انتخاب نهال مهم ترین مسئله برای یک باغدار یا صاحب نهالستان برای داشتن درختان با کیفیت و سالم است. کیفیت درختان مهم تر از کمیت است و نباید روی تعداد کل درختان تولید شده تمرکز داشت و کیفیت فیزیکی و ژنتیکی آن ها را نادیده گرفت. چند درخت سالم بهتر از تعداد زیادی درخت فقیر است. انتخاب نهال خوب پایه و اساس موفقیت در کاشت درخت است. اگر در مزرعه شما همه شرایط پرورش درخت از قبیل محل مناسب کاشت، شرایط خاک به همراه رطوبت کافی، شیب مناسب و در دسترس بودن نور مهیا باشد ولی در انتخاب نهال خوب کوتاهی کنید باعث هدر رفتن منابع و فضا و به طور کلی باعث پایین آمدن بهره‌وری مزرعه خود می‌شوید.
نهال سالم و با کیفیت بالا نسبت به نهال های بی کیفیت، نرخ بقای بالاتر و رشد سریع تری در مزرعه دارند. رشد سریع نهال باعث می شود تا بتواند با علف های هرز رقابت کند و هزینه های اولیه کار را کاهش دهد. رشد سریع همچنین کشاورز را قادر می سازد زودتر چوب یا میوه را برداشت کند و بازده سرمایه گذاری کشاورز را افزایش دهد.
مطالب مرتبط:
ویژگی های نهال سالم
یک نهال سالم دو جنبه اصلی دارد. اولین مورد کیفیت ژنتیکی یا بذر نهال است و دومین مؤلفه کیفیت فیزیکی نهال یعنی وضعیت فیزیکی آن هنگام خروج از نهالستان است. بهبود کیفیت ژنتیکی نهال ها مستلزم استراتژی بلندمدت انتخاب بذر است، در حالی که بهبود کیفیت فیزیکی فقط در یک یا دو فصل قابل انجام است.
کیفیت منبع بذر
ویژگی های درختان مادر می تواند تا حد زیادی بر ویژگی های نهال تأثیر بگذارد. کیفیت بذر می تواند تعیین کند که نهال خوب یا ضعیف رشد خواهد کرد. مطالعات در سراسر جهان نشان داده است که بذر خوب بقا، چوب و کیفیت میوه را بهبود می بخشد و زمان تناوب یا برداشت را کوتاه می کند. از آنجایی که بلوغ درختان نسبت به محصولات زراعی یا دامی بیشتر طول می کشد، بنابراین کاشت درخت به سرمایه گذاری طولانی مدت تبدیل می شود و انتخاب بذر با کیفیت بسیار امری مهم است.
بسته به اینکه درختان برای چوب، علوفه، میوه یا دارو هستند، ویژگی های مورد نظر درختان مادر متفاوت است. یک روش خوب در نهالستان این است که هنگام انتخاب منابع بذر با کشاورزان و همچنین تکنسین های جنگلبانی مشورت کنید.
کیفیت فیزیکی نهال
هیچ ویژگی واحدی کیفیت نهال سالم را تعیین نمی کند. ویژگی یک نهال سالم ترکیبی از ارتفاع، قطر، تغذیه گیاه، سلامت، اندازه و شکل ریشه است. این ویژگی ها با هم تعیین می کنند که گیاه چقدر خود را در مزرعه وفق می دهد و بر میزان بقا تأثیر می گذارد.
بسیاری از این ویژگی ها با هم عمل می کنند و بر یکدیگر تأثیر می گذارند. هدف از انتخاب نهال خوب، وجود داشتن بیشتر این ویژگی ها در نهال است. بسته به نوع شرایط محیطی این صفات برای نهال سالم متفاوت خواهد بود که شما باید با جنگلبانان و کشاورزان صحبت کنید تا مهمترین صفات مورد نظر را بیابید. به عنوان مثال، برای خاک های خشک و سنگی ممکن است نهال کوتاه مناسب باشد و در ظروف کوچک تولید شوند، در حالی که برای مکان های مرطوب یا مراتع فعال ممکن است نهال بلند مناسب باشد.
