از آنجایی که برنج وعده اصلی غذایی ما ایرانی ها به حساب می آید، پس خیلی اهمیت دارد که در طول زندگیمان بتوانیم برنج خوبی بخوریم! حالا در این بازار چطور برنج ایرانی خوب را از بد؟ ایرانی را از خارجی؟ خالص را از قاطی؟ خراب را از سالم؟ ریز را از درشت؟ ایرانی ها را از هم و …. تشخیص بدهیم؟
خب، شناخت برنج قبل از طبخ کار بسیار سختی است. حتی کارشناسان هم به راحتی نمی توانند این کار را انجام بدهند ولی خب می شود کمی کارشناسانه تر خرید کرد.
برنج ایرانی در مقایسه با ارقام برنج های خارجی موجود در بازار از لحاظ عطر و طعم تفاوت قابل توجهی دارند. ولی اکثر مردم نمی توانند قبل از پخت برنج ایرانی را هم از خارجی تشخیص دهند.
برنج ایرانی حتی بعد از پخت هم نرم است و با گرم کردن آن می توان چندین باره آن را میل نمود. اگر از طرفداران پر و پا قرص برنج ایرانی هستید بهتر است به ادامه مطلب توجه کنید.
راه های تشخیص برنج ایرانی
برنج ایرانی اصل باید یکدست باشد، رنگ شیری داشته باشد، نسبت به برنج های هندی و پاکستانی کوتاهتر و عطر و طعم خوبی نیز داشته باشد. تشخیص برنج اصل از تقلبی،اصلا کار راحتی نیست بنابراین یکی از بهترین روش ها برای تشخیص این نوع برنج، پخت آن می باشد که می توان فاکتور هایی همچون کف کردن، آب کشیدن یا له شدن را در نظر گرفت. در ادامه به معفی راه های تشخیص برنج ایرانی اصل و تقلبی میپردازیم:
عطر مست کننده برنج ایرانی
عطر برنج ایرانی به حدی است که هیچ برنج تقلبی به آن نمیرسد.
برنج خوب خشک است
برنج خوب نباید به راحتی بشکند برای تست یک برنج را زیر دندان بگذارید و فشار دهید. قد کشیدن برنج به لطف به اندازه خشک بودن آن هاست.
ری مناسب برنج ایرانی
برنج های ایرانی در زمان پخت بسیار خوب قد می کشند. رطوبت درون قابلمه را جذب میکنند و قد می کشند.
مقاومت کم برنج ایرانی اصل در برابر نورخورشید
اگر مقداری از برنج ایرانی را درون شیشه بریزید و زیر آفتاب بگذارید حتما کپک میزند ولی برنج های تقلبی مقاومت بالایی نسبت به نور آفتاب دارند.
برنج تقلبی پودر نمی شود
برنج را درهاون بکوبید اگرکاملا کوبیده نشد تقلبی است.
برنج های تقلبی چگالی کمتری نسبت به اب دارند
برنج را داخل آب بریزید اگر ته نشین نشد و روی آب شناور ماند برنج تقلبی است.
تست برنج اصلی با شعله آتش
برنج را روی شعله آتش بگیرید، اگر برنج نامطلوبی باشد شروع می کند به سوختن، اما اگر برنج اصیل ایرانی باشد به جای سوختن، برشته می شود.
شفافیت بالای برنج تقلبی
اگر برنج شفاف بود حتما تقلبی است. شفافیت دانه برنح از ویژگی های برنج های تقلبی است.
مقاومت در برابر رطوبت
برنج های تقلبی را هر چند ورز در آب نگه دارید کپ نمی زنند و پدر نمی شوند.
ویدیوی تشخیص برنج ایرانی اصل از برنج تقلبی:
انواع برنج ایرانی
- موسی طارم، طارم دیلمانی، طارم رشتی، اهلمی طارم، طارم امیری، رشتی سرد، سنگ طارم، سنگ جو، طارم محلی
- صدری حسن سرایی، صدری دم سیاه، صدری دم سفید، صدری دم سرخ، صدری علی کاظمی، صدری شاه پسند، صدری هاشمی، صدری سالاری
- بینام، عنبربو، چمپا بودار، غریب، محمدی، قشنگه، گرده، قصرالدشتی، حسنی
- خزر، فجر، ندا، سپیدرود، هراز، آمل 3، ساحل، شفق، کادوس، دشت، زاینده رود، کوهرنگ، یاسوج۱، سازندگی، آمل ۲، هیبرید، شیرودی، چرام ۳، نعمت و ….
شاید اسامی بالا عجیب بنظر برسد و حتی کمی گیج کننده باشد. از نظر آب و هوا و شرایط محیطی ایران و علی الخصوص شمال ایران بسیار مناسب برای کشت برنج است. انواع و اقسام برنج ها در ایران کشت شده و بهره وری رسیده است.
به طور ساده تر می توان این برنج ها را از بالا به پایین به چهار دسته طارم، صدری، گرد و پر محصول تقسیم بندی کرد.
