چالکود چیست و چرا از آن استفاد می کنیم؟ در این مطلب قصد داریم به چالکود و راه های انجام آن بپردازیم…
خاک زمین‌های کشاورزی و باغات پس از مدتی استفاده مواد مغذی خود را از دست می‌دهند و نیاز به اصلاح خاک دارند که با اضافه کردن کودهای شیمیایی یا کودهای آلی علاوه بر افزایش مواد مورد نیاز رشد گیاه باعث افزایش کارآیی خاک بهبود بافت خاک می‌شود.
انتخاب کود مناسب، زمان کوددهی و شیوه استفاده از کود به عوامل زیادی مانند اقلیم منطقه، بافت خاک، نوع گیاه و … دارد.
چرا از چالکود استفاده می کنیم؟
یکی از اصول مهم در کشاورزی بسترسازی مناسب برای رشد گیاه است به طوری که بتواند شرایط لازم برای قرارگیری و توسعه ریشه گیاه را فراهم کند. این امر، در مورد گیاهان چند ساله از جمله درختانی که دارای ریشه‌های عمیق هستند و شرایط عملیات اصلاحی برای بهبود خاک بسیار دشوار است، اهمیت ویژه دارد.
گرچه افزودن کود به سطح خاك، آسانترين راه براي بهبود شرايط تغذیه‌ای افزایش رطوبت خاک است ولي جوابگوي تمام مشكلات از جمله محدوديت‌هاي خاك عمقي كه در مورد درختان اهميت بيشتري نيز دارند نمي‌باشد يكي از اقدامات مؤثر براي بهبود شرايط خاك عمقي استفاده از چالكود باشد.
چالکود، یکی از بهترین شیوه‌های کوددهی برای درختان به ویژه درختان میوه می‌باشد. در این روش مخلوطی از کود‌ّهای دامی و کودهای شیمیایی که برای رشد گیاه لازم می‌باشد، در چاله‌های حفر شده در نزدیکی ریشه درخت ریخته می‌شود. استفاده از روش چالکود به مرور زمان باعث غنی‌سازی و بهبود خاک، تقویت و اصلاح ریشه‌ی گیاه و افزایش درصد رشد شاخه‌های جدید می‌شود.
مراحل اجرای چالکود و نحوه انجام آن
به طور کلی چالکودها معمولا دو دسته‌اند:
- چالکودهای آماده گرانولی که توسط شرکت‌ها فرموله شده‌اند و به فروش می‌رسند.
- چالکودهای دست ساز به طور دستی عناصر مورد نیاز گیاه را ترکیب میکنند. در استفاده از چالکودهای دست ساز حتما نیاز به آنالیز خاک وجود دارد.
محل چاله
انتخاب محل چالکود بسیار مهم می‌باشد و باید مکانی انتخاب شود که بیشترین ریشه فعال و جوان در آن ناحیه قرار گرفته باشد چاله‌هایی که به منظور چالکود کردن حفر می‌شوند بایستی در نزدیکی تنه درخت و تقریبا در فاصله یک سوم سایه آن از تنه قرار بگیرند.
نکته: برای تشخیص بهتر منطقه سایه انداز درخت و محل چالکود بهترین روش مشاهده شاخه‌های انتهایی درخت می‌باشد. در زیر امتداد آخرین شاخه درخت محل مناسبی برای حفر چاله می‌باشد.
تعداد چاله
تعداد چاله‌هایی که حفر می‌شوند نیز بستگی به نوع درخت، سن درخت و وضعیت خاک آن دارد. برای درختان با سن بیش از ۱۰ سال بین دو تا چهار چاله برای هر درخت توصیه می‌شود. در صورتی که نگهداری از چاله ها به خوبی صورت پذیرد نیازی به حفر چاله به صورت هر ساله نخواهد بود. و از همان چاله‌ها می‌توان برای چندین سال جهت چالکود استفاده کرد.
قطر و عمق چاله
عمق چاله حفر شده برای چالکود می‌تواند با توجه به عمق ریشه درخت متفاوت باشد. به طور کلی در اغلب موارد عمق چاله‌ها را حداقل تا 30 سانتی متر و حداکثر تا 60 سانتی متر در نظر می‌گیرند. اندازه قطر چاله‌ها نیز بستگی به وسیله‌هایی دارد که برای حفر چاله از آن‌ها استفاده می‌شود.
پر کردن چاله
برای اثربخشی بیشتر کوددهی در روش چالکود، از مخلوطی از انواع کود کشاورزی استفاده میکنند. به این صورت که در قسمت ته چاله کودهای دامی، پس از آن در قسمت میانی مخلوطی از کودهای دامی و کود شیمیایی و قسمت بالایی مجددا با کود دامی پر می‌شود. در این مرحله باید توجه داشت که از خاک حفر شده قبلی برای پر کردن دوباره چاله استفاده نشود.
زمان مناسب برای چالکود
بهترین زمان برای استفاده از روش چالکود، زمان خواب گیاه می‌باشد که معمولا در فصل پاییز و زمستان می‌باشد. اگر مواد مغذی به طور صحیح در این فصول برای ریشه ها تأمین شود، درختان می توانند در بهار با پتانسیل بیشتری فصل رویشی خود را آغاز کنند.
مزایا و معایت استفاده از چالکود در کشاورزی
کوددهی به روش چالکود دارای مزایا و معایبی است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزایا
- بهبود کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی
آیا استفاده از چالکود خوب است؟ - بهبود بافت خاک و افزایش نفوذپذیری و تهویه خاک
- هدایت ریشه گیاه به سمت قسمت مغذی و مرطوب خاک
- استحکام ریشه گیاه
- جلوگیری از هدر رفتن کود و افزایش جذب کود توسط ریشه‌ها
- جلوگیری از رشد علف‌های هرز
معایب
- در صورت حفر غیر اصولی چاله امکان آسیب و قطع ریشه‌های سطحی گیاه وجود دارد و باعث نتیجه عکس شود.
- وارد شدن خسارت به گیاه در اثر کاهش ریشه‌های سطحی
- حفر چاله باعث تخریب ساختمان خاک در محدوده چالکود می‌شود
- در برخی موارد منجر به بیماری در اثر استفاده از کودهای دامی می‌شود.
- وارد شدن خسارت به گیاه در اثر کاهش ریشه‌های سطحی
در استفاده از روش چالکود باید به این نکته توجه کرد که چالکود نمی‌تواند جایگزین تغذیه در طول فصل رشد گیاه شود. انجام دادن چالکود به این معنا نیست که در فصل رشد گیاه، هیچگونه تغذیه‌ای صورت نگیرد. چالکود فقط روشی کمکی و تقویت کننده گیاه و مخصوص فصل پاییز و زمستان است. استفاده به‌‌موقع و مناسب از ترکیبات چالکود می‌تواند ضامن افزایش تولید محصول درختان گردد.