مبارزه با حلزون و راب

شکم پایان نرم تن در آب و هوای مرطوب، خصوصا شمال کشور به مزارع و باغات حمله می کنند و از برگ، ساقه، میوه و پوست گیاهان تغذیه می کنند و کیفیت محصولات را پایین می آورند. این جانوران بیشتر به دو نوع حلزون ها و راب ها شناخته می شوند. لیسه یا همان راب ها نیز از نوع حلزون هایی به شمار می رود که صدف در پشت خود ندارند.

حلزون و راب از جمله آفات مهم کشاورزی به حساب می آیند که خسارات زیادی به درختان مرکبات و محصولات زراعی وارد می کنند. این آفت مانند آفات برگ خوار دیگر در طول روز دیده نمی شوند و شب ها فعالیت می کند به این ترتیب کشاورز هرگز سریعا متوجه حضور این آفات در مزرعه نمی شود.

خسارات

حلزون و راب با از بین بردن بذرها موجب کاهش عملکرد محصولات کشاورزی می شوند و با تغذیه کردن از بذرهای غلات در حال جوانه زدن آسیب زیادی  به آن ها وارد می کند.

از بین غلات بیشترین آسیب شامل گندم آن هم در مرحله گیاهچه ای می شود. می توان گفت که هر کدام از این آفات به 10 الی 15 دانه گندم آسیب می زنند.

اگر تغذیه این آفات از برگ ها بسیار زیاد باشد می تواند گیاه را از بین ببرد. در بسیاری از موارد با ایجاد سوراخ در میوه و سبزی کیفیت محصولات را به شدت کاهش می دهند.

حلزون و راب با تغذیه از اجزای گیاه (ساقه و برگ)، باعث کاهش سطح برگ می شوند و روند رشد گیاه را مختل می کنند.

وجود این آفات در صیفی جات مانند انواع کاهوها، کلم ها و غیره موجی کاهش کیفیت و عدم بازار پسندی آن ها می شود.

البته در کنار تمام این خسارات، این آفات اثرات مثبتی نیز در پاکسازی اکوسیستم دارند، به این ترتیب که با تغذیه از مواد گیاهی زائد، مواد آلی پوسیده و قارچ های محیط پاکسازی می کند.

در ادامه روش های کنترل و مبارزه با این نوع آفات ارائه داده می شود؛

کاهش رطوبت مزرعه

همانطور که گفته شد این آفات در مناطق مرطوب بیشترین تجمع و خسارت را دارند. بنابراین بهتر است آبیاری را به جای عصر و شب درصبح انجام شود که شب زمین خشک باشد.

کنترل بیولوژیک حلزون و راب

جانوران زیر با تغذیه از راب و حلزون به طور بیولوژیک به کنترل جمعیت این آفت کمک می کنند؛

پرندگان و ماکیان مانند سار، اردک، توکا؛ جغد، کلاغ و غیره

قورباغه ها، موش ها و غیره

سوسک های کارابید، مگس های خانواده Sciomyzidae، حلزون های شکارگر، نماتدهای انگل و غیره

ایجاد موانع فیزیکی

حلزون و راب به دلیل بدن نرمی که دارند از برخورد با موانع سخت و برنده احساس نارضایتی می کنند و مسیرشان را عوض می کنند و حتی موانع اگر جاذب رطوبت باشند می توانند باعث از دست رفتن آن ها شوند. به این جهت کشاورزان می توانند از موانعی مانند شن، سنگ ریزه، تراشه چوب، پودر گچ، پودر آهک، حتی پودر تخم مرغ، نمک طعام، پودر سیلیس، سولفات آلومینیوم و سولفات مس استفاده کنند.

کاشت گیاهان جذب کننده و دفع کننده

کاشت گیاهان جذب کننده به این صورت است با کاشت گیاهانی مانند باقالا، لوبیا و غیره که محبوب این آفات هستند در اطراف مزرعه می توان به راحتی حلزون ها و راب ها جمع آوری نمود.

گیاهان دفع کننده نیز گیاهانی هستند که حلزون و راب به دلیل طعم و بو از آنها دوری می کنند. با کاشت نعناع، سیر، پیاز و غیره در اطراف مزرعه می توان این آفات را دور نمود.

جمع آوری به صورت دستی

این روش در مزارع با مساحت بالا نیاز به نیروی انسانی بالایی دارد اما در مقیاس کم، راهی مقرون به صرفه است. بعد از اینکه حلزون و راب بعد از تاریکی هوا برای تغذیه به بیرون می آیند به کمک چراغ و نور می توان آن ها جمع آوری نمود. برای از بین بردن سریع این آفات می توان بر روی آن ها نمک پاشید یا آن ها در محلول آب و نمک انداخت.

