سال هاست که کشاورزان در یک مقطع زمانی مانند تابستان با آفت های گوناگونی که بر جان درختان و گیاهان مختلف می افتد درگیر هستند. آفت هایی مانند پروانه پارانشیم خوار که با وجود همه ی پیشگیری ها، چند سالی است که جمعیت رو به رشدی دارند. این پروانه که انواع گوناگونی دارد از گیاه و محصولات مختلفی تغذیه می کند.
به عنوان مثال، مدیر جهاد کشاورزی درمیان در خصوص این آفت گفت که حدود 10% از باغات زرشک این استان درگیر پروانه پارانشیم خوار هستند.
زیست شناسی پروانه پارانشیم خوار
لارو های این پروانه به رنگ سبز مایل به قهوه ایی می باشد، این در حالی است که پروانه های بالغ آن رنگ کهربایی تا زرد روشن دارند.
این حشره پنج مرحله لاروی دارد و پروانه های بزرگتر بالغ آن را می توان در طول روز در حال استراحت با بدنی زنگوله شکل روی برگ ها دید در صورتی که این حشرات به نور جذب می شوند.
پروانه پارانشیم خوار اغلب در جنگل ها و درختچه ها یافت می شود و همچنین بر روی درختان مناطق شهری و باغ ها نیز رشد می کند.
این موجودات به نحوی از پارانشیم برگ ها تغذیه می کنند که در نهایت یک اسکلت برگ فقط باقی می ماند.
لارو ها دو مرحله پوست اندازی و تغذیه دارند که با تغذیه تا شروع زمستان تارهای ابریشمی می سازند و تا بهار سال بعد در داخل آن به نوعی زمستان گذرانی می کنند. در بهار لارو ها از این تارها خارج شده و با تغذیه از برگ ها، بیست روز بعد به پروانه های بالغ تبدیل می شوند.
انواع پروانه پارانشیم خوار
این پروانه های کوچک از انواع زیادی برخوردار هستند که از میان آن ها می توان به پروانه جوانه خوار زیتون، پروانه برگ خوار نارون، پروانه برگ خوار انجیر یا بید انجیر، پروانه پارانشیم خوار برگ عناب، پروانه برگ خوار رز، پروانه برگ خوار مرکبات،… اشاره نمود.
در ادامه به توضیح مختصری درباره برخی گونه های این آفت می پردازیم تا با نحوه آسیب آن ها بیشتر آشنا شویم:
پروانه جوانه خوار زیتون
این آفت یکی از مهم ترین آفات زیتون به شمار می رود. تولید مثل و تکثیر این موجود بسیار سریع بوده به طوری که هر حشره ماده به طور میانگین 29 تخم می گذارد.
در 5 دوره لاروی خود خسارت و تخریب جبران ناپذیر به گیاه وارد می کند، در حالی که در تراکم بالا از پوست ساقه های نرم و نازک و گوشت میوه ها نیز می توانند تغذیه کنند.
آفت پروانه بید انجیر یا برگ خوار انجیر
می توان گفت که این آفت پارانشیم خوار از سال 1340 در ایران ظاهر شدند. لارو های آن از سطح برگ تغذیه می کنند به طوری که برگ ها به صورت توری در می آیند، ولی در نسل های بعدی لارو ها از میوه هم تغذیه کرده و بیشترین خسارت وارده را همین لارو های نسل دوم و سوم وارد می کنند.
این نوع از پروانه پارانشیم خوار در کشور هایی مانند فرانسه، ایتالیا، آسیای مرکزی، جنوب روسیه خسارات شدیدی وارد کرده اند. همینطور در گیلان، اطراف تهران، مازندران و اصفهان نیز رویت شده اند.
پروانه برگ خوار مرکبات
اندازه نسبتا بزرگی دارد و به حدود 70 میلی متر می رسد و بال های تزیئنی زیبایی دارد. لارو های آن به محض خروج از تخم شروع به تغذیه از برگ می کنند. خوشبختانه نیازی به مبارزه شیمیایی با این گونه نیست و می توان از طریق مبارزه بیولوژیکی توسط زنبور پارازیتوئید شفیره آن ها را از بین برد.
نحوه خسارت و مقابله با پروانه پارانشیم خوار
خسارت پروانه پارانشیم خوار به این صورت است که گروهی از سطح برگ تغذیه می کند و در صورت خسارت شدید، به دلیل کاهش سبزینه گیاه باعث ضعیف شدن آن می شود. به طور کلی بهترین روش مبارزه با آفات، مبارزه بیولوژیک است. چون دشمنان طبیعی این حشرات همواره در طبیعت وجود دارند.
از موثرترین دشمنانی که می توان در کنترل جمعیت آفات از آن بهره برد می توان به دو گونه عنکبوت شکارچی لارو، پنج گونه زنبور پارازیتوئید لارو و شفیره، یک گونه مگس پارازیتوئید لارو، یک گونه نماتد پارازیت لارو و نوعی عامل بیماری زا لارو ها اشاره کرد.
در صورت استفاده از روش های شیمیایی باید به این نکته توجه داشت که سم مورد استفاده بر روی هر نوع گیاه متفاوت بوده و روش مخصوص به خود را دارد ولی به طور کلی از سم هایی مانند دسیس، سومیسیدین و مالاتیون می توان استفاده کرد.
همچنین باید دانست که، لارو های نسل اول و دوم به دلیل حساس تر بودن و تار تنیده کمتر به دور خود برای سم پاشی شیمیایی مناسب تر می باشند. برای لارو های نسل سوم تا پنجم چون تار تنیده زیادی به دور خود دارند سم به راحتی نمی تواند به داخل آن نفوذ کند، به این دلیل بهترین زمان سم پاشی زمانی است که لارو ها در نسل های اولیه خود هستند.
و در آخر باید اشاره کرد که از آنجایی که صندوق بیمه هیچ گونه تعهدی در زمینه آفات و بیماری ها قبول نمی کند، در نتیجه بهتر است کشاورزان به محض مشاهده سریعا اقدام به مبارزه با بهترین روش ممکن در شرایط خود کنند.