اهمیت ضدعفونی بذر برنج

اهمیت ضدعفونی بذر برنج و توجه به کیفیت آن ها بر هیچ کشاورزی پوشیده نیست. پرورش نشاهای خوب و سالم از ارکان اصلی کاشت برنج به حساب می آید. نتیجه ی کاشت نشاهای سالم و مرغوب افزایش عملکرد محصول برداشتی است. برای جلوگیری از وقوع انواع عوامل مختل کننده رشد گیاه برنج، مانند بیماری های برنج و آفات و علف هرز و … ضدعفونی بذور بسیار حایئز اهمیت است.

عوامل تهدید کننده بذر برنج

قارچها و باکتريهایی گوناگونی منجر به مرگ و میر گیاهچه ها در خزانه می شوند که نهایتا باعث به وجود آمدن خسارت های زیادی در خزانه های برنج می شوند.

عوامل بیماريزا به صورت کندي رشد گیاهچه، لکه برگی، سوختگی گیاهچه، پوسیدگی بذر، زردي گیاهچه، پوسیدگی ریشه، طویل شدن غیر عادي گیاهچه، کپک زدن بذر، پایه گیاهچه و سطح خاك خود را نشان می دهند و متعاقبا باعث از بین رفتن گیاهچه می شوند.

آلودگی قارچی بذر برنج با گونه هاي مختلف و از جمله fujikuroi Fusarium عامل بیماري پوسیدگی طوقه (ژیبرلا)، oryzae Bipolaris عامل بیماري لکه قهوه اي و oryzae Pyricularia عامل بیماري بلاست برنج مشکل بزرگی براي کشاورزان در بسیاري از کشورهاي در حال توسعه و کشورمان میباشد.

بهترین استراتژي براي مدیریت بیماري های محتمل برای برنج در مزرعه اول از همه استفاده از بذور سالم و عاري از آلودگی است.

بنابراین براي پرورش نشاي سالم، ضدعفونی بذر برنج یا استفاده از ترکیبات مناسب لازم و ضروری است.

ضدعفونی بذر برنج

در اولین مرحله از کشت برنج که همان خزانه گیری است، مراحل زیر جهت ضدعفونی نمودن بذور برنج مورد استفاده برا تهیه نشاهای اولیه ضروری است:

1. استفاده محلول آب و نمک

برای این کار لازم است محلول آب و نمک 15 درصد را آماده نمود؛ بدین صورت که 1/5 کیلوگرم نمک را در 10 لیتر آب حل نمایید، محلول آماده شده باید به صورتی باشد که یک تخم مرغ استاندارد در آن شناور باقی بماند.

در این روش بذور مورد استفاده باید به این محلول اضافه شود به طوریک بذور سبک، ضعیف، پوک و شکسته به روی آب می آیند و می توان آن ها را جدا نمود، نهایتا بعد از چندین بار زیر و ر و کردن بذر ها بید نمک اضافه شده به بذر ها شسته شود.

2. خیساندن در آب

لازم است بذر برنج به مدت 24 ساعت در مقدار مناسبی آب تمیز خیسانده شود. مقدار آب توصیه شده 1/5 لیتر در هز یک کیلوگرم بذر است.

3. استفاده از قاچ کش ها

استفاده از قارچ کش ها معمولا به دو صورت ضدعفونی کردن با استفاده از محلول قارچ کش و بذر مالی کردن می باشد:

ضدعفونی با استفاده از قارچ کش:

قارچ کش های مورد تایید جهاد کشاورزی و سازمان حفظ نباتات برای برنج به شرح زیر می باشند.

کاربوکسین تیرام با نام تجاری ویتاواکس تیرام %٧٥ WP ٢ در هزار،

تیوفانات متیلتیرام با نام تجاری همایکت %٨٠ WP  به میزان 3 در هزار،

تري فلومیزول با نام تجاری تریفمین %١٥ EC  به میزان 330 میلی لیتر برای 100 کیلوگرم بذر برنج،

فلودیوکسونیل با نام تجاری سلست %٥.٢ FS  به میزان 200 میلی لیتر براي 100 کیلوگرم بذر برنج.

پس از تهیه هرکدام ازین قارچ کش ها لازم است ضدعفونی بذور برنج از طریق خیساندن 24 ساعته بذر درون آن ها صورت گیرد. بهتر است در مدت خیساندن چند بار بذور برنج به خوبی هم زده شود.

عموما بعد از استفاده از قارچ کش ها، بذور برنج را برای جوانه زنی به گرمخانه منتقل می کنند.

تامین رطوبت گلخانه از ارکان اصلی جوانه دار شدن بذر ها می باشد و توصیه می شود با پاشش آب گرم اقدام به حفظ رطوبت شود.

ضدعفونی به روش بذرمالی:

جهت ضد عفونی کردن بذور برنج با استفاده از قارچکش های معدنی و مسی نوردوکس (بعد از خروج بذر از آب تمیز) میبایستی بذور فاقد هر گونه آب اضافی باشند.

در این مرحله باید قارچکش نوردوکس به میزان 130 گرم به ازای هر 100 کیلوگرم بذر به صورت بذر مال با بذر مخلوط گردد.

براي بهتر آغشته شدن و پخش یکنواخت، میتوان قارچکش را در نمک پاش معمولی ریخت و روي بذور به صورت مطلوب و به مقدار مناسب در چند مرحله پاشید.

نکته: براي آغشتگی یکنواخت بذور با قارچکش نوردوکس، این مخلوط باید به میزان کافی بهم زده شود و سپس به گرمخانه منتقل گردد.

تیمار با استفاده از آب گرم علاوه بر کمک به هوادهی مناسب منجر به جوانه زدن یکنواخت بذور برنج می شود.

یک بذر خوب جوانه دار شده بذری است که اولا به صورت یکنواخت جوانه رده باشد و ثانیا نسبت طول جوانه اولیه به ریشه چه یک به دو باشد.

پس از آماده سازی بذور کشت برنج باید کشاورزان آن ها را در خزانه ای از پیش تهیه شده قرار دهند، زمان خزانه گیری با توجه به شرایط منطقه و حساست محصول مورد نظر متفاوت است اما زمان مناسب زمانی است که سرمای هوا تا حدود زیادی سپری شود و هوا به میانگین دمای روزانه 16 درجه سانتی گراد برسد.

همچنین محل قرار دادن بذور آماده شده باید عاری از هرگونه علف هرز باشد.

در ویدئویی از کانال آپارات جالیزان نحوه خزانه گیری کشاورز گیلانی را مشاهده می کنید:

به دلیل حسایت اکثر ارقام برنج به سرما برای جلوگیری از خسارت سرمای هوای غیر قابل پیش بینی در بهار و کمک به زودرس شدن نشاها پس از بذر پاشی بستر خزانه را با استفاده ار روکش پلاستیکی می پوشانند.