هیومیک اسیدها دقیقا چه هستند؟
هیومیک اسیدها بقایای مواد آلی کاملا تجزیه شده هستند. آنها مولکولهایی با زنجیره بلند و وزن زیاد به رنگ قهوه ای تیره هستند. اسید به حساب نمی آیند، بلکه “اسید هیومیک” اصطلاحیست که به مخلوط پیچیده ای از بسیاری از اسیدهای مختلف محلول در محلول های قلیایی اشاره دارد. آنها به طور طبیعی به عنوان بخشی از چرخه زندگی طبیعت در خاک ها، اقیانوس ها و نهرها وجود دارند.
هیومیک اسید چگونه شکل می گیرد؟
وقتی گیاهان و حیوانات می میرند، مولکول های آنها توسط موجودات دیگر در خاک مانند باکتری ها، قارچ ها، کرم های خاکی و حتی حشرات استفاده می شوند. پس از مدت زمان طولانی، هنگامی که مواد پوسیده خورده شده و طی چندین دوره تغییر شکل داده شده است، آنچه باقی می ماند یک ماده محکم و مقاوم در برابر تجزیه است، به نام هوموس. (از این فرآیند به عنوان “humification” یاد می شود). هوموس از سه جز تشکیل شده است؛ اسیدهای هیومیک، اسیدهای فولویک، و هومین.
اسیدهای هیومیک و فولویک برای محیط های سالم خاک، به ویژه به دلیل سهم آنها در ساختار خاک و انتقال مواد مغذی بین خاک و گیاه، بسیار ارزشمند است.
کاربرد هیومیک اسید
برای قرن ها ثابت شده است که اسیدهای هیومیک برای کشاورزان بسیار مفید است. بنابراین در ادامه به فواید و کاربردهای آن پرداخته می شود؛
1.افزایش جذب مواد مغذی
برجسته ترین و مشهورترین مزیت اسیدهای هیومیک (و فولویک) نحوه افزایش جذب مواد مغذی در گیاهان است.
به این دلیل است که آنها اصلاحات بسیار خوبی در خاک انجام می دهند، و به همچنین بسیار عالی با کودها جفت می شوند.
بدون وجود اسیدهای هیومیک، برخی از مواد مغذی تأمین شده توسط کودها برای گیاهان غیرقابل دسترس می شوند، بنابراین نه تنها پول کشاورز از دست می رود، سلامت گیاهان نیز آسیب می بیند. بنابراین، اسیدهای هیومیک هم برای سلامت گیاهان و هم برای رفاه اقتصادی تولیدکنندگان حیاتی هستند.
دو کاربرد هیومیک اسید وجود دارد که با استفاده از آنها های جذب مواد مغذی افزایش می یابد؛
از طریق محلول پاشی و خاک.
در کاربردهای خاک:
دقیقا چطور؟ با ترکیب آلی اسیدها شروع می شود. اسیدهای هیومیک به طور طبیعی اکسید می شوند ، که به آنها بار منفی خالص می دهد. بنابراین، یونهای مثبت که به آنها “کاتیون” نیز گفته می شود، جذب این مولکولهای بزرگ شده و به آنها متصل می شوند. این “ظرفیت تبادل کاتیونی” یک ویژگی منحصر به فرد و بسیار مفید از اسیدهای هیومیک است. و بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز گیاهان نیز مانند منیزیم، کلسیم، آهن و سایر مواد معدنی کمیاب دارای بار مثبت هستند. بنابراین در حضور اسیدهای هیومیک، این عناصر غذایی از خاک باز شده و به اسیدهای هیومیک متصل می شوند. سپس در کنار سیستم ریشه به گیاه منتقل می شوند.
در کاربرد محلول پاشی:
اسیدهای هیومیک فقط در کاربردهای خاک مفید نیستند. آنها همچنین در برنامه های محلول پاشی، همراه با اسیدهای فولویک، که مولکول های آلی با زنجیره کوتاه تری هستند، مفید هستند. وجود هیومیک اسیدها برای افزایش نفوذپذیری دیواره سلول در گیاهان حیاتی است. هنگامی که غشای سلولی نفوذ پذیرتر می شود، مواد مغذی به راحتی از طریق گیاه وارد می شوند.
2. کاهش سموم
اسیدهای هیومیک فقط مواد مغذی را در دسترس گیاه قرار نمی دهند. آنها همچنین سموم مضر موجود در خاک را کلات کرده و از ورود آنها به گیاه جلوگیری می کنند.
