یخ آب زمستانه در واقع یک روش کنترل محیطی است که برای کنترل بیماری‌ها و آفات گیاهان در باغات و مزارع انجام می‌شود. همانطور که میدانید در کشاورزی امروزه برای از بین بردن و دفع آفات از سموم و آفت کش ها استفاده می‌شود که استفاده بیش از حد آن ها منجر به آلودگی خاک و محصول مورد کشت می‌شود. علاوه بر این برخی از آفات خود را با شرایط وفق داده و نسبت به دوز خاصی از سموم مقاوم می شوند بنابراین برای از بین بردن آن ها باید هر ساله دوز آفت کش ها را زیاد کرد.
اهمیت استفاده از یخ آب زمستانه
از زمان پیشین تا به امروز استفاده بیش از حد از آفتکش هاي مختلف شامل؛ علف کشها، حشره کش ها، قارچ کش ها و جونده کشها باعث نگرانی در مورد آلودگی محیط زیست و به خطر افتادن سلامت جوامع انسانی شده است. تاثیرات منفی که این سموم بر محیط اطراف ما می‌گذارند شامل تجمع و افزایش غلظت آفتکش ها در بدن جانداران و ورود این آلودگی و سموم به زنجیره غذایی ما و آلودگی طولانی مدت منابع آب و خاك می‌شود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا ایران سالانه ۳۵ هزار تن مصرف سم دارد که ۷۵ درصد از این مصرف، تولید داخلی است. در حال حاضر بسیاری ازمحصولات صادراتی کشور گرفتار مافیای سم و کود شده‌اند که چهره کشاورزی ایران را در نزد جهانیان سیاه کرده است.
برای از بین بردن آفات می توان با تلفیق روش‌هاي کنترل محیطی در کنار استفاده به اندازه از سموم بهترین نتیجه در کشاورزی بدست آورد.
روش های کنترل و مدیریت آفات
- روش های فیزیکی کنترل آفات
- روش های شیمیایی کنترل آفات
- روش های زراعی مبارزه با آفات
- روش های کنترل بیولوژیکی آفات
روش یخ آب زمستانه (کنترل آفات به روش یخ آب زمستانه)
یکی از روش های فیزیکی کنترل آفات روش یخ آب زمستانه می باشد. یخ آب در واقع روشی است که بر بیماری ها، حشرات، جوندگان و علف های هرز تأثیر می گذارد. بسیاری از آفات برای در امان بودن از سرمای زمستان به خاک و یا پوشش‌های گیاهی سطح خاک پناه می‌برند که این زمان بهترین زمان برای مبارزه با آنها از طریق روش‌های مختلف فیزیکی و زراعی می باشد و یخ آب زمستانه یکی از روش های بسیار مؤثر و کم هزینه برای کنترل این آفات است.
روش انجام یخ آب زمستانه
برای انجام یخ آب در فصل زمستان ابتدا زمین را شخم می زنند. سپس زمین را کرت بندی می کنند و این کرت ها را به صورت غرقاب آبیاری می کنند. در سرما آب در لایه سطحی خاک یخ می زند و بسیاری از آفت ها و حشرات پنهان شده در خاک را از بین می برند.
در واقع مکانیزم روش یخ آب به این گونه است که با غرقاب کردن خاک یخ زدن آن منافذ داخل خاک پر می شوند و آفات و کرم‌های هوازی در شرایط بدون اکسیژن قرار بگیرند و از بین بروند. همچنین بخشی از آفات نیز ممکن است بر اثر ایجاد کریستال های یخ و آسیب به بدن آن ها از بین بروند.
بهترین زمان برای یخ آب زمستانه
این کار معمولا از اوایل زمستان آغاز شده و در طول دوره سرما حداقل یک بار انجام می‌شود. بهترین زمان برای یخ آب زمستانه زمانی است که دمای هوا به منفی هفت درجه سانتی گراد رسیده باشد. در روش یخ آب زمستانه باید به این نکته توجه داشت که این روش در مناطقی که در فصل زمستان به اندازه‌ای سرد نمی شود که آب درون خاک یخ بزند جوابگو نمی باشد.
فواید روش یخ آب زمستانه
یخ آب زمستانه علاوه بر اینکه باعث ازبین رفتن و کنترل آفات می شود، به حاصلخیزی و اصلاح بافت خاک نیز کمک می کند. همانطور که گفته شد با غرقاب کردن خاک و یخ زدن آب در خاک، حجم خالی بین ذرات خاک پر می شود. بنابراین در زمان آب شدن یخ ها باعث فاصله گرفتن ذرات خاک از هم می شود تخلخل خاک را افزایش می دهد. استفاده از این روش برای خاک های رسی و سنگین بسیار مناسب است. در این حالت نگه داری رطوب در خاک افزایش پیدا می کند و همچنین با افزایش منافذ خاک ریشه گیاه به راحتی می تواند توسعه پیدا کند. به طور خلاصه فواید روش یخ آب شامل موارد زیر می‌شود:
- کنترل و از بین بردن آفات و بیماری ها
- بهبود انواع بافت خاک
- افزایش رشد و توسعه ریشه
- افزایش نفوذپذیری خاک
- جلوگیری از رشد علف های هرز
نکته!
در هنگام استفاده از روش یخ آب زمستانه میزان آب برای آبیاری بسیار مهم است و آبیاری بیش از حد در زمستان می‌تواند معایب خاص خود را داشته باشد. میزان آب آبیاری در این روش بسته به وضعیت آب و هوایی منطقه خود متفاوت است. بنابراین قبل از انجام این کار با کارشناسان و مشاوران مربوطه در این زمینه مشورت نمایید.
به طور کلی این روش برای کنترل آفات با استفاده از بازسازی و تغییر محیط در نامطلوب کردن شرایط زیست آفات از رشد و نمو آن ها جلوگیری می کند. با تلفیق و استفاده از روش هاي کنترل فیزیکی مانند روش یخ آب زمستانه امید آن است که استفاده از سموم و آفتکش ها در کشاورزی به حداقل خود برسد و بتوان به محیط زیستی پاك و جامعه انسانی سالم دست پیدا کرد.