کاشت بادام در گذشته منحصر به قاره آسیا بود، به عبارتیاین درخت بومی خاورمیانه و آسیای جنوبی است. بادام خوشمزه و مغذی میوه درخت بادام است که از خانواده درختان هلو، زردآلو و سایر درختان هسته سنگی است.
بادام گیاهان ظریف و حساسی است. بدون داشتن آب و هوای مناسب یا روش های مراقبت مناسب اصلا رشد نمی کند.
بذر یا نهال؟
برای شروع باید انتخاب کنید که می خواهید نهال بادام بکارید یا بذر بادام؟
درخت بادام دو نوع است؛ بادام شیرین و بادام تلخ. بادام تلخ می تواند کشنده باشد و اصلا خوردنی نیست، امروزه متخصصان با فرایندهایی آن را به بادام خوراکی تبدیل می کنند.
درخت بادام تلخ بیشتر برای سایه اندازی و زیبایی کشت می شوند.
بذر
کاشت بذر زمان بیشتری احتاج داردو کاشت نهال راحتتر است اما به مراقبت بیشتری احتیاج دارد. توجه داشته باشید که بذر بادام شیرین را خریداری کنید.
برای کاشت بذر لازم است که بذرها جوانه بزنند برای این کار دانه های بادام را در یک کاسه به مدت یک روز خیس کنید سپس با ضربه پوسته های دانه های بادام را کمی باز کنید، اگر نشانه های از کپک دیدی آن ها را دور بریزید
دانه های بادام را در یک گلدان در هوای آفتابی با خاکی با زهکشی خوب و در معرض نور آفتاب پرورش دهید. دقت کنید که ترک دانه ها رو به بالا باشد.
نهال
اگر نهال می کارید زمستان بهترین زمان برای قرار دادن نهال ها در خاک است. در اطراف ریشه نهال خاک را به صورت تپه ایجاد کنید تا مانع جمع شدن آب و پوسیدن ریشه شود. حتما برای نهال بادام قیم تهیه کنید تا از گزند باد و بوران در امان باشد.
به طور معمول نهال ها و بذر بادام باید از هم فاصله 6 متری داشته باشند. برای به ثمررسیدن درخت بادام 5 تا 12 سال زمان لازم است! اما بعد از شروع باردهی تا سالیان زیادی به شما محصول می دهد.
مطمان شوید که در طول دوره رشد درخت بادام گرده افشانی انجام می شود، راه ساده این است که چند گونه درخت بادام بکارید.درخت گرده دهنده نباید از نوع بادام تلخ باشد زیرا درختای اطرافش را هر چند شیرن هم باشند تلخ می کند. هنگامی که دو تا سه درخت در نزدیکی یکدیگر رشد می کنید ، گرده افشان ها مانند زنبورها گرده را از درخت به درخت دیگر به عنوان بخشی از رفتار طبیعی آنها می آورند.
آب و هوای مورد نیاز برای کاشت بادام
بادام به آب و هوایی با دمای تابستان کمی گرم از 30 الی 35درجه سانتی گراد و زمستان های خنک برای رشد گیاه و پر شدن هسته نیاز دارد.
شکوفه های باز نشده تا دمای منفی2 درجه سانتیگراد را تحمل می کنند، اما شکوفه ها در مرحله گلبرگ در دمای زیر صفر آسیب می بینند. شکوفه ها می توانند برای مدت کوتاهی درجه حرارت پایین را تحمل کنند اما اگر مدت زمان زیادی دما پایین باشد به راحتی آسیب می بینند.
مناسب ترین هوا برای درخت بادام زمستان های سرد و خشک است.
خاک مناسب کاشت بادام
بادام در طیف وسیعی از خاک رشد می کند و محدوده PH ایده آل خاک 7 الی 8/5 است.
کشت بادام برای خاکهای لومی با زهکشی خوب مناسب است.
درختان بادام در خاکهای سنگین یا زهکشی نشده خوب رشد نمی کنند اما می توان آنها را در خاکهای متوسط با کود های مکمل و آبیاری منظم کشت کرد.
آبیاری
درخت بادام پس از کشت باید سیراب شود و سپس یک برنامه آبیاری منظم داشته باشد، بهتر است اگر فصل بارندگی نیست هفته ای یک بار درخت بادام آبیار شود.
همواره برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه از آبیاری زیاد خودداری کنید.
حساس ترین مرحله گیاه بادام به کمبود آب، مرحله گلدهی (دی و بهمن) و رشد میوه (بهار) است.
