قارچ آلترناریا ؛ عامل بیماری لکه برگی

قارچ آلترناریا یا کپک سیاه یکی از متداول ترین نوع بیماری های گیاهان در سراسر دنیا است.

آلترناریا یک نوع از قارچ های فرصت طلب است که عامل فاسد شدن بسیاری از گیاهان من جمله ساقه گوجه فرنگی و گندم است و غیره است.

در این مطلب از مجله جالیزان به قارچ آلترناریا و چگونگی ابتلا گیاهان به این قارچ و همچنین راه های پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.

لازم به ذکر است که قارچ آلترناریا

موجب بیماری های شایع تنفسی و آلرژیک در انسان ها نیز میشود.

زمان انتشار این قارچ در اواخر تابستان و فصل پاییز در مناطق معتدل شایع میباشد و مهمترین راه انتشار آن، هوا می باشد.

نشانه های قارچ آلترناریا

بیماری لکه برگی ناشی از قارچ آلترناریا در قالب لکه هایی روی برگ و بلایت که معمولا لکه های سیاه برروی برگ ها هستند ظاهر می شود. همچنین این بیماری گاهی ممکن است بصورت پوسیدگی یا از پا افتادگی برروی ساقه، غده و میوه گیاه نیز ظاهر شود.

این لکه ها به رنگ قهوه ای تیره و یا سیاه هستند و کم کم بزرگ شده و به شکل دو دایره که مرکز یکسانی دارند گسترش پیدا می کنند.

ابتدا برگ های پیر پایین مبتلا شده و بیماری به سمت بالا گسترش پیدا کرده و موجب زرد و پیر شدن، آلودگی و ریزش برگ ها می شود.

بیماری آلترناریا بر روی ساقه

معمولا قارچ آلترناریا بر روی ساقه به شکل شانکر؛ بیضی شکلی موضعی، کمی روشن و به ‌صورت ضایعات قهوه‌ای ‌رنگ مایل به قرمزی است که دور ساقه را گرفته و رفته رفته آن را از بین می برد.

بیماری آلترناریا بر روی اندام زیرزمینی

در اندام های زیرزمینی مثل غده های سیب زمینی به شکل لکه های تیره فرورفتگی به عمق پنج تا شش میلی متر  و در میوه ها برخی در نواحی نزدیک به گلوگاه و برخی در نزدیک به دم و یا نقاط دیگر از طریق زخم ایجاد آلودگی می کند.

بیماری آلترناریا بر روی میوه

لکه های روی میوه ممکن است کوچک، بزرگ، فرورفته باشد و تمام میوه را آلوده کند البته در بعضی از میوه ها مثل گوجه فرنگی یا مرکبات لکه های کوچک روی سطح میوه میتواند نشان از توسعه آلودگی در داخل میوه باشد.

راه های گسترش قارچ آلترناریا

گونه های بیماری زای این قارچ در بافت مرده، بقایای آلوده گیاهان و درون یا روی بذر ها زمستانی زندگی می کنند.

این قارچ از طریق زخم ها به بافت های حساس گیاهان حمله می کند و چناچه همراه با بذر گیاهان منتقل شود پس از رویش و سبز شدن بذر به گیاهچه ها نیز حمله میکند.

ناگفته نماند که در صورت وجود باد و باران این قارچ میتواند به سایر گیاهان نیز منتقل شود.

کنترل و درمان آلترناریا

بیماری قارچی همچون آلترناریا را می توان با راه های بسیاری از بین برد.

یکی از این راه ها سمپاشی با قارچ کش هایی مثل تریکودرماروت، داکونیل، لروتانیل، ایمازیل و … است که در این راه باید قارچ کش ها مستقیم برروی برگ گیاه پاشانده شود.

باغبان های محصولات ارگانیک نیز می توانند از اسپری قارچ کش کپتان و مس استفاده کنند که کنترل را اندکی چالش برانگیز تر میکند.

از دیگر راه های کنترل این بیماری می توان به استفاده از ارقام مقاوم و یا تیمار بذر با قارچ های بیولوژیک اشاره کرد.

مصرف کود علی الخصوص کود های نیتروژنی معمولا میزان ابتلا به بیماری های آلترناریایی را کاهش میدهد.

برای پیشگیری از ابتلا گیاهان بعدی به قارچ آلترناریا نیز می توان از راه هایی مثل تناوب زراعی، حذف و یا سوزاندن بقایای گیاهی و ریشه کنی علف های هرز میزبان استفاده کرد.

طبق گزارشات سازمان جهاد کشاورزی در شمال کشور به دلیل رطوبت بالا در فصل بهار احتمال ابتلا به بیماری لکه برگی بالا می باشد و به همین دلیل باغداران انار که دارای درختان بارده بالای سه سال می باشند می توانند برای پیشگیری از بیماری لکه برگی از محلول زیر برای سمپاشی استفاده کنند:

قارچ کش تیوفانات متیل(توپسین ام) به میزان یک در هزار لیتر آب

توجه شود که در زمان بارندگی و وزش باد شدید از عملیات سمپاشی خودداری شود برای اینکار لازم است که توصیه های هواشناسی را دنبال کنند، اپلیکیشن جالیزان اعلان اخطار های هواشناسی به راحتی در اختیارتان قرار می دهد.