شناسایی سریع و دقیق آفات درختان انگور در تاکستان ها، اصلی جلوگیری از شیوع جدی و از دست دادن عملکرد و کیفیت محصولات باغات است.
این مساله به شرایط آب و هوایی و حساسیت انگور بستگی دارد و اقدامات لازم برای جلوگیری از ضرر و زیان ممکن است از فصلی به فصلی متفاوت باشد.
هدف این مطلب کمک به شناسایی آفات مهم درخت انگور و تصمیم گیری در مورد مدیریت آن هاست.
شناسایی دقیق آفات برای یک برنامه مدیریت موثرتر و بهینه لازم است زیرا مصرف آفت کش ها را به حداقل می رساند.
آفت کرم خوشه خوار انگور
این کرم فقط بر روی انگورها دیده شده است.
لاروها در بهار تبديل به شفيره شده و بعد از گذشت 10 الي 15 روز به حشره كامل تبديل مي شوند. عرض بدن حشره كامل با بال هاي باز حدودا 14 ميلي متر است و روي بال هایش نوارها و لكه هاي روشن دارد.
لاروهاي كامل این آفت طولی حدود 12 ميلي متر دارند و به رنگ خاكستري مايل به سبز هستند.
حشرات كامل همزمان با باز شدن كامل برگها ظاهر شده و تخم هاي خود را روي بند خوشه و حبه ها قرار مي دهند. اين آفت در مناطق معتدل دو يا سه نسل و در مناطق گرم ممكن است تا چهار نسل در سال داشته باشد.
زمستان گذرانی آفت کرم خوشه خوار انگور، لابلاي برگ هاي زيرین درختان و حتي داخل خاك درون پيله سفيد رنگ مي گذراند.
خسارت
لاروها آفت کرم خوشه خوار انگور از گل و ميوه هاي تازه تشكيل شده تغذيه مي كنند.
بعد از تغذیه میوه ها توسط لارو، حبه هاي انگور در توده اي از تارهاي خاكستري رنگ كه مربوط به لاروها است بهم می چسبند و به رنگ ارغواني در مي آيند.
در برخی موارد روی حبه هاي رسيده سوراخهاي كوچكي ديده مي شود كه مربوط به محل خروج لاروها است.
کنترل و مبارزه
کنترل زراعی و بهداشتی
احداث باغ به صورت ردیفی و داربستی از ازکان اصلی است، زیرا کرم خوشه خوار انگور اغلب به تاکستان هایی که به شکل گسترده روی زمین یا پشته ها باشند، حمله می کند.
استفاده از ارقام داراي خوشه هاي غير متراكم
هرس شاخه هاي اضافي و از بین بردن آن ها به جهت از بین بردن پناهگاه های زمستانه، جمع آوري و سوزاندن علفهاي هرز و برگهاي ريخته شده در باغ
شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره های زمستان گذران.
نصب تله هاي فرموني به منظور تعيين دقيق زمان مبارزه با آفت در فصل بهار و تابستان
کنترل شیمیایی
جمعیت نسل بهاره آنقدر زیاد نیست که نیازی به مبارزه داشته باشد. موقعی که غوره ها در اندازه کوچک هستند جمعیت آفت در حدی است که زیان قابل توجهی و به محصولات باغ وارد کند.
با استفاده از سموم زیر می توان اقدام به مبارزه شيميايي علیه آفت کرم خوشه خوار انگور نمود:
ديازينون (1/5 در هزار)، تری کلروفن (1 تا 1/5 در هزار)، فوزالن (1/5 در هزار)، آزينفوس متيل ( 2 در هزار)، اتیون (1 تا 1/5 در هزار) در سه نوبت بر اساس نتایج تله هاي فرموني؛ نوبت اول در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گل ها، نوبت دوم زمان غوره و نوب سوم در شروع آبدار شدن میوه.
زنجره یا زنجرک مو
حشرات كامل اين آفت به جيرجيرك و جره معروفند از لحاظ ظاهری به رنگ سبز روشن بوده و طول بدنشان 24 تا 32 ميلي متر است. زنجره یکی از آفات مهم مو در ایران است. در تمام تاکستان ها وجود دارد. علاوه بر انگور به بسیاری از گیاهان دیگر مانند سنجد، سیب، آلبالو، به، سپیدار، زبان گنجشک، نارون، ازگیل ژاپنی، تبریزی، پسته، انار، گلابی و هلو صدمه می زند.
آفت زنجره یکی از مهمترین آفات ریشه درختان می باشد که در صورت مشاهده باید به درستی مدیریت شوند.
سوراخ هاي ناشي از فعاليت پوره های آفت در سطح خاك كنار بوته ها انگور در صورت وجود آفت ديده مي شود.
خسارت
پوره های آفت پس از خروج از تخم داخل خاک شده و روی ریشه های مو مستقر می گردند. رنگ پوره ها سفيد تا صورتي است و رفته رفته در مراحل بعد كرم رنگ مي شود.
