در کشور ایران از زمان های گذشته تا به امروز مصرف گیاهان دارویی رواج داشته است. گیاهان دارویی در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد داشته و محبوبیت زیادی در میان مردم دارند. در ابتدا مصرف گیاهان دارویی بیشتر در میان بزرگسالان رواج داشت؛ ولی در حال حاضر با تولید انواع دم نوش ها، جوانان نیز به استفاده از این گیاهان در طول شبانه روز روی آورده اند. کاشت و پرورش گیاهان دارویی یکی از مشاغل پرسود به حساب آمده؛ ولی باید توجه داشت که همه گیاهان برای تولید در ایران مناسب نبوده و برخی از آن ها هزینه زیادی برای سرمایه گذار دارند. در این مقاله با شناخت گیاهان دارویی پرسود و محبوب ترین گیاهان دارویی در میان مردم آشنا می شویم که کاشت و تولید آن در ایران مقرون به صرفه بوده و فروش خوبی داشته باشند.
پرسودترین گیاهان دارویی کدامند؟
1. زعفران
یکی از گران ترین گیاهان دارویی پرسود دنیا زعفران بوده که خواص درمانی زیادی دارد و به طلای سرخ مشهور است. این گیاه به عنوان دمنوش، شربت یا استفاده در غذا کاربرد داشته و طرفداران زیادی دارد. کاشت و پرورش زعفران به دلیل اینکه در برابر شور بودن خاک مقاوم بوده و به دمای هوا حساس نیست، ساده است. زعفران را می توان از خرداد ماه تا اواسط مهر ماه کاشت و پرورش آن در زمین های کوهستانی که زمستان سرد و تابستانی خشک دارند، راحت تر است. این گیاه را می توان در گلخانه نیز پرورش داد و با استفاده از پیاز مرغوب، مقدار زیادی در طول سال برداشت کرد. محبوبیت گیاه زعفران در میان ایرانیان بسیار زیاد بوده و حتی با وجود قیمت بالای آن، از سبد غذایی حذف نشده است. به همین دلیل یکی از گیاهان دارویی پرسود جهت پرورش، زعفران بوده که بسیاری از افراد بر روی آن سرمایه گذاری می کنند. تقویت حافظه و بهبود عملکردهای ذهنی، تقویت سیستم ایمنی، بهبود گردش خون در بدن، خواص آنتی اکسیدانی، کاهش علائم بیماری های روحی و درمان افسردگی، پیشگیری از سرطان با تولید رادیکال های آزاد در بدن و جلوگیری از پیری زودرس پوست و حفظ شادابی آن از خواص مهم زعفران ها هستند.
2. زنجبیل
این گیاه جزو ادویه های گران به حساب آمده و به صورت گیاه تازه یا پودر مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه زمستانه برای رفع گلو درد و سرماخوردگی طرفدار زیادی داشته و تسکین دردهای معده نیز از خواص بی شمار آن است. در حال حاضر تقاضای بازار برای این گیاه به میزانی است که بخش زیادی از آن به کشور وارد می شود و به همین دلیل بستر مناسبی برای کاشت و پرورش آن وجود داشته و بازار سودآوری دارد. از خواص دارویی فوق العاده زنجبیل می توان گفت که به گیاهی ضد سرطان مشهور بوده و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. همچنین زنجبیل جزو گیاهان دارویی پرسود در کمک به بهبود عملکرد قلب و مغز بوده و دردهای معده و شکمی را کاهش می دهد.
3. بابونه
بابونه به دلیل داشتن آنتی اکسیدان بالا و خواص بی نظیری که دارد همیشه پرفروش و محبوب بوده است. بابونه را هم به صورت دم نوش و چای استفاده می کنند و هم برای بخور دادن صورت مفید است. همچنین می توان گل بابونه را با چای یا دم نوش های دیگر ترکیب کرد. بابونه اغلب به طور طبیعی در طبیعت رشد کرده و از طریق بذر به راحتی تکثیر می شود ولی برداشت آن کمی سخت و پرهزینه است. این گیاه اگر در مراحل برداشت پودر شده و به صورت گل نباشد طرفدار زیادی نداشته و عطاری ها قادر به فروش آن نمی باشند. در سال های اخیر بابونه شیرین بسیار محبوب بوده و بسیاری از کشاورزان به کاشت و پرورش آن روی آورده اند زیرا سود خوبی داشته و با قیمت مناسبی می توانند آن را به بازار عرضه کنند. بسیاری از خانم ها برای تسکین دردهای قاعدگی و جلوگیری از عفونت از بابونه استفاده می کنند و علاوه بر آن این گیاه برای کمک به سلامت قلب، درمان بی اشتهایی، از بین بردن سنگ کلیه و کاهش التهاب های بدن مفید است.