تله گذاری

روش تله گذاری برای کنترل راب و حلزون به شدت کارساز است و در بسیاری از مزارع جهان ازاین روش استفاده می کنند.

پیاده سازی این روش آسان است به طوریکه می توان از ظروف مخصوص این روش در فروشگاه ها و یا ظروف یک بار مصرف و ظروف مواد غذایی مانند قوطی ها  استفاده شود.

این ظروف باید گود باشند و تا ارتفاع حدود 5 سانتی متری داخل خاک قرار داده شوند. لبه ظرف باید با خاک هم سطح شود تا راب و حلزون به راحتی بتوانند داخل آن شوند.

محلول داخل ظرف باید برای راب و حلزون جذاب باشند. طبق گزارش کشاورزان و کارشناسان ماع الشعیر برای جذب این آفات فوق العاده است ولی از نظر اقتصادی می توان از محلول های ساده تری مانند ترکیب آب، شکرو سرکه، آب و نمک، میوه های ترشیده شده و غیره استفاده نمود.

کشاورز باید هر چند وقت یک بار به تله سر بزند و محتوای داخل آن را خالی نماید.

قرار دادن موانع الکترو شیمیایی

قراردادن موانع الکتروشیمیایی برای کنترل حلزون ها و راب ها جز ماندگارترین و موثر ترین روش در بسیاری از نقاط جهان می باشد.

موانع الکتروشیمیایی از نوارهایی تشکیل شده اند که این نوار های فلزی با برخورد با بدن آفات نوعی واکنش الکنروشیمیایی ایجاد می کند و سبب دور شدن آن ها از درختان می شود.

 کنترل غیر سمی و زراعی

شخم زدن و زیر و رو کردن خاک تاثیر بسزایی در کنترل این آفت دارد. شخم زدن علاوه کاهش رطوبت خاک موجب دفن آفات و برهم زدن مواد غذایی و پناهگاهشان می شود. این عمل همچنین باعث می شود تخم های آن ها به سطح خاک آورده شود و در اثر خشکی از بین رود.

ثابت شده است که برخی از محلول های طبیعی در صورت عدم برخورد با گیاهان موجب کاهش جمعیت حلزون و راب می شود. مانند محلول آب و سرکه، محلول صابون و آب، محلول دم کرده پوست مرکبات، سیر و فلفل.

استفاده از قرص های حلزونی موجود در بازار

ریختن خاکستر در سایه انداز نهال و درخت

پاشیدن محلول آب و گرانول بر روی برگ ها

رعایت تناوب زراعی به منظور کاهش جمعیت آفات کوثر است.

رعایت عمق مناسب کاشت بذر موجب عدم دسترسی حلزون و راب به بذر خواهد شد.

کنترل علف های هرز و هر چیزی که می تواند پناهگاهی برای این آفات باشد.

کنترل شیمیایی

توصیه می شود حتی الامکان از مواد شیمیایی برای کنترل حلزون و راب استفاده نشود زیرا بر زندگی دیگر جانداران نیز تاثیر منفی می گذارد. بهتر است کنترل شیمیایی در آب و هوای خشک و آفتابی بدون احتمال بارش صورت گیرد.

استفاده از طعمه شیمیایی متالدهید با نام تجاری متالان جی به میزان 20 الی 25 کیلوگرم در هکتار

ماده شیمیایی به صورت لمسی-گوارشی عمل می کند و تمامی مواد لزج را از بدن حلزون ها و راب ها خارج می کند تا زمانی که بدنشان خشک می شود و نابود می شوند.

استفاده از میتوکارب با نام تجاری مزورول به مقدار 20 الی 25 کیلوگرم در هکتار

بهتر است طعمه پاشی در هنگام عصر و شب که فعالیت آفات بیشتر است صورت گیرد.

استفاده از طعمه های شیمیایی در زمان اوج آلودگی تاثیر گذار است. برای تهیه طعمه های سمی میتوان مقداری سبوس یا آرد برنج و گندم را به 200 الی 500 گرم پود متالدهید و حدود 5 لیتر آب مخلوط نمود و سپس در مزرعه و علی الخصوص اطراف مزرعه پاشید.

محلول پاشی توسط سموم گوزاتیون و سوین (کاربارین) به میزان 3 در هزار کارساز است.

بهتر است برای کنترل هرچه بهتر آفات نرم تن اول از همه به خوبی آن ها را بشناسید و سپس در اسرع وقت با استفاده از مدیریت تلفیقی آفات ( بهره گیری توامان از روش های زراعی، بیولوژیک، غیرسمی و در نهایت سموم شیمیایی) و به کمک مشاوره کارشناسان کشاورزی، با انتخاب روش مناسب مبارزه در زمان مناسب و مقدار سموم مناسب به مبارزه با آن ها بپردازید.