مراحل پورگي این آفت حدود چهار سال در خاک طول می کشد و در اين مدت پوره ها از ريشه گياهان ميزبان تغذيه مي كنند.
در سال آخر پوره ها از خاک خارج می شوند و تبدیل به شفیره می گردند و پس از مدتی شفیره ها تبدیل به حشرات کامل خواهند شد.
حشره کامل در تابستان ظهور پیدا میکند و تخم گذاری دوباره این سیکل را تکرار میکند.
حشرات کامل تخم هايشان را در شكافهاي طولي كه در پوست شاخه ها ايجاد می کنند قرار مي دهند و مانند یک شکاف سفید نشان داده می شود.
در شاخه هايي كه تخم ريزي آفت صورت گرفته، جريان شيره گياهي دچار اختلال شده و رشد شاخه متوقف مي شود.
رفته رفته برگ ها زرد شده، رشد شاخه هاي جوان كند شده و يا متوقف مي شود.
خوشه های محصول كوچك می شوند و حبه هاي آن نیز ضعيف و كم پشت خواهند.
نهایتا بوته هايی که آلودگیشان بسیار زیاد است خشك مي شوند.
کنترل و مبارزه
کنترل بهداشتی و زراعی
انتخاب زمين هايی با خاک سبك و استفاده از ارقام مقاوم
تقویت تاکستان به کمک کودهای حیوانی و شیمیایی
از بين بردن علفهاي هرز داخل تاكستان و جابه جایی خاک پای بوته ها علی الخصوص در زمان خروج شفیره ها
قطع سرشاخه هاي آلوده به تخم و سوزاندن آنها
يخ آب زمستانه
پیوند ارقام با کیفیت بر روی پایه های مقاوم به آفات و بیماری های انگور
کنترل شیمیایی
محلول پاشي خاك اطراف بوته های انگور با استفاده از سموم مالاتینون و ديازينون پودر 40 درصد به میزان 20 ليتر از محلول به نسب يك در هزار
سوسک
سوسک ها نیز از عوامل خسارت زا در تاکستان ها به شمار می روند.
خسارت
لاروهای این آفت با تغذیه کردن از ریشه درخت به انگور آسیب می رسانند.
حشرات کامل نیز از برگ های درخت انگور تغذیه می کنند.
کنترل و مبارزه
یک روش فیزیکی و کارساز برا مقابله با سوسک ها استفاده از چراغ های دفنی د زیر ددرخت های انگور است. زیرا این چراغ ها باغث می شوند تا الگوی پرواز سوسک ها تغییر کند.
شته مو
آفت شته انگور یا شته مو در سرتاسر دنیا به تاکستان ها خسارت وارد می کند.
خسارت
این آفت در ابتدا به نهال های کوچک حمله می کند و رفته رفته کل باغ را در بر می گیرد.
شتۀ انگور ابتدا در قسمت زیرین شاخه‌ها و برگ‌های درختان آلوده غده‌های کروی ایجاد میکند و منجر به سوراخ شدن قسمت بالای برگ می‌شود.
اصلی ترین عامل گسترش جمعیت شت انگور فعالیت انسانی است. این آفت می تواند توسط ماشین آلات، لباس افراد و ابزارهای باغبانی جابه‌جا می‌شود. جابه‌جایی شته مو حتی می‌تواند از طریق باد صورت گیرد.
کنترل و مبارزه
کاشت ارقام مقاوم انگور
رعایت بهداشت زراعی
پیوند بر روی پایه های مقاوم
خاک هایی با شن بالا
اگر خاک تاکستان به این آفت آلوده شود تا حدود زیادی کنترل شته دیگر عملی نیست زیرا آفت شته انگور می توان در پایین ترین نقطه ریشه هم زندگی کند و مبارزه علیه آن بسیار سخت است. به همین خاطر مهم ترین اقدام علیه این آفت پیشگیری از شیوع آن است.
کنه
کنه زنگ‌زدگی انگور و کنه تارعنکبوتی نمونه‌هایی از انواع کنه هستند که در اکثر مناطق انگور‌کاری یافت می‌شوند.
خسارت
کنه‌ها از آن دسته از آفات درخت انگور است که با تغذیه از برگ ها به آنها آسیب می‌زنند. برگها رفته رفته قهوه‌ای می شوند و می ریزند. نهایتا تغییر رنگ برگها باعث کاهش عملیات فتوسنتز درخت انگور و رشد جوانه‌های آن می‌شود.
کنترل و مبارزه
جمعیت بسیار زیادی از کنه های مضر به طور طبیعی توسط کنه‌های شکارگر از بین می روند.
بنابراین برای کنترل شیمیایی آفت کنه انگور با دقت نمود تا کنه های مفید از بین نروند.