لوله‌ها باید آن‌ها را به خوبی بررسی کنید تا در صورت نیاز بتوانید در زمان مناسب آن‌ها را تعمیر یا تعویض کنید و سپس اقدام به نصبشان کنید. همچنین لازم است که حتما از سالم بودن پمپ‌ها، شبکه برق رسانی و سیستم آبرسانی مطمئن شوید.
در آبیاری‌های غرقابی نیز باید ابتدا فاصله جوی‌ها را از تنه‌ی درختان دور کنید و سپس مسیر آن‌ها را به خوبی پاکسازی کنید و در نهایت شخم بزنید تا آب آبیاری بتواند بین درختان در گردش باشد.
مطلب تکمیل کننده:
رشد انفجاری با آب استارت در اقدامات بهاره کشاورزی
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم آب استارت در واقع اولین مرحله آبیاری است. زمان انجام آب استارت به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آن‌ها میزان منابع آبی در دسترس و دمای محیط است، اما بطور کلی این مرحله از آبیاری را بعد از ریزش گلبرگ‌ها به وسیله آبی که میزان فسفر بالایی داشته باشد انجام میشود.
در واقع اصلی‌ترین موضوع در آبیاری استارت در شروع فصل کشت، وجود فسفر بالا در آب آبیاری است زیرا فسفر در اول فصل ریشه‌های مویین را به طرز باورنکردنی رشد می‌دهد و به طور کلی یک رویش خوب را تضمین می‌کند.
علاوه بر آن توصیه میشود هنگام آب استارت در باغات میوه از کودهای که فسفر بالا مثل 10-52-10 و همچنین ترکیبات آلی مانند هیومیک اسید استفاده کنید.
مبارزه با علف‌های هرز در شروع فصل کشت
همانطور که می‌گوییم فصل بهار شروع فصل کشت و رشد برای درختان است، علف‌های هرز نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این علف‌ها در باغات به سرعت رشد می‌کنند و شما هنگامی که این علف‌ها در مرحله گلدهی هستند می‌توانید با آن‌ها مبارزه کنید، لازم به ذکر است که این مرحله برای علف‌های هرز بسیار حساس است و به همین خاطر به راحتی به علف‌کش‌ها واکنش نشان داده و از بین می‌روند.
برای مبارزه با علف‌های هرز روش‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از متداول‌ترین آن‌ها استفاده از علف‌کش هاست که به صورت عمومی و اختصاصی در بازار موجود هستند و روش‌های دیگر از جمله روش‌های مکانیکی مبارزه با علف‌های هرز هستند که شامل شخم زدن و وجین دستی میشود.
دقت کنید که همیشه نیاز نیست علف‌های هرز را حذف کنید زیرا آن‌ها همیشه زیان‌بار نیستند و لازم است که در باغات میزان کمی از این علف‌ها وجود داشته باشد تا راندمان آبیاری زیاد شود؛ اما در صورتی که مقدار بیش از حد معمول از آن‌ها را در باغات خود مشاهده کردید حتما برای مبارزه با آن‌ها اقدام کنید زیرا باعث افزایش انواع بیماری و آفات میشود و علاوه بر آن، آب و مواد مغذی که باید در اختیار درخت قرار بگیرد را نیز به سمت خودش می‌کشد.
مبارزه با آفات و بیماری‌ها
هنگامی که میوه‌های کوچک روی درختان تشکیل می‌شوند لارو‌های حشرات نیز شروع به بیرون آمدن از تخم‌هایشان می‌کنند و آفات در باغ پدیدار می‌شوند که درست در همین زمان باید با آن‌ها مبارزه کرد زیرا در صورتی که این زمان حساس و مهم از دست برود، تمام روش‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مبارزه با آفات و بیماری‌ها بی اثر خواهد بود.
اما دقت کنید که همیشه و همه‌جا پیشگیری بهتر از درمان است و شما با روش‌های بسیار ساده می‌توانید از پدیدار شدن آفات و بروز بیماری‌ها جلوگیری کنید.
مطالب تکمیل کننده:
- معرفی مهم ترین آفات ریشه درختان کدامند؟
- معرفی مهمترین بیماری های برگی درختان
- بیماری های ریشه درختان کدامند؟ معرفی مهم ترین آن ها
تغذیه بعد از تشکیل میوه در اقدامات بهاره کشاورزی
در فصل بهار که شروع فصل کشت و رشد درختان است، عناصر میکرو و ماکرو برای درخت و خاک بسیار مهم است و باغدار باید این عناصر را در همان ابتدا یعنی در اردیبهشت و یا خرداد ماه درست بعد از ریزش گلبرگ‌ها در اختیار گیاه قرار دهد تا گیاه شروع به تغذیه کند تا بتواند میوه‌های تشکیل شده را در اوایل فصل حفظ کند و دچار ریزش میوه نشود.
مطالب مرتبط:
معرفی انواع کود مورد استفاده در کشاورزی! راهنمای کامل
بهترین زمان کوددهی درختان چه موقعی است؟
پیوند زنی
اواخر بهار زمان پیوند زنی روی پایه و درختان مختلف است، پس اگر قصد انجام این کار را دارید این زمان را از دست ندهید زیرا در این زمان یعنی اواخر خرداد ماه گیاهان به اندازه کافی رشد کرده‌اند و جوانه‌هایشان آماده برای پیوند زنی هستند.
سخن پایانی
درست است که انجام اقدامات بهاره کشاورزی کمی سخت و زمان گیر است اما شما به عنوان یک باغدار و کشاورز نمونه لازم است که این اقدامات را انجام دهید تا محصولات بیشتر و با کیفیت‌تری داشته باشید و فصل برداشت پر سودی داشته باشید، همچنین این اقدامات باعث میشود که همه ساله باغ و مزرعه سالم و پرباری داشته باشید.
شما می‌توانید برای دانستن بیشتر درباره هرکدام از موارد گفته شده و یا گرفتن مشاوره اختصاصی برای مزرعه و یا باغ خود با توجه شرایط زمین و محصول کشت شده با کارشناسان و متخصصان تیم جالیزان در ارتباط باشید تا به نتیجه مطلوب خود برسید.
منابع:
ممنون از این مطلب کاربردی
سلام
ممنون از مطلب مفیدتون
اطلاعات زیادی بدست آوردم