اگر تعداد زیادی درخت بادام دارید برای مدیریت بهتر آبیاری قطره ای توصیه می شود.
کوددهی
به محض شروع دوره رشد گیاه بادام به کوددهی احتیاج دارد. برای جلوگیری از اثر سوزشی کود، بعد از کوددهی حتما آبیاری نمایید. البته قبل از کاشت درخت بادام 200 کیلو ازت و 200 کیلو گرم فسفر در هر هکتار برای تقویت خاک لازنم است.
علف هرز
علف های هرز به خصوص برای نهال ها رقبای جدی به حساب می آیند و در صورت نادیده گرفتن حتی ممکن است نهال را نابود کند. بهترین روش این است که در چند ماه اول رشد گیاه علف های هرز را ریشه کن کنید. جالا یا به روش دستی یا به وسیله علف کش ها.
آفات
زنبور مغزخوار بادام
این حشره بدین ترتیب است که لارو آن طی مدت ۱۱ ماه زندگی و میوه از مغز بادام تغذیه می کند. در اثر تغذیه این آفت مقداری از میوه ها می ریزد که گاهی درصد ریزش میوه به ۵۰ درصد هم می رسد و مقداری از میوه ها نیز که در مراحل بعدی آلوده می شوند روی درخت خشک شده و حتی پس از برداشت محصول همچنان روی درخت باقی می ماند.
مبارزه
جمع آوري و سوزاندن بادامهاي آلوده روي درختان بصورت همگانی و ویا کشت ارقام مقاوم و حذف ارقام حساس در مناطق با آلودگی وسیع. مبارزه شیمیایی اصلا صرفه اقتصادی ندارد.
شته سبز
این آفت زمستان را به صورت تخم روی درختان میوه میزبان سپری می سازد، اوج فعالیت و خسارت شته سبز بر درخت بادام آن در بهار است و از اوایل تابستان جمعیت آن در به شرایط ناپدید می شود و یا در شرایطی دیگر بسیار تقلیل می یابد. این آفت با تغذیه از پشت برگ و شاخه های جوان باعث پیچیدگی برگ بادام می گردد.
مبارزه
بلافاصله بعد از ریختن گلبرگ ها که در این موقع هنوز اغلب برگ ها پیچیده نشده اند با استفاده از سم مالاتیون 60 ٪ به نسبت دو در هزار درختان باید سمپاشی شوند. چنانچه سمپاشی درختان با تاخیر انجام شود و پیچیدگی در برگ ها ایجاد شده باشد باید از سموم نفوذی مانند دیازینون به نسبت یک در هزار و یا سموم سیتمیک مانند متاسیتوکس به نسبت یک در هزار و پریمور به نسبت 0/7 – 0/5 در هزار استفاده شود.
برداشت
درختان بادام میوه هایی سبز و ترش مزه دارند (چاقاله بادام) که در خاورمیانه و حتی کشورمان ایران محبوبیت زیادی دارد. این میوه ها در فصل پاییز سفت می شوند و به رنگ قهوه ای در می آیند زمانی که پوسته رویی آن ها شروع به ترک خوردن نمود، زمان برداشت بادام فرا رسیده است. برداشت بادام هم مانند پسته با لرزش انجام می شود.
بهترین زمان برای برداشت بادام زمانیست که 90 الی 95 درصد دانه ها پوسته پوسته شوند.
به گزارش ایسنا در ایران 150 هزار هکتار باغ بادام آبی و 76 هزار هکتار باغ بادام دیم وجود دارد. 154هزار و 352 تن محصول بادام آبی و بیش از 37هزارتن بادام دیم در کشور تولید می شود.
استان های چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، فارس، خراسان رضوی و شمالی، مرکزی و کرمان به ترتیب بیشترین تولید بادام کشور را به خود اختصاص داده اند.
ایران با تولید 110 هزار تن بادام از 172 هزار هکتار باغات این محصول بعد از کشورهای آمریکا، اسپانیا، سوریه و ایتالیا توانسته است رتبه پنجم را کسب کند و به لحاظ سطح زیرکشت به ترتیب بعد از کشورهای اسپانیا و آمریکا در رتبه سوم جهان ایستاده است که جایگاه خوبی به نظر می رسد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: بادام در اقتصاد باغداران نقشی تعیین کننده دارد و بخصوص در سال هایی که شاهد سرمای دیررس بهاره نباشیم، محصول خوبی تولید خواهد شد.