کشت زیر پلاستیک یا کشت نایلونی (Plasticulture) پوشاندن خاک با لایه ای از پلاستیک می باشد که به آن مالچ پلاستیکی هم می گویند. کشت زیر پلاستیکی یک راه حل کارآمد برای دو مسئله مهم در کشاورزی است که اغلب باغداران با آن مواجه می شوند : ۱- آبیاری محصولات کشاورزی ۲-جلوگیری از علف های هرز.
کشت زیر پلاستیک مانع از برخورد نور خورشید به زمین و تحریک رشد علف های هرز می شود. به این ترتیب، گیاهانی که درون سوراخ روی پلاستیک قرار گرفته‌اند، می‌توانند بدون مانع رشد کنند. اگرچه کشاورزان معمولی از این مواد استفاده می کنند، اما کشاورزان محصولات ارگانیک بیشتر به آن متکی هستند زیرا آن ها نباید از مواد شیمیایی برای از بین بردن علف های هرز که در کشاورزی ارگانیک ممنوع است، استفاده کنند.
استفاده از روش کشت زیر پلاستیک باعث صرفه جویی در زمان و انرژی می شود که می تواند زمان و انرژی کشاورز را برای انجام کارهای دیگر آزاد کند، بنابراین هزینه های کلی نیروی کار را کاهش می دهد. کشت زیر پلاستیک برای انواع گیاهان مانند سبزیجات، صیفیجات و برخی میوه های بوته ای استفاده می شود.
نحوه کشت زیر پلاستیک چگونه است؟
برای کشت زیر پلاستیک از مالچ پلاستیکی استفاده می شود که در واقع یک رول از پلاستیک پلی اتیلن تثبیت شده با اشعه ماوراء بنفش است که معمولا از هر طرف نقره ای و سیاه است. در این روش ابتدا زمین به صورت جوی و پشته شخم زده می شود و مالچ پلاستیکی بر روی سطح پشته ها قرار می گیرید. با توجه به نوع گیاه مورد نظر و فاصله کاشت آن ها بر روی پلاستیک روزنه و شیار برای کاشتن بذر ایجاد می کنند. نوع کشت زیر پلاستیک در حالت جوی پشته باعث زهکشی بهتر می شود.
بسته به نوع گیاهی که کشت می شود سطح پلاستیک مورد استفاده متفاوت می باشد. در ادامه رایج ترین اندازه های مورد استفاده برای گیاهان مختلف ارائه شده است:
- ۹۱ سانتیمتر در 400 متر (برای سبزیجات برگدار کوچک مانند پچای، کاهو، کلم، ریحان استفاده می شود)
- ۱۲۲ سانتیمتر در 400 متر (برای سبزیجات درختچه ای مانند بادمجان، فلفل تند، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی استفاده می شود)
- ۱۸۳ سانتیمتر در 600 متر (برای صیفیجات مانند کدو تنبل، هندوانه، عسلک استفاده می شود)
در روش کشت زیر پلاستیک باید مانند روش های غیر مالچ شده بستر خاک را آماده کرد. خاک باید عاری از سنگ، چوب، کلوخه سخت و سایر موادی باشد که می توانند پلاستیک را سوراخ کنند. کود و مواد آلی مورد نیاز خاک را قبل از کاشت و قبل از قرار دادن پلاستیک استفاده کنید.
مطلب مرتبط:
صفر تا 100 کاربرد مالچ پاشی در کشاورزی
انواع پلاستیک برای روش کشت زیر پلاستیک
متداول ترین مالچ های پلاستیکی برای روش کشت زیر پلاستیکی شامل سیاه، سفید و سفید روی سیاه است که بسته به نیاز، ممکن است در هر دو طرف آن استفاده شود.
زمانی که نیاز به گرم شدن سریع خاک باشد از پلاستیک شفاف استفاده می شود، اما علف های هرز در زیر آن رشد می کنند و در نتیجه کاربرد کمتری دارند.
