NPK چیست؟ چرا اهمیت دارد؟

NPK مخفف “نیتروژن، فسفر و پتاسیم“، سه ماده مغذی تشکیل دهنده کودهای کامل است. عناصر مغذی ضروری دیگری نیز وجود دارد که است اما این سه عنصر بیشترین اهمیت را دارند.

هنگام خواندن مطالب چاپ شده روی کیسه های کود ممکن است با این حروف روبرو شوید. در توصیف کود ممکن است صراحتا “NPK” نباشد، اما حداقل یک سری سه عددی خواهید دید.

همه محصولات کودی باید برخی اطلاعات یکنواخت را ارائه دهند تا به مصرف کنندگان کمک کند محصولات را به راحتی مقایسه کنند. هر برچسب دارای سه عدد بارز است که معمولا درست در بالای یا پایین نام محصول است. این سه عدد آن چیزی را تشکیل می دهند که به آن نسبت N P K کود گفته می شود؛ نسبت سه عنصر غذایی به ترتیب: نیتروژن (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K).

 اعداد نشان دهنده مقادیر درصدی یا نسبی عناصر موجود در کود می باشد که در محصولات مختلف متفاوت است.

عناصر مورد نیاز رشد گیاهان

تمام گیاهان در حال رشد به 17 عنصر ضروری برای رشد کامل پتانسیل ژنتیکی خود نیاز دارند. از این 17عنصر، 14 مورد توسط گیاهان از طریق خاک جذب می شوند و 3 عنصر از طریق هوا جذب می شود.

عناصر مورد نیاز گیاهان به دو دسته مغذی و ریز مغذی دسته بندی می شود.

نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، گوگرد (S)، منیزیم (Mg)، کربن (C)، اکسیژن (O)، هیدروژن (H) عناصر مغدی موردنیاز گیاه هستند که کربن، اکسیژن و هیدروژن از راه آب و هوا جذب می شوند.

آهن (Fe)، بور (B)، کلر (کلر)، منگنز (منگنز)، روی (روی)، مس (مس)، مولیبدن (مو)، نیکل (نیکل) از عناصر ریز مغذی یا مواد معدنی کمیاب به حساب می آیند.

این عناصر غذایی تا حدی می تواند از طریق خاک تامین شود و باید تا حدی با کودهای آلی و شیمیایی به آنها افزوده شود.

گیاهان همه مواد مغذی ضروری خود را به طور طبیعی از هوا و خاک می گیرند، اما خاک می تواند تخلیه شود. از آنجا که گیاهان از مقادیر بیشتری از N-P-K استفاده می کنند، این مواد مغذی نیاز به جایگزینی مکرر دارند.

عوامل دیگری هم تاثیر گذار است. به عنوان مثال نیتروژن آزادانه در خاک حرکت می کند، بنابراین بر اثر باران های شدید و آبیاری خاک اصطلاحا شسته می شود و نیتروژن را از بین می برد. اینجاست که محصولات کودی اهمیت پیدا می کنند.

علائم کمبود مواد مغذی در گیاهان چیست؟

کمبود مواد مغذی منجر به علائم ظاهری در گیاه می شود که ممکن است زردی برگها یا ایجاد لکه های قهوه ای روی برگ باشد. علائم دقیق آن به عملکرد عنصر غذایی در گیاه و نحوه انتقال ماده غذایی در گیاه بستگی دارد.

NPK چرا اهمیت دارد؟

بعد از اینکه راز سه عدد نوشته شده بر روی کودها مشخص شد، باید دانست که چرا NPK برای گیاهان اهمیت دارد. همه گیاهان برای رشد به نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیاز دارند. بدون داشتن هر یک از این مواد مغذی، گیاه از بین می رود.

 نیتروژن تا حد زیادی مسئول رشد برگهای گیاه است. فسفر تا حد زیادی مسئول رشد ریشه و رشد گل و میوه است. پتاسیم ماده مغذی ای است که به عملکرد صحیح گیاه کمک می کند.

دانستن مقادیر NPK یک کود می تواند به شما کمک کند تا یکی از گیاهان مناسب برای نوع گیاه خود را انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر در حال پرورش سبزیجات برگ دار هستید، ممکن است کودی استفاده کنید که نیتروژن بیشتری داشته باشد تا رشد برگ را تشویق کند. اگر در حال پرورش گل هستید، ممکن است کودی استفاده کنید که فسفر بیشتری داشته باشد تا شکوفه ها بیشتر شود.