ویژگی های نهال سالم
- سالم و عاری از بیماری هستند.
- دارای یک ساقه منفرد محکم و چوبی بدون تغییر شکل هستند.
- ساقه آن ها محکم است و قطر ریشه زیادی دارد.
- تاج آن ها متقارن و متراکم است.
- سیستم ریشه ای دارند که بدون تغییر شکل است.
- سیستم ریشه ای متراکم با موهای ظریف و فیبری زیاد با نوک ریشه سفید دارند.
- بین اندازه ساقه و ریشه آن ها “تعادل” وجود دارد.
- برگ های آن ها رنگ سبز تیره و سالمی دارد.
- به دوره های کوتاه مدت بدون آب عادت دارند.
- به نور کامل خورشید عادت دارند.
نکته: حتما در هنگام خرید نهال از نهالستان ها نهالی را انتخاب کنید که دارای شناسه و برچسب معتبر باشد و از نهالستانی که گارانتی ارائه می دهد خرید کنید.
ویژگی نهال های ناسالم و نامناسب
- از نهال هایی که به نظر می رسند بیش از حد آبیاری شده اند خودداری کنید – این امر به صورت توقف رشد و زرد شدن برگ ها نشان داده می شود.
- از هر گونه نهالی که نشانه هایی از حشرات یا آسیب فیزیکی را نشان می دهد خودداری کنید.
- نهال هایی کهزرد رنگ یا قهوه ای می شوند خوب نیستند. این گیاهان تحت تنش هستند و پس از کاشت، تمایل به بذر زدن دارند.
- اگر ریشه نهال به رنگ قهوه ای باشد آن نهال مرده است.
- شکل ریشه ها را بررسی کنید. اگه ریشه های نهال تغییر شکل داده باشند از انتخاب آن ها پرهیز کنید.
شکل ریشه در نهال های سالم
ریشه اصلی در نهال سالم باید به اندازه هویج صاف باشد، یا اگر ریشه اصلی وجود ندارد، ریشه های کوچکتر زیادی باید بدون هیچ گونه الگو یا خمیدگی منشعب شوند. اگر ریشه ها به صورت گره یا کلاف باشند، در نهایت درخت را خفه می کنند یا ممکن است باعث جذب حشرات یا قارچ ها که به درخت آسیب می زند شود. دو نوع تغییر شکل ریشه وجود دارد:
تغییر شکل های ریشه ناشی از فشرده شدن به داخل ظرف
تغییر شکل ها عموماً در 10 سانتی متر اول زیر سطح خاک یا به طول یک انگشت هستند. اغلب، نهال ها را در ظرف هایی که برای سیستم ریشه خیلی کوتاه هستند، فشرده می کنند. ریشه ها را با فشار درون ظرف قرار می دهند یا در حین قرار دادن نهال در سوراخ، انتهای ریشه به سمت بالا خمیده می ماند. از آنجایی که ریشه ها همیشه می خواهند به سمت پایین رشد کنند، به عقب خم می شوند و به یک “زانو” یا حتی یک حلقه کامل تبدیل می شوند. از این گیاهان باید خودداری کرد زیرا هرگز در مزرعه به خوبی رشد نخواهند کرد.
تغییر شکل های ریشه ناشی از کیسه
کیسه های پلاستیکی صاف باعث می شوند که ریشه اصلی در امتداد دیوارها یا در ته کیسه یا گلدان پیچ خورده یا مارپیچ شود. این به ناچار زمانی اتفاق می افتد که گیاهان برای مدت طولانی در نهالستان باقی بمانند.
همانطور که قبلا هم اشاره شد انتخاب نهال سالم بسیار مهم است. انتخاب نهال خوب در یک نهالستان کار ساده ای به نظر می رسد اما می تواند به معنای تفاوت بین موفقیت و شکست باشد. یک باغدار و کشاورز با دانستن ویژگی های نهال سالم می تواند یک سرمایه گذاری طولانی مدت و بهره وری بیشتر از درختان خود داشته باشد.