کرم بلال ذرت یا همان کرم هلیوتیس در مناطقی مانند اصفهان، درفول، دامغان، قزوین و سایر مناطق کشت ذرت حضور دارند. کرم بلال ذرت از تعدادی محصول از جمله ذرت، گوجه فرنگی، لوبیا سبز، شبدر، کاهو، فلفل ، سویا و گیاهانی از این قبیل تغذیه میکند.
کرم بلال ذرت در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری فعالیت خود را شروع میکند و با زیاد شدن عرض جغرافیایی فقط به ماههای فصل تابستان محدود میشود.
رنگ لاروهای کرم بلال ذرت از سبز روشن یا صورتی تا قهوهای تیره است. و در طول بدنشان نوارهای روشن و تیره متناوب وجود دارد. نوارهای تیره دوتایی معمولا در مرکز پشت و در قسمت زیرین دیده می شوند.
دلایل اهمیت این آفت در کشاورزی باروری زیاد و پلی فاگ بودن است. معمولا به دلیل ترجیح لارو آفت به تغذیه از ساختارهای زایشی و نقاط رشد غنی از نیتروژن آسیب بسیار جدی و پر هزینه است و تأثیر مستقیمی بر عملکرد گیاه دارد. اگر این آفت در کشت های حفاظت شده ایجاد شود، خسارات اقتصادی میتواند گسترده باشد.
زیست شناسی
کرم بلال ذرت میتواند چرخه زندگی خود را در حدود 30 روز در دمای 25 درجه سانتیگراد تکمیل کند. در صورت وجود غذا، این حشره در طول سال یافت میشود، اما در اثر خشکسالی یا سرما رشد آن متوقف میشود.
این کرم دارای 4 نسل است که شامل: تخم، لارو، شفیره و حشره کامل است که در ادامه به
ویژگی های هرکدام میپردازیم:
تخم گذاری
تخم گذاری این آفت عمدتا در ساعات عصر انجام میشود و هر ماده میتواند در طول عمر 2 هفته ای خود بین 500 تا 3000 تخم بگذارد. تخم ها معمولا به صورت تجمعی روی موهای برگ و ابریشم ذرت و یا روی ساختارهای بارده قرار میگیرند.
تخم های کرم بلال ذرت در ابتدا به رنگ سبز کم رنگ هستند و با گذشت زمان زرد و سپس خاکستری میشوند. شکل تخم ها تقریبا کروی است و اندازه آن ها در حدود 0.5 تا 0.6 میلی متر قطر و 0.5 میلی متر ارتفاع است و بلوغ تخمک هم 2-3 روز در دمای 20-30 درجه سانتی گراد طول میکشد.
لارو
به طور معمول، کرم بلال ذرت دارای شش سن است، اما پنج سن غیر معمول نیست و گاها هفت تا هشت سن هم گزارش شده است. لاروهای جوان ممکن است در ابتدا با هم تغذیه کنند. با این حال، با بالغ شدن لاروها، آنها بسیار تهاجمی میشوند و سایر لاروها را میخورند. در نتیجه، اغلب فقط یک لارو بالغ در این آفت یافت می شود.
اوایل کرم های کوچک خاکستری دارای سر سیاه هستند و اندازه نهایی بدنشان تقریبا 40 میلی متر است. در سن سوم، دو فاز رنگی ایجاد می شود: قهوه ای و یا گاهی سبز با خطوط طولی سفید، کرم یا زرد. با رشد لاروها در سن ششم رنگ به طور ناگهانی به یک الگوی روشن تبدیل میشود، اغلب صورتی رنگ هستند و با کشیدگی های اضافی.
بدن کرم بلال ذرت دارای خارهای متعدد است. وجود خارها و سر روشن به تشخیص کرم بلال ذرت از کرم پاییزی، و کرم ذرت اروپایی کمک میکند. لاروهای آن به مدت 3 تا 4 هفته از ذرت و گیاهان میزبان دیگر استفاده میکنند.
شفیره
لاروهای بالغ کرم بلال ذرت محل تغذیه را ترک کرده و روی زمین میافتند، در آنجا در خاک فرو رفته و شفیره میشوند. شفیره ها 5 الی 15 سانتی متر زیر سطح خاک در سلول های خاکی قرار دارند. شفیره های آن بسته به بلوغ قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره هستند و طول آنها 17 تا 22 میلی متر و عرض آن 5.5 میلی متر است. طول دوره شفیرگی در تابستان حدود 13 روز است.
اگرچه این آفت معمولا در طول زمستان در اکثر مناطق از بین میرود اما شفیره های موجود در خاک، زمستان را در خاک زنده میمانند.
حشره کامل
مانند مرحله لارو، رنگ حشرات کامل کاملا متغیر است. بال های جلویی پروانه ها معمولا قهوه ای مایل به زرد با لکه سیاه کوچک هستند. بال های عقبی در اصل سفید مایل به کرم و دارای نقطه سیاه کوچکی هستند. ابعاد پروانه در طول بال 32 الی 45 میلی متر است.
حشرات کامل آفت 5 تا 15 روز زندگی میکنند، اما ممکن است بیش از 30 روز در شرایط مطلوب زنده بمانند. پروانه ها عمدتا شبانه هستند و در طول دوره تاریک فعال باقی میمانند و در ساعات روز معمولا در پوشش گیاهی پنهان میشوند. تخمک گذاری آن ها هم حدود سه روز پس از ظهور شروع میشود و تا زمان مرگ ادامه دارد.
