کرم غوزه پنبه با بسیاری از نامهای رایج دیگر شناخته می شود مانند کرم ذرت، کرم گوجه فرنگی، کرم ماش، کرم ذرت خوشه ای و کرم غلاف سویا. همچنین کرم غوزه از لحاظ شکل ظاهری و چرخه زندگی بسیار شبیه به کرم تنباکو می باشد.
کرم غوزه پنبه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری همه قاره ها به جز آمریکای شمالی وجود دارد. در مقیاس جهانی، هزینه های کنترل کرم غوزه و تلفات آن سالانه حدود 5 میلیارد دلار تخمین زده می شود به اینصورت که پنجاه درصد سموم دفع آفات مورد استفاده در چین و هند به کنترل این کرم اختصاص می یابد.
لاروهای کرم غوزه پنبه به شدت پلی فاگ هستند و از محصولاتی مانند پنبه، سورگوم، گوجه فرنگی، ذرت شیرین، لوبیا، سویا، تنباکو، آفتابگردان و محصولات مختلف میوه تغذیه می کنند. در بین محصولات گلخانه ای، گوجه فرنگی به ویژه تحت تأثیر قرار می گیرد.
همچنین به نظر می رسد علاوه بر گوجه فرنگی، ذرت و سورگوم نیز بهترین میزبان برای کرم غوزه باشند به خصوص ذرت در مرحله ابریشمی برای تخم گذاری بسیار جذاب است.
چرخه زندگی و ظاهر کرم غوزه پنبه
چرخه زندگی کرم غوزه بستگی به درجه حرارت دارد که در شرایط مطلوب 35 تا 40 درجه در روز در چرخه خواهد بود که در هر چرخه 3 تا 4 نسل است.
تخم های کرم غوزه پنبه به صورت جداگانه روی شاخه های جوان در نزدیکی جوانه ها، گل ها، میوه ها یا بر روی برگ ها قرار می گیرند. آن ها تقریبا کروی هستند با قاعده مسطح و قطر حدود 0.5 میلی متر و رنگشان در ابتدا سفید مایل به زرد براق است و درست قبل از ظهور لاروها به قهوه ای تغییر می کند و در هوای گرم طی دو یا سه روز تخم می گیرند.
کرم غوزه پنبه به طور معمول شش مرحله لاروی را پشت سر می گذارد، اما در شرایط خاص ممکن است پنج یا هفت مرحله نیز رخ دهد. یافتن لاروهای جوان تا سه تا چهار روزگی کمی دشوار است.
رنگ کرم بزرگتر کرم غوزه بسیار متغیر است و ممکن است سبز، زرد، سیاه، یا صورتی مایل به قهوه ای یا مایل به قرمز باشد. لارو کامل رشد کرده حدود یک سانتی متر طول دارد. در سنین اولیه بیشترین حرکت را دارند و مانند حلقه ها حرکت می کنند.
خسارت آفت کرم غوزه پنبه
لاروها شروع به تغذیه از بافت برگ می کنند، سپس به سمت پایین حرکت کرده و بیشتر از میوه، برگ، جوانه و گل تغذیه می کند. بسته به دما، طی 3 تا 20 روز کامل می شود.
لاروهای سن اول از برگ های نرم تغذیه می کنند و حفره های کوچکی ایجاد می کنند، وقتی به سن دوم می رسند، می توانند از طریق سوراخ کوچکی که اغلب در نزدیکی ساقه وجود دارد، به میوه نفوذ کنند. در طول توسعه، کرم ها به اکثر میوه های در حال استخراج آسیب می رسانند.
میوه ها در همه ی دوره رشدشان می توانند آسیب ببینند، هنگامی که کرم غوزه به میوه ها حمله می کند رشد آن ها متوقف می شود و به سرعت می افتند. در حبوبات، گل ها مورد حمله قرار می گیرند و غلاف های بذر ممکن است سوراخ شوند.
کنترل و مبارزه کرم غوزه پنبه
کنترل بهداشتی و زراعی
کنترل میزبان های علفهای هرز در مجاورت محصول در مزرعه
گیاهانی که میزان نیتروژن بیش از حد دارند برای کرم غوزه جذابیت بیشتری دارند و میزان زیادی از آلودگی به کرم غوزه را نشان می دهند بنابراین از مصرف زیاد کودها خودداری شود.
از کاشت در نزدیک محصولات زراعی همسایه که ممکن است منبع آلودگی باشند اجتناب شود، به ویژه محصولات ترجیحی مانند ذرت، سورگوم و گوجه فرنگی.
کنترل بیولوژیک
زنبورهای تریکوگراما انگل های طبیعی تخم کرم غوزه هستند و برای رهاسازی تجاری در دسترس هستند. بیش از 100 گونه شکارچیان معمولی برای تغذیه از مراحل لاروی شناسایی شده اند؛ گونه های تجاری موجود عبارتند از: سوسک همگرا، حشرات بزرگ چشم و … . گونه های مختلف پرندگان نیز از لارو کرم حلزونی تغذیه می کنند.
عوامل بیماری زای مختلف قارچی نیز می توانند به عنوان کنترل طبیعی کرم غوزه پنبه عمل کنند.
همچنین کاشت محصول تله ای در اوایل فصل؛ محصولات تله ای باید تحت نظارت دقیق قرار گیرند و از تکنیک های کنترل مناسب برای جلوگیری از تبدیل شدن محصولات تله به منبع آلودگی استفاده شود.
کنترل شیمیایی
درمان شیمیایی کرم غوزه پنبه زمانی توصیه می شود که 10 تخم کرم غوزه یا پنج کرم کوچک در هر 100 گیاه در اوایل شکوفه دهی در اواخر تیر و اوایل مرداد وجود داشته باشد.
درمان پیشگیرانه در دوران قبل از شکوفه دهی توصیه نمی شود زیرا این کار می تواند بسیاری از حشرات مفید را که کرم های حلزونی و سایر آفات را تحت کنترل دارند از بین ببرد.
گروهی از متخصصان در زمینه حشره شناسی از ” امبراپا ” با در نظر گرفتن جنبه های مختلف مدیریت یکپارچه کرم غوزه پنبه مستندی را ایجاد کردند که برای شرایط برزیل مورد ارزیابی قرار گرفت.
در مورد کنترل های شیمیایی، مناسب ترین جایگزین برای کنترل کرم غوزه پنبه، اتخاذ سیستمی برای نظارت بر کرم غوزه و سطح کنترل آفت کش ها به منظور تصمیم گیری مناسب است.
یک رویکرد منطقه ای دیگر برای مدیریت کرم غوزه پنبه، با در نظر گرفتن تعداد نسل ها، ظرفیت مهاجرت و کیفیت بسیار پلی فاگوس آن پیشنهاد می شود. برخی از ابزارهایی که کشاورزان می توانند برای کنترل کرم غوزه استفاده کنند:
- استفاده از تله ها با فرومون های جنسی مصنوعی.
- استفاده از تله های نور در تشخیص گونه های موجود در مناطق تعیین شده.
- استفاده از مواد مقاوم مانند گیاهان اصلاح شده ژنتیکی که سموم را دفع می کنند.
- تخریب مواد باقی مانده از محصولات زراعی.
- استفاده از آفت کش های انتخابی، با تغییر مکانیسم عملکرد محصولات، به منظور کاهش فشار ناشی از انتخاب مواد فعال.
- استفاده از عوامل میکروبی مانند باکولوویروس.