زعفران گیاه ارزشمندیست که به طلای سرخ معروف است. امروزه کشت هرچه بهتر این طلای سرخ رقبای زیادی را در جهان برای هم تراشیده است.
ولی نام ایران در بازار جهانی همواره در کنار نام زعفران آورده شده است و این وابستگی تاریخی میان ایران و کشت زعفران اعتبار بالایی را برای ایران در این بازار آورده است.
امروزه بسیاری از کشورهای جهان در صدد کشت زعفران و سود حاصل از صادرات آن برای افزایش قدرت اقتصادی و صادراتی خود هستند.
کشورهای چین، هندوستان، ترکیه، امارات و اسپانیا در بر سر نحوه کشت و مقدار بازده زعفران در جهان در رقابتند. کارشناسان معتقدند با اجرای طرح های جامع زعفران، کماکان مهلتی به رقیبان داده نشود. چنانچه یکی از کشورهای مدعی، زعفران را با قیمت ارزان تری در بازار جهانی عرضه کند، جایگاه ایران به خطر خواهد افتاد. لذا با افزایش عملکرد محصول، قیمت و ارزش تمام شده آن برای کشاورز حفظ می شود و رقابت آسان تر خواهد شد.
رسیدن به این هدف جز با همکاری واحدهای علمی_تحقیقاتی با کشاورزان و تولیدکنندگان ممکن نیست.
امروزه در جهان برای تولید بیشتر و عملکرد بیشتر محصولات کشاورزی از روش هایی مانند کشت گلخانه ای، سیستم های آب کشت یا همان هیدرو پونیک و هوا کشت یا ایروپونیک استفاده می کنند.
تجهیزات مورد نیاز برای سیستم کشت گلخانه ای زعفران بر پایه ایروپونیک
- مکان سر پوشیده برای تولید
- مخزن آب
- کولر آبی
- طبق کشت (سینی یا یا قالب های نگهدارنده زعفران)
- قفسه بندی
- سیستم تایمینگ
- مه پاش
روش کشت
همانطور که گفته شد یکی از روش های کشت نوین زعفران کشت ایروپونیک یا بدون خاک است که در این روش ریشه گیاه در هوا معلق است و به خاک احتیاج ندارد و تمام مواد مغذی مورد نیاز گیاه از طریق اسپری کردن به مصرف گیاه می رشد.
علت اصلی این کار جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه و انتقال بیماری هاست. در این روش تنها با کنترل رطوبت محیط رشد گیاه به وسیله مه پاش ها مواد مغذی و شرایط محیطی گیاه را تعیین خواهید کرد.
در این روش هر ساله در اواخر بهار، پیاز گیاه را از خاک جدا می کنند و در محیطی با تهویه مناسب قرار می دهند. در ماه شهریور پیازهای درشت و سالم درون سینی های مخصوص قرار می گیرند و به گلخانه برده می شوند با تنظیم دما، نور و رطوبت توسط کشاورز بعد از یک ماه پیاز ها شروع به جوانه زنی می کنند.
در این مرحله جوانه های اضافه حذف می شوند. پیازها پس از گلدهی و چیدن گل های زعفران ضدعفونی می شوند و به خاک باز گردانده می شوند تا سال بعد دوباره این چرخه تکرار شود.
محصول برداشت شده در روش های کاشت نوین زعفران به دلیل استفاده از پیازهای سالم و درشت چند برابر کشت به روش معمول است.
بدیهی است که همچنین زعفران ها با کیفیت تر، گران تر و پرفروش ترند بنابراین این روشها توجیه اقتصادی دارند.
کشت ایروپونیک فشار بالا
ناسا در گزارشی اعلام کرده است که روش کشت ایروپونیک پرفشار (HPA) کارآمدترین روش برای پرورش گیاه در فضا می باشد. مطالعات دیگری کارایی این روش بر روی زمین را نیز اثبات کرده اند. در این روش فشار بالا سبب می شود تا قطرات آب تا اندازه 50 میکرون کوچک شوند و به همین دلیل به مقدار بیشتری توسط گیاهان جذب می شوند. با انجام این روش هزینه های مربوطه به شدت کاهش می یابد.
گشت گلخانه ای زعفران در چه مناطقی توصیه می شود؟
اگر در منطقه ای زندگی می کنید که محدودیت آب و هوایی دارید، مثلا در شمال یا جنوب هستید و یا محدودیت زمین کشاورزی هستید یعنی در بافت شهری زندگی می کنید و یا در منطقه شما آب به فراوانی یافت نمی شود، از راه کشت زعفران می توانید کشاورز موفقی شوید.
مزایای سیستم کشت گلخانه ای زعفران بر پایه ایروپونیک
- یکی از مهم ترین مزیت های این روش کاهش هدر رفت آب می باشد.
- احتیاجی به زمین کشاورزی با مساحت زیاد آماده سازی زمان بر آن نمی باشد. فقط زمینی برای انتقال پیازها بعد از گلدهی در پایان هر چرخه مورد نیاز است.
- در گلخانه ها می توان به صورت متراکم چندین برابر مساحت خود گلخانه و یا زمین های زراعی، زعفران به عمل آورد.
- سمپاشی راحت و کنترل ساده علف های هرز از دیگر مزایای آن است.
- پیاز زعفران از بیماری ها و جوندگان زنده ی خاک به دور است.
- شرایط محیطی و متعاقبا راندمان و عملکرد محصول قابل تنظیم و کنترل است.
- کارشناسان اثبات کرده اند که در کشت به روش معمول به دلیل وجود فضای باز و تابش مستقیم نور خورشید عطر و بوی زعفران، رنگ آن و همچنین کیفیت و طعم کلاله کاهش پیدا می کند که در کشت گلخانه ای چنین عواملی گل زعفران وجود ندارد و کیفیت بهتر است.
- علی رغم هزینه راه اندازی بالا در روش های گلخانه ای، اگر کشاورز مصر به بهره وری بالا باشد می تواند بعد گذشت 2-3 سال بازگشت سرمای قابل توجهی داشته باشد. زیرا در این روش در هزینه های مراقبت، ابیاری و غیره صرفه جویی می شود.
- عملکرد محصول در هکتار چیزی حدود 3 الی 4 برابر کشت به روش معمول می باشد.
در ادامه ویدیوی منتشر شده در کانال آپارت مجله جالیزان را مشاهده می کنید که این ویدئو شامل مصاحبه کشاورز ابرکوهی با صدا و سیماست که در منزل خود به کشت ایروپونیک رعفران پرداخته است:
جمع بندی
گیاه زعفران گیاه کم آب و ارز آوری است، با توجه به وضعیت آب و هوایی ایران و خشکسالی های پیش رو تولید زعفران آن هم با سیستم های نوین کشت امید کشاورزی ایران علی الخصوص مردم خراسان است.
سلام و روز بخیر. صفری هستم از خراسان. مطلبتون در خصوص کشت هیدروپونیک زعفران عالی بود. ممنونم