برنج طارم
برنج طارم اولین بار در شهر طارم از استان زنجان کاشت شد. ولی امروزه در استان های گیلان، مازندران و گلستان هم به فراوانی کشت می شود. مرغوب ترین برج طارم در فریدون کنار مازندران کشت می شود.
برنج طارم با توجه به منطقه کاشت و خصوصیاتش به بیش از 10 نوع برنج تقسیم می شود که در ادامه خصوصیات بارز این دسته آورده می شود.
طول دانه بلند، رگ دانه سفید متمایل به کرم، قد کشیدن آن خوب است. از صدری کوتاه تر و چاق تر است.
برنج طارم محلی
به نسبت سایر برنج های طارم بیشترین قد کشی را دارد. از ارقام پرکشت به حساب می آید. طول دانه خام آن 7/1 میلی متر بوده که بعد از پختن به 14/1 میلی متر می رسد.
اگر به دنبال برنج طارمی درجه یک هستید به سراغ برنج طارم محلی بروید.
برنج صدری
این دسته با کیفیت ترین و پر طرفدارترین برنج ایران به شمار می آید، بسیار خوش هضم هستند و بعد از خوردن آن احساس سنگینی نمی کنید.
دانه بلند و کم عرض، قلمی و کشیده، جنس گچی و سفت و سخت، رنگ دانه سفید متمایل به کرم است. برنج خانواده صدری سرشار از پروتئین است و اگر دانه هایش را در دستتان بمالید آثار چربی را مشاهده می کنید. به دلیل چربی موجود در دانه ها بعد از پخت نیز نرم می ماند.
برنج صدری دم سیاه
علت نامگذاری برنج دمسیاه به علت رنگ دم شلتوک آن است که سیاه می باشد. برنج دم سیاه به خوبی قد می کشد، طول آن قبل از پخت حدودا ۵٫۷ میلی متر و پس از پخت به ۱۵٫۱۲ میلی متر می رسد.
برنج صدری هاشمی
یوسف هاشمی در سال 1364 هفت خوشه برنج متفاوت در میان خوشه های برنج بینام در مزرعه اش در گیلان مشاهده کرد آنها را جمع آوری کرد و هر سال آنها را نشا کرد تا به کشف این رقم رسید و امروزه نیمی از زمین های کشاورزی گیلان با برنج هاشمی کاشته می شود.
برنج هاشمی از بهترین و مرغوب‌ترین ارقام کیفی برنج محسوب می شود و بازار پسندی بالایی در بازار های داخلی و خارجی دارد.
طول دانه خام برنج هاشمی گیلان ممتاز دون 7/2 میلی متر می باشد که بعد از پخت به 13/1 میلیمتر می رسد که نشان دهنده قد کشیدن می باشد.
برنج پرمحصول
برنج پر محصول از ترکیب چند نوع برنج در موسسات تحقیقاتی که طی مراحلی اصلاح نژاد شده است و بعد از کشت معمولا نسبت به برنج های دیگر چند برابر بیشتر برداشت می شود ولی با کیفیت پائین تر به وجود می‌آید. معروف‌ترین انواع آن که در بازار موجود است، برنج فجر و برنج شیرودی هستند.
برنج شیرودی
برنج شیرودی نخستین بار در استان مازندران کشت و برداشت و امروزه بیشتر در مناطق کوهستانی و سردسیر در شمال کشت می شود.
ظاهر برنج شیرودی بسیار شبیه به برنج هاشمی می باشد ولی به هیچ عنوان عطر و طعم برنج هاشمی را ندارد. همین دلیل باعث شده تا افراد سودجو در بازار برنج با مخلوط کردن این دو نوع برنج سوء استفاده کنند. کیفیت پخت آن در حد قابل قبول است و نسبت به سایر اقلام پخت راحت تری دارد.
برنج گرد
انواع برنج گرد هم که عموما دانه‌های کوتاه و دایره شکلی دارند، معروف ترین آن بینام می باشد.
برنج بینام
برنج بینام یا همان بهنام حاصل تغییرات ژنتیکی ایجاد شده بر روی برنج های مرغوب ایرانی توسط پژوهشگران است. این نوع برنج بیشتر در استان مازندران بهره برداری می شود و کشاورزان در کشت دوم از این برنج استفاده می کنند. برنج بینام زودرس است و نسبت به سرما مقاومت بالایی دارد.
برنج بینام دارای ظاهر متورم و گرد بوده و رنگ دانه های آن سفید و شفاف تر از سایر ارقام برنج و طول دانه آن در مقایسه با برنج های مرغوب کوتاه تر می باشد.
برنج بینام قبل از پخت طولی به اندازه ی ۶٫۵ میلی متر دارد. پس از پخت به میزان ۱۰ میلیمتر قد می کشد.
برنج دودی
بعضی از مردم فک می کنند برنج دودی گونه ای از برنج است و به صورت جداگانه کشت می شود. اما برنج دودی همان برنج های کشت شده توسط کشاورزی است که طی فرایند تولید دودی می شود و هنگام پختن عطر و بودی دود به مشام می رسد.
