نمونه برداری آب نیز مانند نمونه برداری از خاک دارای اصولی می‌باشند که با رعایت آنها می توان به بهترین نمونه که معرف آب و خاک مزرعه ما می باشد دست یافت. آب آبیاری در کشاورزی حاوی ترکیبات آلی و معدنی است که بر سلامت گیاه، سلامت و ساختار خاک و طول عمر سیستم آبیاری تأثیر می گذارد. این مقاله از مجله جالیزان در درجه اول به کاربران آب کشاورزی کمک می کند تا با نحوه جمع آوری نمونه‌ای که معرف منبع آب کشاورزی باشد و آماده سازی آن برای انتقال به آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل آشنا بشوند.
نمونه برداری آب به درک ما از اینکه چگونگی اثرگذاری آب آبیاری بر سلامت گیاه، سلامت خاک و طول عمر سیستم آبیاری کمک می کند. بنابراین لازم است که به طور منظم کیفیت آب منبع آبیاری را آزمایش کرد. در زیر به برخی از تاثیرات آب آبیاری در کشاورزی اشاره شده است.
اثرات مستقیم آب آبیاری بر سلامت گیاهان
برخی از ترکیبات شیمیایی موجود در آب می توانند به طور مستقیم بر سلامت و بهره وری گیاهان تأثیر بگذارند. منابع آب می توانند حاوی درشت مغذی ها و ریز مغذی ها باشند.اگر این مواد مغذی در غلظت های کافی وجود نداشته باشند، ممکن است در مدیریت کشاورزی نیاز به استفاده از کود به عنوان منابع غذایی مکمل وجود داشته باشد. برخی از ترکیبات در صورت وجود برای گیاهان سمی هستند. یون هایی مانند کلرید و سدیم می توانند به طور مستقیم باعث ایجاد سمیت در ریشه و برگ شوند، در حالی که یون‌های دیگر (مانند بور) با تجمع در بافت گیاه پس از جذب غیرفعال از آب سمی می شوند.
اثرات آب آبیاری بر خاک
آب همچنین می‌تواند بر خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک و در نهایت بر سلامت گیاه تأثیر بگذارد. به عنوان مثال آبی که سدیم بالایی دارد، می تواند باعث پراکندگی خاک شود. ذرات پراکنده خاک در نزدیکی یکدیگر قرار می گیرند که می تواند منجر به از دست دادن نفوذپذیری و تخلخل خاک شود.
تاثیرات بر عملکرد سیستم آبیاری
کیفیت آب نیز می تواند کارایی سیستم های آبیاری را کاهش دهد. لوله های سربی در سیستم های آبیاری قدیمی ممکن است به دلیل وجود آهن در آب دچار خوردگی شوند و همچنین آب با pH پایین (اسیدی) ممکن است باعث خوردگی اجزای سیستم های آبیاری شود. در صورتی که آب منبع حاوی غلظت متوسط تا زیاد بی کربنات باشد، باعث ایجاد رسوب آهک در سیستم آبیاری می‌شود.
با توجه به موارد گفته شده می توان گفت که نمونه برداری آب مسئله بسیار مهمی است. به وسیله نمونه برداری آب منبع کشاورزی می توان میزان یون های موجود در منبع آب را تشخیص داد و اقدامات مدیریتی لازم (از جمله اضافه کردن کود یا تصفیه آب) انجام داد.
محل نمونه برداری آب
اطلاعات زیر به نحوه جمع آوری نمونه آب بر اساس منبع آب آبیاری مربوط می شود. جمع آوری نمونه شما از محل صحیح ضروری است، زیرا بر دقت و سودمندی نتایج آزمایش کیفیت آب تأثیر می گذارد.
آب های زیرزمینی
آب های زیرزمینی از نظر کیفیت آب متفاوت است و عواملی مانند عمق چاه (که آبخوان به آن دسترسی دارد) و یا نزدیکی چاه به ساحل بر کیفیت آب اثر گذارند.
- برای نمونه برداری آب از چاه، نمونه را از محفظه پمپ جمع آوری کنید تا نتایج تحت تأثیر آلاینده‌های داخل خطوط آبیاری قرار نگیرد.
- از هر چاه یک نمونه آب جمع آوری کنید.
- برای اینکه آب مانده در سیستم آبیاری خارج شود و نمونه آبی که جمع آوری می کنید معرف منبع آب باشد. پمپ آب را تا مدتی روشن کنید. مدت زمانی که طول می کشد با نوع و اندازه سیستم آبیاری متفاوت است. سپس، پس از شستشوی آب راکد در سیستم، یک نمونه جداگانه جمع آوری کنید.
آب سطحی
کیفیت آب های سطحی در درجه اول به کاربری زمین در حوضه آبخیز، فراوانی، شدت و مدت بارندگی و تبادل با سایر منابع آب سطحی و زیرزمینی بستگی دارد. اگر سیستم آب آبیاری از نوع بارانی است، نمونه برداری آب را مستقیماً از سر آبپاش یا اتصالات آن جمع آوری کنید.اگر شیوه پخش آب به طور ثقلی اعمال نمی شود و یک ایستگاه پمپاژ وجود دارد، مانند دستورالعمل های ذکر شده در بالا را برای به دست آوردن نمونه در محفظه پمپ عمل کنید.