4. گل گاو زبان
گل گاو زبان یکی از معروف ترین گیاهان دارویی پرسود در میان ایرانیان است که محبوبیت و تقاضای بالای آن باعث گران بودن و پرفروش بودن این گیاه شود. گل گاو زبان از دیرباز برای تقویت اعصاب و کاهش استرس استفاده می شده و خواص دارویی دیگری نیز دارد. هزینه کاشت و تولید این گیاه پایین بوده و برای پرورش آن به میزان کمی آب نیاز است. دوره برداشت گل گاو زبان 4 ماه بوده و سبب فرسایش خاک نیز نمی شود. این گیاه منیزیم بالایی داشته و برای درمان بیماری های کلیوی و سرماخوردگی نیز مفید است. گل گاو زبان به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و باعث تنظیم ضربان قلب می شود.
5. اسطوخودوس
گیاه اسطوخودوس از آن جهت پرطرفدار است که تأثیر زیادی در رفع استرس داشته و به بهبود خواب کمک می کند. همچنین از عصاره آن در تهیه اقلام بهداشتی مانند صابون، روغن بدن و… می توان استفاده کرد. کاشت و تکثیر اسطوخودوس آسان بوده و در مناطقی که خورشید می تابد گیاه با کیفیت تری تولید می شود. این گیاه در برابر سرما مقاوم بوده؛ ولی در فصل بهار که شروع به گل دهی می کند باید دور از سرما باشد تا گیاه دچار سرمازدگی نشود. گیاه اسطوخودوس نیز جزو گیاهان گران به حساب آمده و تکثیر و پرورش آن سود بسیار خوبی برای کشاورزان دارد. این گیاه در کشورهای دیگر نیز خواهان داشته و می توان سود خوبی از صادرات آن به دست آورد. کاهش فشار خون، کمک به بهبود خواب و تقویت اعصاب، خواص ضدمیکروبی و کاهش حالت تهوع از خواص بی نظیر این گیاه دارویی است.
6. به لیمو
این گیاه پرفروش به صورت دم نوش، چاشنی و اسانس در اقلام بهداشتی مانند کرم های آرایشی استفاده شده و به دلیل خوش عطر بودن با سایر گیاهان نیز در دمنوش ها ترکیب می شود. به لیمو جزو گیاهان دارویی پرسود و پرمحصول است و با یک بار کاشت تا 5 سال محصول داده و سالی 3 بار می توان محصولات را برداشت کرد. اگر نور خورشید و آبی کافی به این گیاه برسد به سرعت رشد کرده و کل مزرعه را پوشش می دهد. به لیمو در زمستان افزایش قیمت دارد؛ زیرا فصل برداشت آن نیست و کمیاب می شود. این گیاه در زمستان به عنوان تب بر استفاده شده و علائم سرما خوردگی را کاهش می دهد. تقویت معده، کمک به هضم غذا، مؤثر در درمان بیماری های دهان و لثه ها، بهبود عملکرد مغز و کاهش استرس از دیگر خواص مهم به لیمو هستند.
7. مریم گلی
مریم گلی گیاهی سرشار از آنتی اکسیدان بوده که به پیشگیری از انواع سرطان کمک می کند. خواص زیاد این گیاه آن را به یکی از گیاهان دارویی پرسود و پرطرفدار در عطاری ها تبدیل کرده که تقاضای خرید بالایی دارد. مریم گلی گیاهی چند ساله است و با یک بار کاشت تا چند سال محصول می دهد و در طول یک سال نیز 3 بار می توان محصول را برداشت کرد. بهبود سلامت قلب و مغز، تقویت حافظه، تأثیر در سلامت استخوان ها، کاهش قند خون و کمک به سلامت پوست از خواص دارویی گیاه مریم گلی است.
8. آویشن
آویشن علاوه بر خواص درمانی زیادی که دارد در پخت غذا نیز بسیار استفاده می شود. این گیاه نیز جزو پرفروش ترین گیاهان در ایران به حساب می آید و در فصل زمستان به دلیل اینکه باعث کاهش سرفه و گلودرد می شود، تقاضا برای خرید آن افزایش پیدا می کند. شربت آویشن در داروخانه ها نیز موجود بوده و توسط پزشکان برای بیماران تجویز می شود. کاشت و پرورش آویشن ساده بوده و با یک بار کاشت تا چند سال محصول می دهد. از نکات مثبت کاشت آویشن می توان به مقاومت در برابر کم آبی و خشکی اشاره کرد که کار پرورش آن را راحت تر و کم هزینه تر می کند. آویشن خاصیت ضدباکتری و ضدقارچ داشته و دردهای عضلانی را تسکین می دهد. این گیاه به رفع التهاب و اسپاسم های بدن نیز کمک بسیاری می کند.