برنج خارجی
برنج پاکستانی، هندی درجه1، هنددی درجه2، تایلندی، اروگوئه ای، آرژانتینی و غیره از انواع برنج های خارجی موجود در بازار هستند.
به دلیل شرایط آب و هوایی ایران کیفیت برنج های ایرانی با هیچ برنج دیگری قابل مقایسه نیست.
راه تشخیص برنج اصل ایرانی و خارجی
- دانه برنج را بسوزانید از سریعا سوخت و بویی مانند پلاستیک داشت برنج خارجی است.
- دانه برنج را بکوبید، اگر کاملا خرد شد ایرانی است ولی اگر خرد نشد و هسته تقریبا زرد رنگ داشت برنج خارجی است.
- برنج ایرانی عطر و بو دارد و قد کوتاه تر از برنج هندی و پاکستانی است.
- چند روز برنج را در ظرفی خیس کنید، اگر کپک زد ایرانی است و اگر کپک نزد تقلبی است.
برنج خالص است یا قاطی دارد؟
از آنجایی که برنج ایرانی قیمت بالاتری به نسبت سایر دارد، برخی فروشندگان به راحتی می توانند آن را مخلوط کنند و برنج بی کیفیتشان را به نام برنج ایرانی مرغوب به مردم بفروشند.
برنج قاطی از اضافه کردن برنج کهنه، برنج دانه شکسته، انواع برنج خارجی و برنج بدون کیفیت تشکیل شده است.
برنج ایرانی برنجی یک شکل، یک رنگ و هم سایز است. برای تشخیص یکدست بودن مقداری از برنج را در کف دست خود بریزید و با دقت به آن نگاه کنید.
دانه های برنج نباید اندازه و رنگ و شفافیت متفاوتی داشته باشند. اگر هر یک از این موارد در برنجی وجود داشته باشد، برنج مخلوط شده و یکدست نیست. مثلا برنج صدری کشیده است برنج طارم کوتاه تر چاق تر است.
راه دیگر تشخیص بعد از پخت برنج است، که دانه های برنج به طو هم زمان نمی پزند.
یا می توانید مقداری برنج را روی یک ظرف یا سطح شیشه ای بریزید و نوری به آن بتابانید و دانه ها نگاه کنید اگر شفافیتشان متفاوت بود، برنج نا خالصی دارد.
برنج ایرانی کهنه است یا تازه؟
رنگ برنج حائز اهمین است. برنج کهنه تیره تر و برنج تازه شفاف تر است، اگر برنج یک شکل ولی دو رنگ است حتما با کهنه قاطی دارد.
برنج تازه برداشت شده به راحتی نرم می شود و نیاز به مهارت بالا برای پخت دارد. برنج تازه به دلیل رطوبت زیاد قد نمی کشد. زیرا برنج هرچقدر خشک تر باشد قابلیت قد کشیدن بالاتری دارد.
برنج بالای سه سال هم عطر و طعمش را از دست می دهد و کم کم پوک می شود. بهترین برنج، برنجی است که سه الی چها ماه از برداشتش گذشته باشد.
یکی از راه های تشخیص برنج نا خالص این است که مقداری از آن را در ظرفی پر از آب و کمی نمک بریزید دانه های سنگین ته نشین می شود و دانه های پوک و بی کیفیت روی آب می ماند.
قبل از خرید عمده حتما یک مقدار نمونه بخرید و طبخ کنید!
شاید برایتان جذاب باشد:
“راهنمای کامل شناخت انواع بیماری های برنج و مبارزه با آن ها”
جمع بندی تشخیص برنج خوب ایرانی
بهترین برنج ایرانی قطعا برنج صدری است و بعد از آن از ارقام طارم نام می برند. بعد از آن ارقام ترکیبی مانند گرد و پر محصول هم طرفداران خود را دارند.
به طور کلی برنج خوب برنجی است که اول از همه پوک نباشد و رنگش روشن و مات است.
میزان چربی برنج؛ با سایش بین دستان کمی چربی حس شود.
سنجش میزان عطر و بو؛ یعنی اگر برنج را در کف دستانتان ریختید و بو کشیدید باید عطر خوش و تندی داشته باشد.
دندان زدن؛ برنج با کیفیت و خوش پخت برنجی است که زیر دندان سفت باشد و دیر بشکند.
کیفیت بالای پخت، زمان پخت کم، نرم ماندن بعد از پخت و هضم راحت از ویژگی های اصلی برج ایرانی است.
دقت کنید که برنج سفیدک و یا آفت نداشته باشد.
خرید برنج و تشخیص برنج خوب ایرانی آن هم با این همه ویژگی شبیه به هم کار آسانی نیست و تخصص و تجربه می خواهد. در بعضی موارد راهی به جز اعتماد به فروشند باقی نمی ماند. آن چیزی که دغدغه شما را کم می کند خرید از جاهای مطمان و یا خرید مستقیم از خود کشاورز و بدون واسطه است.