کود مرغی در واقع همان فضولات مرغ است که به عنوان کود آلی به ویژه برای خاک‌های کم نیتروژن استفاده می‌شود. در این مقاله از مجله الکترونیکی جالیزان به بررسی کاربرد کود مرغی و اهمیت آن در کشاورزی می‌پردازیم.
صنعت طیور یکی از بزرگ‌ترین صنایع می‌باشد و نسبت به صنعت کشاورزی سریع‌ترین رشد در جهان را داشته است. این را می توان به افزایش تقاضا برای گوشت مرغ و محصولات آن مانند تخم مرغ نسبت داد.
با این حال، مشکل عمده ای که صنعت طیور با آن مواجه است، انباشته شدن ضایعات در مقیاس بزرگ از جمله فصولات و زباله‌های مرغی است که باعث ایجاد مشکلات زیادی در زمان دفع آن‌ها و آلودگی می شود، مگر اینکه فناوری های مدیریت پایدار از نظر زیست محیطی و اقتصادی تکامل یابد.
در حال حاضر بیشتر فضولات تولید شده توسط صنعت طیور به عنوان منبع مواد مغذی و اصلاح خاک در زمین های کشاورزی استفاده می شود.
مطلب تکمیل کننده:
“معرفی انواع کود مورد استفاده در کشاورزی! راهنمای کامل”
کاربرد کود مرغی در کشاورزی
وقتی صحبت از استفاده کردن از کود در کشاورزی می‌شود، در میان کودهای حیوانی بهترین گزینه کود مرغی می باشد. این کود در واقع کود آلی محسوب می‌شود که حاوی نیتروژن فراوان است.
کود مرغی علاوه بر نیتروژن تمام 13 ماده مغذی ضروری گیاهی است که توسط گیاهان استفاده می شود.
از جمله نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، گوگرد (S)، منگنز (Mn)، مس (Cu)، روی (Zn)، کلر (Cl) بور (B)، آهن (Fe) و مولیبدن (Mo).
استفاده از کود مرغی به عنوان کود برای گیاهان یا درختان ممکن است بخشی یا تمام نیازهای گیاه را تامین کند.
ماهیت آلی این کود مزیت آن نسبت به کودهای معدنی یا مصنوعی مانند بهبود ساختار خاک با افزایش ظرفیت نگهداری آب، ایجاد فضاهای منافذ و هوادهی برای رشد خوب گیاه است. مواد آلی موجود در کود مرغی خاک رسی سنگین را سبک می کند و از اتصال ذرات خاک به یکدیگر جلوگیری می کند. همچنین افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی و یا توانایی خاک برای نگهداری مواد مغذی از دیگر کاربردهای کود مرغی است.
مواد مغذی موجود در کودهای مرغی در مدت زمان طولانی‌تری و به آهستگی در خاک رهاسازی می‌شوند و احتمال کمتری دارد که از لایه قرار گیری ریشه دور شوند و به آب های سطحی یا زیرزمینی نفوذ کنند و باعث آلودگی شوند.
انواع کود مرغی
این کود به اشکال مایع، پلیت، گرانوله و پودری در بازار موجود است که بسته به نوع گیاه کاربرد دارند.
البته بسته به نوع پرورش شامل انواع زیر می‌شود:
کود بستر جوجه کشی
از فضولات جوجه ها بدست می آید که کیفیت نگه داری و تغذیه جوجه ها بر کیفیت مواد مغذی کود تاثیر گذار است.
کود مرغی نیمچه تخم گذار
برای تولید این کود از فضولات مرغ های نیمچه تخم گذار استفاده می کنند که با توجه به نوع بستر و تفاوت تغذیه نسبت به جوجه ها، از کیفیت پایین تری نسبت به کود نوع اول دارد.
کود مرغی تخم گذار (مادر)
در این نوع کود، از جمع‌آوری فضولات مرغ های مادر بر روی لانه هایشان نگهداری شده به دست می‌آید. و نگهداری و کیفیت بستر مرغ ها بر کیفیت کود اثر گذار است. این نسبت نیز نسبت به کود نوع اول کمتر می باشد.