زمان نمونه برداری آب
زمان نمونه برداری آب نیز به منبع آب بستگی دارد. آب سطحی باید به صورت فصلی آزمایش شود زیرا آب و هوا، موجودات زنده در آب و جوامع گیاهی اطراف می توانند بر کیفیت آب تأثیر بگذارند. برای چاه‌های کم عمق آبهای زیرزمینی، مانند چاه‌هایی که اغلب در امتداد ساحل استفاده می‌شوند، نمونه‌های آب را به صورت فصلی جمع‌آوری می‌کنند تا چگونگی تأثیر الگوهای بارندگی، تأثیر جزر و مد آب سطحی و سفره‌های زیرزمینی بر کیفیت آب را شناسایی کنند. چاه های عمیق تر معمولاً نوسانات کیفیت آب در آن ها به نسبت چاه های کم عمق و آب های سطحی بسیار کم است. بنابراین، چاه های عمیق تر را می توان هر دو تا سه سال یک بار نمونه برداری کرد.
نحوه صحیح نمونه برداری آب
قدم اول:
با شستن یک سطل تمیز ۲۰ لیتری (ترجیحاً سطل تازه خریداری شده یا سطلی که فقط برای نمونه برداری آب استفاده می شود) سه بار با آب نمونه برداری شروع کنید و سپس سطل را تقریباً تا نیمه از آب پر کنید. این سطل همان چیزی است که شما برای پر کردن ظروف نمونه برداری استفاده خواهید کرد.
قدم دوم:
جمع‌آوری نمونه‌ها در بطری‌های پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) بهترین کار است، زیرا پلاستیک به آسانی با شیمی آب واکنش نشان نمی‌دهد. ظروف نمونه برداری آب باید مات باشند تا نور به آن نفوذ نکند. اگر خرید بطری های HDPE از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست، از ظروف دیگری مانند بطری های آب یکبار مصرف یا نوشابه استفاده کنید. به هر حال این مهم است که قبل از استفاده برای نگهداری و حمل نمونه آب، بطری ها را تمیز کنید و کاملاً شستشو دهید.
قدم سوم:
از بطری های شیشه ای برای نمونه برداری آب استفاده نکنید، زیرا شیشه می تواند با ترکیبات شیمیایی آب واکنش نشان دهد. همچنین بطری های نمونه شیشه ای نیز می توانند در حین انتقال به آزمایشگاه بشکنند.
قدم چهارم:
عمولا، یک بطری نمونه ۵/۰ تا 1 لیتری نمونه آب کافی می باشد. اما آزمایشگاه‌های مختلف معمولاً دستورالعمل‌هایی را در مورد حجم نمونه مورد نیاز برای آنالیزهای مختلف ارائه می‌دهند، بنابراین قبل از تهیه بطری‌های نمونه، آزمایشگاهی که از آن استفاده می‌کنید را بررسی کنید تا مطمئن شوید که حجم نمونه برداری آب باید چه مقدار باشد.
قدم پنجم:
با یک نشانگر دائمی و یک تکه نوار برچسب، مکان، شناسه نمونه، تاریخ نمونه برداری، نام فردی که نمونه را جمع آوری کرده و هر گونه اطلاعات مرتبط دیگر را روی بطری مشخص کنید.
نکات تکمیلی نمونه برداری آب:
در مرحله بعد، مراحل زیر را برای به دست آوردن نمونه آب دنبال کنید
- دست ها را کاملا بشویید یا از دستکش استفاده کنید. سعی کنید دهانه بطری یا قسمت داخلی درب آن را لمس نکنید.
- آب را از سطل داخل بطری نمونه بریزید، بطری را از یک چهارم تا یک دوم پر کنید.
- درپوش را پیچ کنید.
- به شدت تکان دهید.
- آب را خالی کنید و مطمئن شوید که آب داخل سطل آلوده نمی شود.
- مراحل 1 تا 5 را دو بار دیگر تکرار کنید تا یک “آبشویی سه گانه” کامل شود.
- آب را از سطل داخل بطری نمونه بریزید، بطری را تا بالا پر کنید و فضایی برای فضای هوا باقی نماند. درپوش را محکم پیچ کنید.
- نمونه را در یک خنک کننده با یخ مانند کلمن یخ قرار دهید.
- نمونه ها را تا حداکثر ۲۴ ساعت به آزمایشگاه تحویل دهید
نکته: دور نگه داشتن نمونه از نور مستقیم خورشید، اطمینان از عدم وجود فضای خالی و خنک نگه داشتن نمونه بسیار مهم است زیرا نور خورشید و گرما و همچنین وجود هوا در بطری نمونه برداری آب می تواند بر فعالیت میکروارگانیسم ها در آب تأثیر بگذارد و ترکیب آب نمونه را تغییر دهد.
نمونه برداری آب و آزمایش کیفیت آب آبیاری برای تعیین نیاز به تصفیه آب، مشخص کردن نوع سیستم آبیاری و اثرات آن بر آفت کش ها و کودهای اضافی بسیار مهم است و به گرفتن بهینه ترین تصمیمات در مدیریت کشاورزی و داشتن محصول سالم تر کمک می کند.
منبع: https://lgpress.clemson.edu
باسلام باتوجه به زحمات بی شائبه دست اندران کاران ان موسسه شایسته است تقدیر و تشکر نمایم و درصورت صلاحدید راهنمایی اینجانب لطفا بفرمایید . سه نوع آبی که در کشاورزی مورد استعمال قرار می گیرد چگونه و با کدام ابزار می توان آب ثقل را از آبهای کاپیلاری و غشایی تشخیصرداد…