خسارت کرم بلال ذرت به چه صورت است؟
خسارت ناشی از کرم بلال ذرت از تخریب محصول میزبان گرفته تا آسیب های دیگری که ممکن است باعث ایجاد عفونت شود و محصول را به محصولی غیرقابل فروش تبدیل کند؛ زیرا اغلب به محصولات ارزشمند و قسمت برداشت شده محصول حمله میکند. بنابراین، لاروهای کرم بلال ذرت اغلب با ساختارهای گیاهی مانند شکوفه ها، جوانه ها و میوه ها مرتبط هستند.
آن ها با سوراخ کردن غلاف یا جویدن از طریق دیواره غلاف برای تغذیه از دانه های در حال توسعه باعث آسیب به گیاهان میشوند. کرم ذرت هنگام تغذیه از کاهو، در سر کاهو فرو میروند.
در ذرت، لاروهای جوان کرم بلال ذرت تمایل دارند در ابتدا از ابریشم تغذیه کرده و در گرده افشانی تداخل ایجاد کنند، اما در نهایت معمولا به مغزها دسترسی پیدا میکنند. همچنین حذف هسته های آسیب دیده منجر به تلفات اضافی میشود زیرا مقدار قابل توجهی ذرت آسیب ندیده نیز دور ریخته میشود.
در گوجه فرنگی، لاروهای کرم بلال ذرت ممکن است از شاخ و برگ تغذیه کرده و در ساقه ظاهر شوند، اما بیشتر تغذیه از میوه گوجه فرنگی اتفاق میافتد. لاروها معمولا شروع به سوراخ کردن میوه میکنند و برای مدت کوتاهی از آن تغذیه میکنند و سپس به سراغ میوه دیگر میروند.
معمولاً حفره عمیقی از تغذیه لاروها ایجاد میشود و قسمت های آلوده آبکی و نرم میشود و به عنوان نقطه ورود بیماری ها عمل میکند. سایر محصولات مانند لوبیا، طالبی، خیار، کدو و کدو تنبل نیز ممکن است به شیوه ای مشابه آسیب ببینند.
پیشگیری و کنترل آفت کرم بلال ذرت
از اواسط قرن نوزدهم در ایالات متحده از کنترل کرم بلال ذرت حمایت شده است و اقدامات به دو دسته کلی تقسیم میشوند: آن هایی که به منظور کاهش کلی جمعیت آفات است و گروه دیگر با هدف حفاظت از یک محصول خاص انجام میشود. در اغلب موارد، توصیه میشود از مدیریت یکپارچه آفات استفاده کنید.
کنترل زراعی کرم بلال ذرت
از روش های مختلف زراعی میتوان برای از بین بردن آفت در مراحل مختلف استفاده کرد از جمله: شخم عمیق، تخریب مکانیکی، دستکاری در تاریخ کاشت و استفاده از محصولات دام.
قدم اول بای مبارزه استفاده از تله است. لوبیای لیما برای پروانه ها جذابیت نسبتا بالایی دارد. در مناطق جنوبی که کرم بلال ذرت ابتدا روی علف های هرز رشد میکند و سپس در محصولات پراکنده میشود، درمان علف های هرز از طریق چمن زنی، علف کش ها یا استفاده از حشره کش ها میتواند آسیب های زیادی را به محصولات مجاور وارد کند.
در مناطق شمالی، گاهی اوقات امکان کاشت یا برداشت محصول برای جلوگیری از آسیب وجود دارد. در طول دوره رشد این حشره، تراکم آن در اواخر فصل رشد بیشترین و مخرب ترین است. خاکورزی، به ویژه در پاییز ، میتواند زمستان گذرانی شفیره ها را در مناطق جنوبی کاهش دهد.
کنترل بیولوژیکی کرم بلال ذرت
متداول ترین روش برای دستیابی به کنترل بیولوژیکی کرم بلال ذرت، انتشار انگل ها یا شکارچیان پرورش یافته مصنوعی، به ویژه استفاده از زنبور پاراتیزوئید است.
زنبور Microplitis croceipes (میکروپلیت کروسایپ) هم میتواند موثر باشد زیرا کمتر تحت تأثیر آفت کش های ارگانوفسفات و پیرتروئیدهای مصنوعی قرار میگیرد.
استفاده از باکتری Bacillus thuringiensis (باسیلوس تورنجینسیس) و ویروسHeliothis NPV (ویروس پلی هیدروز هسته ای، بخشی از خانواده باکولوویروس ها) هم بسیار موثر است.
استفاده از باکتری ها و ویروس ها برای مقابله با کرم بلال ذرت که به صورت تجاری در دسترس هستند، در صورت اعمال روی لاروهای ابریشم ذرت، سرکوب خوبی را انجام میدهند. این امر برای تولید ذرت در باغچه، تجاری نباشد، کاربرد دارد.
سطح خاک و کاربردهای زیر سطحی کنترل بیولوژیکی کرم بلال ذرت نیز میتواند بر جمعیت کرم بلال ذرت تأثیر بگذارد زیرا لاروها برای شفیره شدن به خاک میافتند. اما این رویکرد ممکن است برای حفاظت از محصولات تجاری کاربرد داشته باشد، زیرا لاروها باید قبل از کشته شدن تکامل خود را تکمیل کنند، بنابراین برای محصول آسیب هایی به دنبال دارد.