9. نعناع فلفلی
این گیاه که از ترکیب نعناع و پونه آبی به وجود می آید جزو گیاهان معطر به حساب آمده و به دلیل کاربردهای زیادی که دارد در دسته گیاهان دارویی پرسود و پرفروش قرار می گیرد. گیاه نعناع فلفلی هم به عنوان دمنوش طرفدار داشته و هم اسانس آن در شیرینی پزی، تولید اقلام بهداشتی و ساخت گیاهان دارویی به کار می رود. هزینه کاشت و پرورش این گیاه پایین بوده و نباید در مناطق گرمسیری رشد داده شود؛ زیرا باعث کاهش میزان اسانس آن می شود. گیاه نعناع فلفلی به کاهش علائم مربوط به سندروم روده تحریک پذیر کمک کرده و برای رفع سوء هاضمه نیز استفاده می شود. نعناع فلفلی ادرار آور بوده و به عنوان دارویی ضدباکتری و ضدویروس شناخته می شود. تسکین دردهای عضلانی و اسپاسم ها نیز از دیگر خواص بی نظیر این گیاه هستند.
10. زیره
زیره در دسته گیاهان دارویی با خواص بالا قرار می گیرد و علاوه بر آن در پخت غذا نیز کاربرد دارد. زیره در دو نوع سبز و سیاه موجود است که زیره سبز بومی ایران بوده و به کشورهای دیگر صادر می شود. بسیاری از افراد زیره را به عنوان گیاهی برای کمک به کاهش وزن استفاده می کنند. زیره سبز گیاهی یک ساله است و با توجه به اینکه در برابر کم آبی و شوری آب مقاوم بوده و تنش های گرمایی را تحمل می کند، کاشت و پرورش آن راحت تر بوده و سوددهی بالاتری برای کشاورزان دارد. زیره گیاهی صادراتی بوده و کشاورزان می توانند با سود بالایی محصولات خود را به فروش برسانند. این گیاه علاوه بر خاصیت ضد سرطانی که دارد در پیشگیری از دیابت نیز مؤثر است. زیره اشتها آور و ضدتشنج بوده و همچنین در تسکین دردهای شکمی و معده کاربرد دارد.
11. بادرنجبویه
این گیاه از خانواده نعناع به حساب آمده و جزو گیاهان پرسود و پرمحصول به حساب می آید. بادرنجبویه با یک بار کاشت تا 5 سال محصول داده و در سال های دوم به بعد در هر سال 2 الی 3 بار می توان آن را برداشت کرد. اسانس این گیاه کاربردهای زیادی در صنایع مختلف داشته و اگر در زمان مناسب برداشت شود میزان این اسانس افزایش می یابد. این گیاه دارویی دارای خواص زیادی مانند آرام بخش بودن و بهبود خواب، درمان دردهای شکمی و نفخ، کاهش دردهای قاعدگی، کمک به بهبود کبد چرب، حفظ زیبایی پوست و رفع التهاب در بدن است. در کشورهای اروپایی نیز این گیاهان دارویی پرسود طرفدار داشته و با بسته بندی های مناسب و تولید محصول باکیفیت می توان به راحتی آن را به سایر کشورها صادر کرد.
نتیجه گیری
در سال های اخیر افراد زیادی به دنبال جایگزین کردن گیاهان دارویی به داروهایی شیمیایی هستند که هم ارزان تر بوده و هم عوارض کمتری برای بدن ایجاد می کنند. کاشت و تولید گیاهان دارویی از مشاغل پرسود در ایران بوده که میزان فروش آن به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. شناسایی گیاهان دارویی پرسود که افراد زیادی برای خرید آن به عطاری ها مراجعه می کنند و همچنین تولید محصول باکیفیت از عوامل مهم در پرفروش بودن گیاهان دارویی هستند. گیاهان زیادی در ایران قابل کاشت و پرورش هستند که با بسته بندی های با کیفیت و تولید بهترین محصول قابلیت صادر کردن به کشورهای مختلف را دارند و کشاورزان نباید فقط به دنبال گیاهان پرسودی مانند زعفران بروند. برای کاشت گیاهان دارویی باید به منطقه، شرایط آب و هوایی و خاک توجه داشت؛ زیرا هر گیاهی شرایط خاص خود را داشته و در تمامی مناطق محصولی پربازده نصیب شما نمی شود. در آخر قبل از اقدام به کاشت هر محصولی اگر قصد فروش آن در همان منطقه را دارید نیاز بازار را در نظر گرفته تا بیشترین سود از گیاهان دارویی نصیبتان شود.
منابع