پلاستیک بازتابنده سفید یا آلومینیومی تابش خورشید را منعکس می کند و در مواقعی که خنک بودن خاک مورد نظر است، مانند پرورش محصولات پاییزی در طول گرمای تابستان استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که مالچ پلاستیکی بازتابنده سفید یا آلومینیومی همچنین می تواند شته‌ها را دفع می‌کند که باعث انتشار برخی بیماری‌های ویروسی در محصولاتی مانند کدو می‌شود. رنگ های مختلف دیگر مالچ ممکن است رشد گیاه را به طور مثبت تحت تاثیر قرار دهد.
8 مزیت کشت زیر پلاستیک
کشت زیر پلاستیک باعث صرفه جویی در زمان و نیرو در طول چرخه رشد گیاه می شود. یک باغدار با گذاشتن مالچ پلاستیکی روی بسترهای کشت، زمان کمتری را صرف آبیاری محصولات خود و حذف علف های هرز ناخواسته می کند.
- به حفظ رطوبت کمک می کند
- مانع از رشد علف های هرز و گیاهان ناخواسته
- بهبود بافت خاک
- جلوگیری از برخی آفات
- از ریشه های گیاه در برابر غرق شدن یا دمای بیش از حد محافظت می کند
- ارگانیسم های مفید خاک را تشویق می کند
- مانعی برای تماس محصولات برگی با خاک ایجاد می کند
- ظاهر مرتب و مرتب مزرعه یا باغ
کشت زیر پلاستیک چه مشکلاتی دارد؟
مهمترین مسئله ای کع در کشت زیر پلاستیک وجود دارد مسئله زیست محیطی آن می باشد. با توجه به این که پلاستیک از مواد نفتی تشکیل شده است بودن آن در خاک به مدت زمان طولانی موجب آلودگی در خاک می شود. همچنین به علت تجزیه ناپذیری حذف و دفع آن از مزرعه کار بسیار دشواری است.
پلاستیک های تجزیه پذیر هنوز در دسترس نیستند و محصولات نیمه تجزیه پذیر به سختی حذف می شوند، زیرا به راحتی به قطعات کوچک تقسیم می شوند. حذف کردن پلاستیک می تواند یک تجربه خسته کننده باشد، اگر چندین تکنیک و ابزار مفید برای تسهیل این روش در دسترس باشد. برای برداشتن پلاستیک از یک هکتار، تقریبا هشت ساعت کار لازم است.
ترکیب کشت زیر پلاستیک و آبیاری قطره ای
قرار دادن یک خط آبیاری قطره ای در داخل مالچ پلاستیکی باعث راحتی و کاهش کار طاقت فرسا برای آبیاری محصولات می شود.
و از آنجایی که کشت زیر پلاستیک به حفظ رطوبت در ناحیه ریشه کمک می کند، آبیاری کمتری لازم است، بنابراین باعث افزایش ذخیره آب و مواد مغذی کود می شود. انتخاب خط آبیاری قطره ای مناسب به فاصله گیاه و فاصله کلی و دبی و فشار موجود از منبع بستگی دارد.
برای فواصل زیاد، توصیه می شود از قطره چکان های جبران فشار یا قطره چکان های ستونی در خط استفاده شود که فشار را در کل خط یکسان می کند تا از یکنواختی آبیاری محصول اطمینان حاصل شود.
استفاده مجدد، کاهش، بازیافت
از پلاستیک استفاده شده در روش کشت زیر پلاستیک باید تا حد امکان قبل از بازیافت مجددا مورد استفاده قرار داد.
یک رول با کیفیت خوب از مالچ پلاستیکی را میتوان در چندین دوره رشد استفاده کرد. از بازیافت مناسب مالچ پلاستیکی هنگام دور ریختن اطمینان حاصل کنید تا مزرعه یا باغ خود را در شکل خوبی نگه دارید.