این مزیت به ویژه در محیط های امروزی خاک، جایی که سموم بی شماری در طی سالیان متمادی از جمله سموم دفع آفات و فلزات سنگین وارد شده، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
این آلاینده ها کیفیت خاک را کاهش می دهند و بدون اصلاح شدن، موجب تخریب سلامت و کاهش حجم محصول تولیدی می شوند.
این مولکول های سمی توسط مولکول های هیومیک گرفته می شوند اما برخلاف مواد مغذی، گیاهان آنها را جذب نمی کنند و در نهایت از بین می روند. این فرایند حیاتی باعث می شود گیاهان امروزه در محیط های رشد ناسالم، سالم تر رشد کنند.
3. افزایش احتباس آب
هیومیک اسید توانایی بسیار منحصر به فردی برای افزایش احتباس آب در خاک دارند. در شرایط متغیر آب و هوایی جهان و تنش اکوسیستم ها، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا می کند. همچنین برای خاکهای شنی، خشک با درصد رس پایین بسیار حیاتی است.
این حالت چگونه اتفاق می افتد؟ بار منفی هیومیک اسید باعث جذب یون های مثبت یا کاتیون هایی می شود که به مولکول هیومیک می چسبند. این کاتیون ها، در حضور مولکول های آب، کمی از مولکول هیومیک دور شده و به آرامی به انتهای اکسیژن مولکول های آب متصل می شوند. انتهای هیدروژن آن مولکول ها به انتهای هیدروژن سایر مولکول های آب متصل می شوند. این اثر باعث کاهش تبخیر آب تا 30٪ می شود.
4. رشد میکروبی بهبود یافته
یکی از قابل توجه ترین و تثیرگذارترین فواید هیومیک اسیدها تثیر آنها بر جمعیت میکروبی خاک است.
دانشمندان به طور فزاینده ای متوجه می شوند که اهمیت یک میکرو ارگانیسم سالم برای محیط های خاک چقدر است.
و در عین حال بسیاری از جمعیت باکتریها توسط خاک ضعیف و انواع آفت کش ها نابود شده اند، بنابراین بازیابی آنها ضروری است.
هیومیک اسیدها اساساً غذا و سرپناه میکروب های مفید را فراهم می کنند، که دلیل رشد جمعیت میکروبی در حضور اسیدهای هیومیک را توجیه می کند.
5. ساختار کلی بهتر خاک
اگرچه هیومیک اسید دارای بار منفی خالص است، اما بارهای مثبت و منفی را به همراه دارد. و اندازه مولکولی آن بسیار بزرگ است. به دلیل این ویژگی ها، هیومیک اسید قادر به پیوند با تمام ذرات خاک هستند، که فضای لازم را برای میکروب ها و رشد سالم ریشه ایجاد می کند. این امر به ویژه در خاک هایی مثل رس و متراکم، قابل توجه است.
مولکولهای هومیک حتی قادر افزایش فاصله در ذرات رس هستند، که فضای بیشتر به نفوذ آب بیشتری اجازه می دهد. بعلاوه، آنها ذرات نمکها را از خاک رس خارج می کنند، که بار منفی ذرات رس را بازیابی می کند و آنها را از هم جدا می کند.
مطلب مرتبط:
“معرفی کودهای حاوی اسید آمینه؛ ویژگی ها و کاربرد آن ها”
چرا لازم است اسید هیومیک به خاک خود اضافه کنم؟
متأسفانه این روزها بسیاری از فعالیتهای انسانی باعث تخریب و آلودگی خاکها شده است و بسیاری از خاکها در اثر کشت بیش از حد و استفاده از کودهای غیر آلی تخریب شده اند.
در گذشته، کشاورزان از اسید هیومیک برای تولید گیاهان سالم و عملکرد بالاتر استفاده کرده اند. با توجه به دلایل و کاربردهایی که در بالا ذکر شد، استفاده از هیومیک اسیدها از هر زمان دیگری ضروری ترند.
در ادامه عمده مزایای کاربرد هیومیک اسید در کشاورزی لیست شده است:
- جذب مواد مغذی را افزایش می دهد.
- ظرفیت نگهداری آب در خاک را افزایش می دهد.
- ساختار کلی خاک را بهبود می بخشد.
- فعالیت میکروبی را تحریک می کند.
- مقدار pH خاکها را تنظیم می کند.
- سموم موجود در خاک را کلات می کند.
- با افزایش جذب آهن به از بین بردن کلروز آهن کمک می کند.
- سلامت کلی گیاه را بهبود می بخشد و به گیاهان کمک می کند مقاومت بهتری در برابر بیماری ها داشته باشند.
- رشد ریشه را تحریک می کند، که باعث افزایش عملکرد محصول می شود.
- قدرت جوانه زنی را افزایش می دهد.