انواع گوناگون درخت پسته وجود داد. پسته با نام علمی pistachio دارای گونه های مختلفی است که pistachio vera یا همان پسته اهلی به صورت تجاری در اکثر کشورهای جهان و ایران کشت می شود.
لازم به ذکر است درختان پسته دو پایه هستند، یعنی گل های نر و ماده هر دور روی یک درخت وجود ندارند و روی درختان مختلف به وجود می آیند.
خوشبختانه این گیاه سود آور با آب و هوای ایران سازگار است و در شهرستان های رفسنجان، کرمان، دامغان، سیرجان، زرند و … کشت می شود.
کشورهای برتر تولید کننده پسته در جهان
ایران، آمریکا، چین، یونان، ترکیه، سوریه، افغانستان، تونس، ایتالیا و اسپانیا ده کشور برتر در زمینه تولید پسته هستند. این محصول به شدت ارزآوری می باشد و یکی از مهم تین محصولات صادراتی کشورمان ایران به حساب می آید.
ایران و آمریکا از مهم ترین کشورهای تولید کننده پسته در جهان می باشند.
تقسیم بندی انواع پسته ایرانی چگونه است؟
ایران دارای بیش از 70 رقم پسته ماده و بعضا نر است. که در گروه های گوناگون طبقه بندی می شوند. گسترده ترین نوع تقسیم بندی دو دسته فندقی که گرد و کروی هستند و بادامی که کشیده بلند هستند می باشد.
اما به صورت جزئی تر معروف ترین انواع پسته در ایران عبارتند از؛ کله قوچی، اکبری، ممتاز، پسته سفید نوق، اوحدی، احمد آقایی، بادامی زرند، قزوینی، خنجری دامغان و شاه پسند دامغان می باشد.
از نظر زمان گلدهی می توان پسته را به سه گروه؛ زودگل، متوسط گل و دیر گل دسته بندی نمود. به عنوان مثال کله قوچی زودگل، اوحدی متوسط گل و اکبری در گروه دیر گل قرار می گیرد.
نوع دیگری از تقسیم بندی مربوط به زمان رسیدن مربوط است که انواع پسته به گروه های خیلی زودرس، زود رس، متوسط رس، دیر رس و خیلی دیررس تقسیم بندی می شوند.
زمان رسیدن انواع پسته
- ارقام خیلی زودرس (تا 31 مرداد ماه )
- ارقام زودرس (10-1 شهریور )
- ارقام متوسط رس (20-11 شهریور)
- ارقام دیر رس ( 31-21شهریور)
- ارقام خیلی دیررس (10-1 مهر)
در ارقام زودرس پرشدن مغز زودتر شروع می شود و در مدت کوتاهی نیز تکامل می یابد ودر ارقام دیررس زمان تکامل مغز طولانی تر می باشد.
معرفی انواع پسته ایرانی
اوحدی
معروف ترین پسته ایران است و در بیشتر باغات رفسنجان یافت می شود. پسته اوحدی به فندقی نیز معروف است و شکل آن کروی است. از ارقام زود گل تا متوسط گل و زودرس به حساب می آید. درصد باز بودن یا به اصطلاح خندان بودن آن بالاست. رنگ مغز آن ارغوانی و رنگ پوستش کرم روشن می باشد.
کله قوچی
از درشت ترین انواع پسته های ایران می باشد و معروفیت بسیار بالایی دارد و ثمردهی بالای آن قابل توجه است. فندقی شکل و درشت می باشد. از انواع زودگل و متوسط رس است. رنگ آن سرخ و پوستش استخوانی با مقداری تیرگی و درصد خندان بودن آن متوسط می باشد.
احمد آقایی
شکل این نوع کشیده است. از ارقام متوسط گل و دیر رس محسوب می شود. طعم خوب، مغر قرمز رنگ و رنگ پوست اسنخوانی خیلی روشن از مشخصات آن است.
اکبری
نوع جدیدی از انواع پسته ایرانی به حساب می آید. شکل آن کشیده رنگ مغز آن بنفش-قهوه ای و رنگ پوست آن کرم تیره می باشد.
بادامی زرند
محل پیدایش این نوع باغات زرند است. میوه اش بادامی شکل و ریز و رنگ پوستش کدر است. از ارقام متوسط گل و خیلی زود رس به حساب می آید.
ممتاز
میوه اش به شکل بادام و از انواع زودگل و دیررس می باشد.
پسته سفید نوق
این نوع پسته ایرانی مربوط به رفسنجان و منطقه نوق می باشد. میوه اش بادامی شکل است و از ارقام زودگل و دیررس به حساب می آید.
قزوینی
این نوع پسته در قزوین به پسته کله بزی نیز معروف است. شکل آم بادامی ریز و مغزش به رنگ سبز می باشد.
خنجری دامغان
این نوع منحصرا در دامغان کشت می شود. شباهت زیادی به احمدآقایی و بادامی دارد با این تفاوت که انتهای دو لبه آن مانند خنجر برگشته و لبه تیزی دارد. از انواع پسته ایرانی دیرگل و زود رس است. رنگ مغز آن کاملا سبز و فسفری و رنگ پوستش تیره است. وزن این نوع نسبت به انواع دیگر بیشتر است به همین دلیل بیشتر از مغز آن استفاده می شود.
شاهپسند دامغان
از ارقام معروف و تجاری به حساب می آید به شکل بادام و از نوع دیرگل و متوسط رس می باشد. شکل آن کشیده و بادامی و رنگ پوستش سفید می باشد.
پسته ایرانی در سطح جهان
به راستی که پسته ایرانی، حرفی برای گفتن در جهان دارد. آمریکا که خود از تولیدکنندگان عمده پسته به حساب می آید نوعی از پسته آن به اسم کرمان می باشد. بذر این رقم در سال 1929 از رفسنجان به کالیفرنیا برده شدو اکنون این رقم به وسعت زیاد در آمریکا کشت می شود به طوری که 97 درصد پسته های مورد کشت در آمریکا از رقم ماده کرمان و رقم نر به نام پیترز می باشد.
میوه این نوع گرد و رنگ مغز آن صورتی مایل به سبز و یا زرد است. ار اقام دیررس به حساب می آید و درصد خندانی آن بالاست.
مزایای پسته برای سلامتی
- مقادیر بالای اسیدهای چرب اشباع نشده و پتاسیم. هر دو دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی هستند و شانس ابتلا به بیماری قلبی عروقی را کاهش می دهد.
- سرشار از فیبر، مواد معدنی و چربی اشباع نشده هستند که کمک به کنترل قند خون، فشار خون و کلسترول کمک می کند.
- فیبر و پروتئین آنها باعث احساس سیری طولانی تر می شود. این فیبر همچنین با کمک به باکتریهای “خوب” می تواند روی روده شما اثر مثبت داشته باشد.
- می تواند کمک کند که وزن خود را مدیریت کنید زیرا یک میان وعده مغذی و رضایت بخش است. به عبارتی می توانید غذای کمتری بخورید و وزن کم کنید.
- برخی مطالعات حاکی از آن است که خوردن آن باعث کاهش مقدار چربی و قند (شاخص گلیسمی) در خون شما می شود و همچنین باعث بهبود رگ های خونی شما می شود.