یادتان نرود که قبل از تجویز هر نوع کودی به گیاهانتان، باید خاک خود را آزمایش کنید. این امر بسیار حائز اهمیت است و به شما کمک می کند تا تعیین کنید چه نسبتی از مقادیر کودها برای نیاز و کمبود خاک شما مناسبند.

نیتروژن

نیتروژن مهمترین ماده مغذی برای گیاهان است و آن ها بیش از هر عنصر دیگری نیتروژن جذب می کنند. نیتروژن همچنین به سالم بودن گیاهان در روند رشد کمک می کند. به این دلیل که نیتروژن در تشکیل پروتئین ضروری است و پروتئین بسیاری از بافتهای بیشتر موجودات زنده را تشکیل می دهد.

نیتروژن بخشی از کلروفیل است و کلروفیل همان چیزی است که گیاهان را سبز می کند، بنابراین از ارکان اصلی در فتوسنتز است. برای رشد ساقه و برگ، تبدیل انرژی خورشید به قندها و رشد کلی گیاه بسیار حیاتی است.

در گیاهان نیازمند به نیتروژن، برگها به طور کلی زرد رنگ می شوند و رشد گیاه معمولا کند است.

کاشت حبوبات گزینه بسیار خوبی برای اضافه کردن نیتروژن به خاک است. آنها نه تنها به رفع نیتروژن در خاک کمک می کنند بلکه از خاک در برابر فرسایش محافظت می کنند و ساختار خاک را بهبود می بخشند.

فسفر

فسفر به توانایی گیاه در استفاده و ذخیره انرژی از جمله روند فتوسنتز مرتبط است و برای کمک به رشد و نمو طبیعی گیاهان لازم است.

فسفر همچنین به ایجاد قندها و نشاسته ها کمک می کند و برای رشد و نمو گل و میوه فراوان و سالم بسیار حیاتی است. فسفر موجود در کودهای تجاری از سنگ فسفات حاصل می شود.

درگیاهان با کمبود فسفر؛ برگها آبی به نظر می رسد، میوه ها فاقد رشد هستند و گیاهان شکوفه کمتری دارند.

پتاسیم

پتاسیم سومین ماده مغذی کودهای تجاری است. این عنصر به تقویت توانایی گیاهان در مقاومت در برابر بیماری کمک می کند و نقش مهمی در افزایش عملکرد محصول و کیفیت کلی دارد. پتاسیم از گیاه در مواقع سرد یا خشک شدن هوا محافظت کرده و باعث تقویت سیستم ریشه آن و جلوگیری از پژمردگی می شود.

همانطور که گفته شد پتاسیم سلامت کلی گیاهان را بهبود می بخشد، به آنها کمک می کند تا قوی تر شوند. همچنین در انتقال قندها، مواد مغذی و آب درگیاهان، تحریک رشد و بهبود بهره وری آب نقش دارد.

گیاه با کمبود پتاسیم، نوک برگها در حال پیچش هستند، رگبرگ ها زرد می شوند و روی برگها لکه های قهوه ای یا بنفش ایجاد می شود.

جمع بندی

تحرک عناصر غذایی در خاک به شدت متفاوت است: N و K در آب کاملا حل می شوند و متحرک هستند، در حالی که فسفر در خاک نسبتاً بی حرکت است.

نتیجه این است که تامین N و K به ریشه گیاهان اکثرا راحت است، به شرطی که مقدار خاک به اندازه کافی زیاد باشد، در حالی که تأمین P به ریشه های گیاه، به ویژه در مراحل اول پس از کاشت، ممکن است دشوار باشد.

توجه به این نکته ضروری است که در دسترس بودن NPK در خاک باید متعادل باشد، اما نه کم و نه زیاد.

مقادیر بسیار کم منجر به اختلال در رشد و عملکرد کم محصولات می شود، در حالی که مقادیر بیش از حد یک یا چند ماده مغذی ممکن است منجر به اختلال در رشد گیاه و اثرات نامطلوب برای عملکرد و یا کیفیت محصولات برداشت شده شود.

فراموش نکنید در دسترس بودن سایر مواد مغذی نیز باید برای رشد بهتر گیاهان در نظر گرفته شود!