کود مرغی قفسی
این نوع کود از جمع آوری فضولات پرندگانی که در قفس نگه داری می شوند بدست می آید. در نوع به دلیل وجود نداشتن بستر، کیفیت کود ارزش بالایی دارد.
روش‌های فرآوری کود مرغی
همانطور که قبلا گفته شد این کود حاوی مقدار زیادی نیتروژن می‌باشد که اگر به صورت خام برای گیاه استفاده شود موجب سوختگی آن و حتی باعت از بین رفتن گیاه می‌شود. برای استفاده از کود ابتدا باید آن را فرآوری کرد که اصطلاحا به آن عقیم کردن کود مرغی نیز می‌گویند.
علاوه بر به تعادل رساندن نیتروژن مزیت دیگری که کود مرغی فرآوری شده نسبت به کود خام دارد این است که عوامل بیماری زا از کود خام حذف می‌شوند.
روش‌های فرآوری کود مرغی شامل روش های زیر می باشد:
کمپوست
در این روش از انباشتن کود مرغی خام در مخزن کمپوست و هوادهی آن برای انجام فعالیت‌های هوازی کود فرآوری شده مناسب کشاورزی تولید می شود. کمپوست سازی به کود زمان می دهد تا برخی از مواد مغذی قوی تر را تجزیه کند تا برای گیاهان قابل استفاده تر باشد.
هضم بی هوازی
مانند روش کمپوست است با این تفاوت که در عدم حضور باکتریها اتفاق افتاده و در آن مواد آلی به بیوگاز و کود تبدیل می شوند.
خشک کردن
در این روش به وسیله خورشید یا ابزار مکانیکی به کود حرارت می دهند.
سیلو کردن
در این روش فضولات طیور با ضایعات کشاورزی مانند کاه، پوسته برنج و ذرت علوفه ای مخلوط شده و با محلول پاشی مناسب و تامین رطوبت کافی به میزان 40 الی 70 درصد کود مرغی را از حالت خامی در می آورند.
کود مرغی برای چه گیاهانی مفید است؟
به دلیل ارگانیک بودن کود مرغی می‌توان از آن برای اغلب گیاهان استفاده نمود. اما بیشترین کاربرد کود مرغی برای میوه و سبزیجات ارگانیک مثل گوجه فرنگی، خیار، هندوانه، فلفل و بادمجان است و موجب افزایش تعداد و کیفیت محصولات می شود.
همچنین برای کوددهی به درختان میوه مانند درخت گردو ، مرکبات، سیب، پسته و … نیز کاربرد دارد.
نحوه استفاده از کود مرغی
- پخش سطحی
- چالکود
روش پخش سطحی همانطور که از اسمش پیداست روش ساده ای است که تنها با پخش کردن کود مرغی در اطراف گیاه انجام می شود. اما این روش معایبی نیز دارد مانند زمانی که در برخی از گیاهان مشکلات جذب مواد مغذی توسط ریشه به وجود می آید. همچنین ممکن است با کود یا آبیاری یا بارندگی توسط رواناب شسته شود و از دسترس گیاه خارج شود. یکی از مشکلات دیگر این روش رشد علف های هرز در اطراف گیاه می‌باشد. در نتیجه روش چالکود میتواند گزینه بهتری باشد.
در آخر می‌توان گفت که این کود حاوی تمام مواد مغذی ضروری برای تولید محصولات زراعی است و کاربرد کود مرغی به عنوان یک کود آلی و منبع مواد مغذی گیاهی قرن هاست که شناخته شده است. علاوه بر این که یک اصلاح کننده خوب برای خاک است، ظرفیت نگهداری آب و موجودات زنده مفید در خاک را نیز افزایش می‌دهد.
با این حال آگاهی از میزان کود مرغی مورد استفاده بسته به نوع کود تولید شده و بسته به نوع گیاه و مواد مغذی مورد نیاز آن متفاوت است و برای مدیریت صحیح استفاده از کود و افزایش بهره‌وری محصول، به اطلاعات جامع نری نیاز است.